Wieża Bajterek – symbol Astany
Celem wyprawy abp. Henryka Hosera SAC do Kazachstanu były odwiedziny u księży z diecezji warszawsko-praskiej pracujących w archidiecezji Astana, prawie dwukrotnie większej od Polski. Dzięki gościnności ks. abp. Tomasza Pety przejechaliśmy ponad 3,5 tys. km i byliśmy we wszystkich dekanatach. Widzieliśmy parafie niekiedy zaledwie kilkusetosobowe, ale tętniące życiem, z dziećmi i młodzieżą. To uprzywilejowana diecezja, ma najgęściejszą sieć parafii, na północy co kilkanaście kilometrów, na południu co kilkaset. Aby się wyspowiadać, trzeba niekiedy przejechać ponad 100 km po stepowych drogach.
Księża warszawsko-prascy pracują w miastach założonych na potrzeby przemysłu: ks. Artur Nagraba jest proboszczem parafii Najświętszego Serca Jezusowego w Lisakowsku, gdzie wydobywa się rudę żelaza. Drewniany kościółek pomalowany na niebiesko przywieźli i zestawili dobrodzieje z Niemiec. Plebania mieści się na parterze bloku – innych budowli w tym mieście nie ma: dworzec autobusowy też mieści się w bloku mieszkalnym. Podczas naszej wizyty ks. Nagraba został mianowany dziekanem Dekanatu Kustanajskiego. Ks. Zbigniew Bigda jest proboszczem parafii Św. Jana Chrzciciela w Ekibastuzie, gdzie znajduje się największa na świecie odkrywkowa kopalnia węgla kamiennego (wydobycie 2,5 tys. ton/h) oraz elektrociepłownia zamieniająca ów węgiel na energię elektryczną z najwyższym na świecie kominem (420 m, nasz kawęczyński ma zaledwie 300 m). Plebania mieści się w domu jednorodzinnym, ks. Zbigniew mieszka w pokoju przy zakrystii.
Modlitwa różańcowa
ocaliła wiarę zesłańców
w czasach bez świątyń i bez kapłanów
W katedrze MB Nieustającej Pomocy w Astanie od wizyty Jana Pawła II trwa nieustająca adoracja Najświętszego Sakramentu: w dzień modlą się wierni z parafii katedralnej, a na czuwanie nocne przyjeżdżają z poszczególnych parafii archidiecezji; kolejka przypada co 1,5 miesiąca, czasem, by pokonać 700 km i dojechać na czas, trzeba wziąć 4 dni urlopu. Ponadto w każdej parafii godzinę przed Mszą wieczorną jest adoracja Najświętszego Sakramentu, drugą jej część wypełnia modlitwa różańcowa. Znawcy Kościoła w Kazachstanie twierdzą, że to właśnie Różaniec ocalił wiarę w trudnych czasach bez świątyń i bez kapłanów. Misjonarze – księża i siostry zakonne – pracują w trudnych warunkach, z wielkim poświęceniem, w duchu prostoty, ubóstwa. Prowadzi ich abp Tomasz Peta, kiedyś kapłan diecezji gnieźnieńskiej, dziś obywatel Kazachstanu, obdarzony darem dialogu społecznego, międzyreligijnego, ekumenicznego i wewnątrzkościelnego.
MUZUŁMANIN W KATEDRZE
Kazachstan, niewiele mniejszy od całej Europy, zamieszkuje zaledwie 16 mln ludzi. Pod względem obszaru jest dziewiątym krajem świata: ponad 3.000 km w linii zachód-wschód i 1.700 km z północy na południe.
Klimat jest kontynentalny z dotkliwymi mrozami (poniżej -45°C) i wielkimi upałami (powyżej 60°C w słońcu). Podczas naszego pobytu temperatura o 1.00 w nocy wynosiła +30. Opadów jest mało, dlatego ponad 2/3 powierzchni zajmują pustynie lub półpustynie. Wody powierzchniowe w studniach czy jeziorach bywają słone i nie nadają się do picia czy nawadniania.
W Kazachstanie znajduje się słynny kosmodrom Bajkonur i największy w ZSRR poligon jądrowy w Semipałatyńsku, zamknięty od 1991 r.
Nursułtan Nazarbajew, od 1984 r. premier Kazachskiej SRR, od 1989 r. I sekretarz KC Komunistycznej Partii Kazachstanu, od grudnia 1991 r. prezydent niepodległego Kazachstanu, kładzie nacisk na pokojowe współistnienie ponad 130 narodów i plemion oraz wyznawców wielu religii.
W 2009 r. w spisie narodowym 70 proc. mieszkańców określiło się jako muzułmanie, 26 proc. uważa się za chrześcijan, w tym ok. 1 proc. stanowią katolicy (160.000 wiernych). Jak pokazują statystyki, pole do ewangelizacji jest ogromne. Zwłaszcza że tutejszy islam jest umiarkowany i tolerancyjny wobec chrześcijaństwa. Grupa muzułmanów gromadzi się co miesiąc w katedrze w Astanie na nocnej adoracji Najświętszego Sakramentu (sic!), wielu prosi o przyjęcie chrztu.
KRAJ MĘCZENNIKÓW
Pierwsza ewangelizacja dotarła na ziemie kazachskie już w II wieku poprzez więźniów rzymskich pojmanych w wojnach z Persami oraz kupców wędrujących Jedwabnym Szlakiem. W 334 r. była diecezja w Mary (Uzbekistan). Istotny wkład w ewangelizację Azji Środkowej wnieśli nestorianie: w 635 roku za panowania cesarza Tai Tsung z dynastii Tang mieli dwie metropolie, a w XIII w. już 25 metropolii i około 150 biskupów. Kolejny przełom nastąpił w XIII w. dzięki misjom franciszkańskim; w 1278 r. powstała pierwsza diecezja w Kipczak, a później trzy wielkie wikariaty obejmujące cały Wschód. Postęp islamu całkowicie zatrzymał ewangelizację, zdetronizowano władców życzliwych chrześcijaństwu. Praca misyjna zakończyła się nagle w 1342 r., kiedy Ali-chan skazał na śmierć franciszkańskiego biskupa Ryszarda z Burgundy wraz z pięcioma zakonnikami za to, że nie wyrzekli się wiary.