Mufti był bardzo pożądanym gościem przywódców III Rzeszy. Wygłaszał z niemieckiej rozgłośni kazania i pogadanki radiowe oraz mobilizował świat islamu – bo nie tylko arabski – do walki w szeregach hitlerowskich armii; takie były korzenie dwóch batalionów arabskich czy m.in. chorwackiej Dywizji SS Handschar. Pisze o tym brytyjski autor Chistopher Hale, który bezwzględnie tropi – nie tylko w Europie – ślady oficjalnej współpracy z Hitlerem.
Oddziałów „narodowych” było znacznie więcej: z Albanii, Belgii, Bułgarii, Danii, Estonii, Finlandii, Francji, Irlandii, Włoch, Węgier, Rumunii, Bułgarii, Litwy, Łotwy, Holandii, Norwegii, Serbii i Czarnogóry, Hiszpanii i bardzo liczne z krajów b. Związku Radzieckiego: od Armenische Legion po budzące grozę w Warszawie oddziały Kałmuków, regimenty Galizien SS, brygady RONA czy Kamińskiego. Był nawet korpus brytyjski i hinduski, natomiast nie było żadnych – warto to podkreślić wobec różnych insynuacji – żadnych oddziałów polskich.
Lektura książki jest porażająca, zwłaszcza teraz, w dniach rocznic: likwidacji getta warszawskiego i Powstania Warszawskiego. Relacje o oddziałach pomocniczych SS pacyfikujących Warszawę ?złożonych z bezwzględnych niemieckich przestępców, którzy mieli zostać posłani do akcji obok mściwych „żołnierzy ze Wschodu”: Kozaków, Azerów i niedużej liczby Ukraińców? mają w książce głębokie tło.
Autor jednak już we wstępie zaznacza, że nie może zgodzić się na stawiającą obok siebie dwa totalitaryzmy Deklarację Praską z 2008 roku w sprawie Sumienia Europy i komunizmu; przypisuje jej powstanie „naukowcom i politykom państw bałtyckich”, a poparcie „skrajnie prawicowym partiom”. Tymczasem inicjatorem był Vaclav Havel, wsparcie dał Parlament Europejski, a jej skutkiem jest Platforma Europejskiej Pamięci i Sumienia, która powstała w 2011 roku i skupia 21 instytucji państwowych i społecznych z 13 państw Unii Europejskiej.
Christopher Hale, KACI HITLERA. Brudny sekret Europy,
przekład Miłosz Habura,
Wydawnictwo ZNAK, Kraków 2012
![]() | Barbara Sułek-Kowalska |