Niespodzianki festiwalowe

Na 30. Warszawskim Festiwalu Filmowym w kilku sekcjach konkursowych i na pokazach specjalnych zostało zaprezentowanych kilkadziesiąt filmów z całego świata. Ciekawe okazały się zestawy filmów chińskich, rosyjskich i polskich. W pokazanym poza konkursem chińskim filmie „Powrót do domu” wybitnego reżysera Zhanga Yimou po raz pierwszy zobaczyliśmy obraz prześladowań w okresie rewolucji kulturalnej w Chinach, w latach 60. i 70. XX wieku. Po latach spędzonych w więzieniu do rodziny wraca nauczyciel, wydany wcześniej przez szantażowaną przez komunistów córkę. Nie poznaje go żona, co pozostawia trwały ślad na ich przyszłym życiu... Tragedię rewolucji kulturalnej oglądamy tu przez pryzmat dramatu rodziny i miłości małżeńskiej. Rewelacją okazała się „Trumna w górach”, debiutancki utwór chińskiego reżysera Xin Yukuna. Film zasłużenie dostał główną nagrodę w międzynarodowym konkursie. Akcja „Trumny” rozgrywa się na chińskiej prowincji, gdzie syn sołtysa zostaje zamieszany w zabójstwo miejscowego szantażysty. W następujące po sobie paradoksalne wydarzenia, przepełnione czarnym humorem, wchodzą kolejne osoby. Ten doskonale skonstruowany film o interesującym przesłaniu moralnym zawiera liczne odniesienia do wielu klasycznych i współczesnych dzieł światowego kina, od „Rashomona” Kurosawy do obrazów braci Coen. Nie jest to jednak imitacja, bowiem „Trumna w górach” została silnie osadzona w realiach prowincjonalnych Chin, co świadczy dobrze o tożsamości kulturowej chińskiej kinematografii.

Z filmów rosyjskich warto wymienić ciekawy dramat obyczajowy „Jak się nazywam” Niginy Sayfullaevej o dwóch dziewczynach, które przyjeżdżają z Moskwy na Krym do dawno niewidzianego ojca jednej z nich. Zachowujące się wyzywająco dziewczyny zamieniają się imionami, co prowadzi do dramatycznych konsekwencji. „Gwiazda” Anny Melikian jest z kolei interesującą satyrą na moskiewski kult feministycznych obyczajów, będący karykaturą zachodniego feminizmu. Ciekawy rozrachunek z komunizmem oglądaliśmy w filmie „Chagall – Malewicz” Aleksandra Mitty, o konflikcie dwóch awangardowych malarzy w 1918 roku, którzy to pracowali w Witebsku jako bolszewiccy komisarze od sztuki. Programowy spór między nimi przeciął sam Trocki, który na dworcu w Witebsku pochwalił afisz Malewicza jako wzór rewolucyjnej propagandy. Chagall musiał więc już myśleć o ewakuacji do Paryża!

Na festiwalu obejrzeliśmy kilka nowych polskich filmów. „Serce, serduszko” Jana Jakuba Kolskiego, film z gatunku „kina drogi” wyróżniał się ciepłym klimatem i humorem. Rezolutna nastolatka jedzie z Małopolski do Gdańska na konkurs baletowy, a po drodze musi opiekować się ojcem alkoholikiem. Debiutantka Katarzyna Jungowska w „Piąte: nie odchodź” ukazała dramatyczne frustracje studentki, która po śmierci matki nie może dojść do porozumienia z oschłym ojcem. Z pomocą dziewczynie przychodzi Anioł pod postacią starego kloszarda! Prawdziwą niespodziankę sprawił nam Krzysztof Zanussi, który naraził się oligarchicznemu środowisku artystycznemu i medialnemu. W wyświetlonym poza konkursem filmie „Obce ciało” ośmielił się bowiem pokazać prześladowanie włoskiego katolika, który przejeżdża do Polski do narzeczonej. Pracując w międzynarodowej korporacji bohater wpada w konflikt z agresywną szefową (córką stalinowskiej prokurator), która nieustannie go prześladuje, co prowadzi do dramatycznego końca. Znajdziemy tu wiele motywów z poprzednich filmów Zanussiego. Film wejdzie w grudniu na ekrany, będzie więc okazja obszernej recenzji w „Idziemy”.


30. Międzynarodowy Warszawski Festiwal Filmowy, Kinoteka, Multikino Złote Tarasy, 10-19 października

Mirosław Winiarczyk fot. Robert Palka/www.FOTOS-ART.pl Idziemy nr 44 (476), 2 listopada 2014 r.