Każde szczere „przepraszam” powinno budzić w sercu radość, że się przełamałem, że mogę wynagrodzić krzywdę.
Czy łatwo jest przeprosić? To zależy. Zdawkowe „przepraszam”, rzucone komuś w tramwaju, to elementarna zasada dobrego wychowania i dla wielu z nas po prostu odruch. O wiele trudniej szczerze i z pokorą wypowiedzieć to słowo, patrząc w oczy skrzywdzonej przez nas osobie, rzeczywiście „poznając wielkość swojej winy” i mając „grzech swój przed swymi oczyma”. Przepraszanie jest więc sztuką, której trzeba się samemu nauczyć, aby potem móc uczyć jej dzieci. Jest wymagające, bo musimy najpierw zatrzymać się w pędzie i w ogóle dostrzec, że coś było nie tak, że kogoś zraniliśmy lub skrzywdziliśmy. Musimy też przełamać wady naszego charakteru, czasami bardzo już zaskorupiałe: pychę (która podobno umiera ostatnia – 24 godziny po śmierci człowieka), chęć, by zawsze moje było na wierzchu, lęk przed przyznaniem się do błędu (boimy się, że zepsuje to nasz wizerunek i narazi na szwank autorytet). Uciekamy w kłamstwo, usprawiedliwianie się, szukanie winy w okolicznościach zewnętrznych. Dzieci i tak widzą nasze błędy, więc prawdziwie kształtujące jest pokazanie im, że owszem, upadamy, ale chcemy powstawać, poprawiać się, walczyć ze swoimi słabościami. Przeprosiny, jeśli są szczere i związane z refleksją i autentycznym żalem, zmieniają nasze wnętrze – uczą empatii, pokory, szczerości, sprawiedliwości. Tak naprawdę każde szczere „przepraszam” powinno budzić w sercu radość – że się przełamałem, że pokonałem słabość, że mogę się poprawić i wynagrodzić komuś krzywdę. Jeśli czasem dzieci widzą, że się kłócimy, powinny też widzieć, że się przepraszamy, że potrafimy sobie wybaczyć i wspólnie iść dalej.
Także dla dzieci „przepraszam” nie może być pustym słowem, rzuconym niedbale albo wymuszonym przez mamę. Zamiast – jak być może nieraz nam się zdarza – wygłaszać umoralniające teksty w stylu „Natychmiast go przeproś”, lepiej skłonić dziecko do refleksji, wczucia się w sytuację drugiej osoby, i wyrazić przekonanie, że samo będzie umiało „zachować się jak trzeba”. Swoim dzieciom, kiedy za coś mnie przepraszają, przypominam: „Ale pamiętasz, że «przepraszam» to znaczy «żałuję, chcę się poprawić»…”. Każde „przepraszam”, aby miało jakąkolwiek wartość i nie było puste, musi stanowić zewnętrzny wyraz rzeczywistej duchowej przemiany. Warto o tym pomyśleć na progu Wielkiego Postu.
