Opłaca się poczekać

Prezes ZUS prof. Gertruda Uścińska

Polacy coraz częściej dostrzegają korzyści z choćby kilkumiesięcznego odłożenia w czasie planów emerytalnych. Rok 2020 r. był kontynuacją dobrych praktyk. Tylko 62,4 proc. osób przeszło na emeryturę dokładnie w wieku emerytalnym. Dla porównania w 2017 r. było to aż 88,3 proc. 

DŁUŻSZA PRACA TO KORZYŚĆ 

„Emerytura to uprawnienie, a nie obowiązek. Jest przyznawana na wniosek. Jednak jeśli tylko jest to możliwe, warto wydłużać swoją aktywność zawodową po osiągnięciu wieku emerytalnego” – wskazuje prezes ZUS prof. Gertruda Uścińska. 

Wysokość emerytury obliczamy, dzieląc zebrane przez całe życie zwaloryzowane składki emerytalne (w tym kapitał początkowy oraz środki zapisane na koncie i subkoncie w ZUS) przez średnie dalsze trwanie życia wyrażone w miesiącach. Zatem im więcej składek na koncie w ZUS i mniej miesięcy średniego dalszego trwania życia, tym wyższa czeka nas emerytura. Odczekanie roku, kontynuując pracę, pozwala otrzymać świadczenie wyższe nawet o 10-15 proc. 

Tablice średniego dalszego trwania życia służące obliczeniu emerytury ogłasza co roku prezes GUS. Zawierają przewidywaną liczbę miesięcy, przez którą ubezpieczeni będą pobierać emeryturę. Według najnowszych tablic kobieta w wieku emerytalnym, tj. po ukończeniu 60 lat, statystycznie będzie żyć jeszcze 247,7 miesiąca (niewiele ponad 20,5 roku), a mężczyzna przechodzący na emeryturę w wieku 65 lat ma przed sobą 204,3 miesiąca życia (17 lat). 

Przekłada się to na wysokość emerytur, które przyznaje ZUS. „Najnowsza tablica trwania życia pozwala obliczyć emeryturę 60-latka wyższą o 5,6 proc., a 65-latka o 6,5 proc. niż na podstawie poprzedniej tablicy” – wylicza prezes ZUS. Obecne tablice obowiązują od 1 kwietnia 2021 r. do 31 marca 2022 r. 

PRAWO DO EMERYTURY 

W 2020 r. było w Polsce ponad 6 milionów osób pobierających emeryturę z ZUS, czyli około miliona więcej niż w 2015 r. Wraz z upływem lat emerytura przestaje być odległą przyszłością, więc klienci ZUS starają się dowiedzieć o niej jak najwięcej. Oto najważniejsze informacje. 

Prawo do emerytury dla osób urodzonych po 31 grudnia 1948 r. uzależnione jest od ukończenia powszechnego wieku emerytalnego: 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. Drugi warunek to posiadanie jakiegokolwiek okresu podlegania ubezpieczeniu społecznemu lub ubezpieczeniu emerytalnemu. Chodzi o udowodnienie chociaż jednego dnia pracy, za który odprowadzone zostały składki emerytalne. 

Dla ustalenia prawa do emerytury nie ma znaczenia długość przebytych okresów składkowych i nieskładkowych. Jeśli ktoś pracował bardzo krótko, np. rok, to otrzyma emeryturę, ale będzie ona po prostu niska. Istnieje jednak prawo do podwyższenia wyliczonej kwoty do wysokości minimalnej emerytury (obecnie 1250,88 zł). Przysługuje ono jednak tylko tym ubezpieczonym, którzy udowodnili odpowiednio: kobiety co najmniej 20-letni, a mężczyźni 25-letni okres składkowy i nieskładkowy. 

JAK OTRZYMAĆ ŚWIADCZENIE? 

ZUS ustali prawo do emerytury na podstawie wniosku EMP. Warto wiedzieć, że można przekazać go najwcześniej 30 dni przed osiągnięciem wieku emerytalnego. Formularz składa się osobiście albo poprzez pełnomocnika lub opiekuna prawnego (należy wtedy dołączyć pełnomocnictwa lub postanowienia sądu o sprawowaniu opieki). Wniosek o emeryturę można przekazać w dowolnej placówce ZUS, a także wysłać pocztą tradycyjną lub za pomocą Platformy Usług Elektronicznych ZUS. 

Uwaga: prawo do emerytury przysługuje od osiągnięcia wieku emerytalnego, ale nie wcześniej niż od miesiąca złożenia wniosku o emeryturę. Wyjątkiem jest okres pandemii, w trakcie której można złożyć oświadczenie (druk ERO) o przyznanie lub przeliczenie świadczenia wstecznie od daty spełnienia wymaganych warunków (nie wcześniej niż od 1 marca 2020 r.). Zasada obowiązuje do 30 dni po ustaniu pandemii. 

Jeśli w ZUS znajdują się już wszystkie dokumenty potwierdzające zatrudnienie i wynagrodzenie do 31 grudnia 1998 r., np. w celu przyznania renty lub do obliczenia kapitału początkowego, to nie trzeba ich już dostarczać. W przeciwnym wypadku należy pamiętać, aby do wniosku o emeryturę dołączyć informację o okresach składkowych i nieskładkowych (druk ERP-6). W druku tym trzeba wpisać chronologicznie wszystkie te okresy oraz dołączyć dokumenty potwierdzające zatrudnienie i wynagrodzenie do 31 grudnia 1998 r. Mogą to być np. świadectwa pracy, zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu (druki ERP-7), legitymacja ubezpieczeniowa, odpisy aktów urodzenia dzieci, listy płac, angaże, umowy o pracę z wpisanym wynagrodzeniem. Chodzi o to, aby móc wyliczyć składki emerytalne za okres sprzed 1999 r., które sprawią, że emerytura będzie wyższa.