Obchody 40. rocznicy stanu wojennego

Przeczytaj także: Kościół dla zniewolonego narodu

Warszawa

Centralne obchody 40. rocznicy wprowadzenia stanu wojennego będą miały miejsce w Warszawie. Uroczystości główne oraz imprezy towarzyszące odbędą się pod ogrzewanymi namiotami na terenie Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL przy ul. Rakowieckiej 37. W trakcie obchodów obowiązywać będą obostrzenia sanitarne związane z pandemią COVID-19: noszenie maseczek zakrywających usta i nos oraz odkażanie rąk. Wstęp jest wolny, ale na niektóre z wydarzeń liczba miejsc jest ograniczona.

Harmonogram obchodów obejmuje kilka dni. Już 10 grudnia, w piątek, o godz. 12.00 Muzeum zaprasza na spotkanie (wówczas) młodych działaczy opozycji „Czym był dla mnie stan wojenny?”. Udział wezmą: Marek Piekarczyk, Bogdan Rymanowski, Leszek Czajkowski, Kinga Hałacińska i Jacek Pawłowicz oraz uczniowie warszawskich szkół. O godz. 17.00 zaplanowano koncert Marka Piekarczyka (lidera zespołu TSA) „Prawda i Miłość”, w którym gościnnie Bartosz Madej zaśpiewa „Obławę” Jacka Kaczmarskiego.

W sobotę 11 grudnia w godz. 10.00-15.00 po Muzeum oprowadzać będą przewodnicy oraz byli więźniowie polityczni PRL. O 15.30 odbędzie się recital Ewy Dałkowskiej „To, co najpiękniejsze. Przeżyjmy to jeszcze raz”, a o 18.00 - recital Jana Pietrzaka pt. „Wolność krzyżami się mierzy”.

Niedziela 12 grudnia to wieczorny program obchodów zatytułowany „Noc Generała na Rakowieckiej 37”. Obowiązywać będzie wstęp z zaproszeniami dla byłych internowanych i więźniów politycznych PRL. Po koncertach Dominiki Świątek oraz Pawła Piekarczyka i Leszka Czajkowskiego, o godz. 22.00 nastąpi pokaz filmu Majki Dłużewskiej „Drzwi do wolności” oraz po filmie dyskusja z obrońcami więźniów politycznych. O północy - Msza święta w intencji ofiar stanu wojennego odprawiona przez ks. Tomasza Trzaskę, kapelana Muzeum.

W poniedziałek 13 grudnia (wstęp z zaproszeniami) odbędą się oficjalne obchody 40. rocznicy wprowadzenia stanu wojennego. Mszy św. o godz. 11.00 przewodniczyć będzie metropolita krakowski abp Marek Jędraszewski. W uroczystości wezmą udział przedstawiciele władz państwowych.

W piątek 9 grudnia o godz. 11.00 w Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego w Warszawie odbędzie się uroczyste otwarcie wystawy „Księża Solidarności” przygotowanej przez Instytut Dziedzictwa Solidarności. Ekspozycja jest przedsięwzięciem o charakterze edukacyjno-informacyjnym, przygotowanym nie tylko z myślą o obchodach 40. rocznicy wprowadzenia w Polsce stanu wojennego, ale także obchodach 40-lecia NSZZ „Solidarność” oraz w związku z beatyfikacją kard. Stefana Wyszyńskiego.

Na wystawę składa się kilkanaście tablic przekrojowo prezentujących wkład Kościoła katolickiego i poszczególnych jego przedstawicieli w rewolucję Solidarności i pokonanie komunizmu w XX wieku. Przedstawieni zostali na niej najważniejsi duchowi patroni NSZZ „Solidarność” oraz wybrani kapelani Solidarności.

Gdańsk

Rozłożone na kilka dni obchody odbędą się także w Gdańsku. Ich organizatorami są dawni działacze opozycji niepodległościowej z Federacji Młodzieży Walczącej, Stowarzyszenie Godność, IPN Gdańsk, NSZZ Solidarność Region Gdańsk, kibice Lechii Gdańsk i Stowarzyszenie Lwy Północy.

Już w sobotę 11 grudnia ofiary stanu wojennego upamiętnią sportową oprawą kibice Lechii Gdańsk i Jagiellonii Białystok, którzy rozegrają mecz ligowy. W nocy z 12 na 13 grudnia o godz. 24.00 pod Pomnikiem Ofiar Grudnia 1970 nastąpi złożenie kwiatów i zapalenie zniczy.

W poniedziałek 13 grudnia o godz. 12.00 zaplanowana została dyskusja online "Czy stanu wojennego można było uniknąć". Transmisja na profilu facebookowym IPN Gdańsk.

Tego samego dnia o godz. 17.30 złożenie wieńców i zapalenie zniczy nastąpi pod Pomnikiem Poległych Stoczniowców. Uczestnicy uroczystości będą się tam także modlić za ofiary stanu wojennego. Planowane jest ponadto odczytanie specjalnego oświadczenia w 40. rocznicę wprowadzenia stanu wojennego (Stowarzyszenie Godność).

Następnie o godz. 18.00 w bazylice św. Brygidy w Gdańsku zostanie odprawiona Msza święta w intencji zamordowanych i internowanych bohaterów tragicznych wydarzeń. Wspominany będzie na niej zwłaszcza 20-letni śp. Antoni "Tolek" Browarczyk, śmiertelnie postrzelony kulą z broni maszynowej 17 grudnia 1981 podczas protestów przeciwko wprowadzeniu stanu wojennego i w rocznicę masakry Grudnia 1970 - jedna z pierwszych i najmłodszych ofiar stanu wojennego.

