W Roku Cypriana Norwida, po długich staraniach różnych środowisk, a zwłaszcza Fundacji Museion Norwid, udało się wreszcie stworzyć pierwsze w Polsce muzeum poświęcone temu niezwykłemu twórcy.
Formalnie rzecz biorąc, zostało ono powołane do życia 25 sierpnia 2021 r. na mocy specjalnych uchwał Rady Powiatu w Wyszkowie i Rady Gminy Zabrodzie (uroczyście podejmowanych w pałacu w Dębinkach) oraz Fundacji Museion Norwid. Od 1 lutego 2022 r. jest ono współprowadzone także przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, które odpowiada za znaczącą większość budżetu tej nowej instytucji kulturalnej.
Siedzibą muzeum jest powstały w drugiej połowie XVIII w. zespół pałacowo-parkowy w Dębinkach. Dlaczego akurat ten obiekt? Otóż w pierwszej połowie XIX w. właścicielem majątku był Ksawery
Dybowski, drugi mąż babki poety Anny z Sobieskich Zdzieborskiej. Cyprian wraz z rodzeństwem często przyjeżdżał do Dębinek, a okresowo tam mieszkał, zwłaszcza po śmierci rodziców, kiedy Ksawery Dybowski stał się prawnym opiekunem młodych Norwidów. Poeta właśnie w Dębinkach przeżył swoją pierwszą młodzieńczą miłość do kuzynki Brygidy i podejmował pierwsze próby artystyczne. Jeszcze po wielu latach, już na emigracji, wspominał i rysował pałac, jego mieszkańców oraz okolice. Dębinki to, jak widać, miejsce szczególnie związane z Norwidem, pamiętające jego dziecięce i młodzieńcze lata. Przyszli zwiedzający pałac i spacerujący po parku naprawdę będą mogli chodzić tam po śladach poety…
Napisałem o „przyszłych” zwiedzających, ponieważ cały zespół pałacowo-parkowy wymaga rewitalizacji i adaptacji na potrzeby planowanej ekspozycji, co potrwa kilka lat. Muzeum, którego dyrektorem jest Jacenty Matysiak – założyciel i wieloletni prezes Fundacji Museion Norwid – już jednak działa (choć oficjalnie jest „muzeum w organizacji”).
Placówka współpracuje ze szkołami, przede wszystkim tymi imienia Cypriana Norwida, oraz domami kultury i bibliotekami z powiatu wołomińskiego i wyszkowskiego. Zorganizowała lub współorganizowała już m.in. plenery malarskie dla dzieci i dorosłych oraz cykliczne zajęcia wakacyjne dla dzieci, ale też przez kilka tygodni w przypałacowym budynku gościła grupę uchodźców z Ukrainy.
Od początku maja do 17 października w każdą niedzielę w Dębinkach odbywały się koncerty poetycko-muzyczne, podczas których znani aktorzy czytali utwory Cypriana Norwida, a zaproszeni pianiści wykonywali utwory Fryderyka Chopina. Spotkania te regularnie gromadziły dużą liczbę widzów i słuchaczy (muzeum zapewniało bezpłatny transport z i do Warszawy oraz Wołomina), w związku z czym od maja 2023 r. planowana jest ich druga edycja.
W dniach 23–25 września hucznie obchodzono urodziny Norwida: w Dębinkach odbyły się koncerty, spektakle, ale też np. bieg z metą przy wejściu do pałacu.
Od początku obecnego roku szkolnego w ofercie placówki znajdują się bezpłatne lekcje muzealne dla uczniów różnych klas szkół podstawowych i średnich. Cieszą się one bardzo dużym zainteresowaniem, a dotyczą nie tylko Norwida, lecz także np. historii Polski czy dawnych tradycji szlacheckich.
Gorąco zachęcam do śledzenia działalności Muzeum Cypriana Norwida w Dębinkach i korzystania z jego oferty. Także dzięki odwiedzającym może ono stać się nie tylko najważniejszym miejscem upamiętniania niezwykłego artysty i myśliciela, lecz także ważnym miejscem na mapie kulturalnej Mazowsza i całej Polski.
Co? Gdzie? Kiedy?