Po Mszy o godz. 19.30 koncert zespołu „Pro Bono” oraz Antoniego Filipkowskiego. Ponadto od 13 do 20 grudnia w gdańskim Parku Świętopełka dostępna dla zwiedzających będzie wystawa IPN "Stan wojenny 1981-1983".

Natomiast 16 grudnia o godz. 17.30 w bazylice św. Brygidy w Gdańsku metropolita gdański abp Tadeusz Wojda przewodniczyć będzie Mszy świętej w intencji 44 robotników Wybrzeża zamordowanych w grudniu 1970 r.

Wrocław

We Wrocławiu już po raz kolejny udało się zebrać w jednym Komitecie Organizacyjnym zarówno przedstawicieli władz państwowych, jak i samorządowych, oraz licznych instytucji. Komitet utworzyli przewodniczący Regionu Dolny Śląsk NSZZ „Solidarność”, arcybiskup metropolita wrocławski, wojewoda dolnośląski, marszałek województwa dolnośląskiego, prezydent Wrocławia, starosta powiatu wrocławskiego, rektorzy Uniwersytetu Wrocławskiego i Politechniki Wrocławskiej, dyrektor oddziału IPN we Wrocławiu oraz dyrektor Centrum Historii Zajezdnia.

Obchody rozpoczną się 10 grudnia o godz. 14.00 pod Dozamelem od złożenia kwiatów pod tablicami upamiętniającymi śp. Piotra Bednarza oraz wrocławian, którzy w czasie stanu wojennego stawili opór komunistycznemu systemowi.

Tego samego dnia o godz. 17.00 w Centrum Historii Zajezdnia odbędzie się wernisaż ekspozycji „Wrocław Pamięta. Stan wojenny we Wrocławiu”. Wystawa przywołuje dramatyczną atmosferę dni stanu wojennego i będzie przez kilka kolejnych tygodni dostępna na placu przed Centrum Historii Zajezdnia wraz z pojazdami z epoki.

13 grudnia o godz. 9.00 przy Politechnice Wrocławskiej złożone zostaną kwiaty pod tablicą Tadeusza Huskowskiego, pod pomnikiem poświęconym „Wszystkim Współtwórcom i Bohaterom Solidarności” oraz pod tablicą Tadeusza Kosteckiego. W południe przy ul. Świdnickiej otwarta zostanie wystawa „Chodźcie z nami. Wrocławskie protesty uliczne 1981-1989” przygotowana przez wrocławski oddział IPN.

Wieczorem w katedrze pw. św. Jana Chrzciciela odprawiona zostanie Msza święta w intencji ofiar stanu wojennego pod przewodnictwem metropolity wrocławskiego abp. Józefa Kupnego.

Górny Śląsk

W programie katowickich obchodów wprowadzenia stanu wojennego i masakry górników z kopalni "Wujek" znajdzie się m.in. 13 grudnia - uroczysta Msza św. w kościele pw. św. Jadwigi Śląskiej w Zabrzu-Zaborzu (godz. 12.00) i złożenie kwiatów pod krzyżem upamiętniającym internowanych w stanie wojennym (godz. 13.00); upamiętnienie 40. rocznicy podziemnego strajku w kopalni Piast w Bieruniu (14-15 grudnia), w tym rekonstrukcja wydarzeń z grudnia 1981 r. i bieg uliczny z udziałem znanych sportowców ze Śląska, a także odsłonięcie Piastowskiego Krzyża Wolności na ołtarzu św. Barbary na cechowni kopalni i o godz. 10.00 Msza św. w intencji uczestników strajku w 1981 r. w kopalni Piast i ich rodzin (kościół św. Barbary w Bieruniu, ul. Kościelna 3).

Na 15 grudnia zaplanowano obchody 40. rocznicy pacyfikacji kopalni Manifest Lipcowy w Jastrzębiu-Zdroju. Będzie to m.in. o godz. 9.00 złożenie kwiatów pod tablicą upamiętniającą wydarzenia z grudnia 1981 roku, cechownia KWK Zofiówka, ul. Rybnicka 6.

16 grudnia przypadnie 40. rocznica pacyfikacji kopalni "Wujek" w Katowicach. Protest w tej kopalni rozpoczął się na wieść o zatrzymaniu szefa zakładowej Solidarności Jana Ludwiczaka. Tego dnia czołgi sforsowały kopalniany mur, a uzbrojone oddziały ZOMO wkroczyły na teren zakładu. Do akcji został włączony pluton specjalny ZOMO. Padły strzały, zginęło sześciu górników, jeden umarł w szpitalu, dwóch kolejnych w styczniu 1982 r.

W programie obchodów znajdzie się m.in. Msza św. w kościele pw. Podwyższenia Krzyża Świętego, ul. Piękna 8 (godz. 16.00), a od 14.45 przemarsz i uroczystości pod Krzyżem-Pomnikiem Górników Poległych 16 grudnia, w tym Apel Poległych.

Ważnym elementem rocznicowych obchodów ma być otwarcie 16 grudnia po ponadrocznej rozbudowie muzeum przy kopalni Wujek, czyli Śląskiego Centrum Wolności i Solidarności.

Obchody 40. rocznicy wprowadzenia stanu wojennego w województwie śląskim otworzy w niedzielę 12 grudnia koncert włoskiego śpiewaka Andrei Bocellego z Narodową Orkiestrą Symfoniczną Polskiego Radia w Katowicach. Koncert w siedzibie NOSPR będzie miał charakter zamknięty.