Fatimskie wspomnienia

Już nazajutrz po wyborze kard. Jorgego Maria Bergoglia na następcę św. Piotra, 14 marca 2013 r., w sanktuarium w Fatimie i w całej diecezji Fatima-Leiria wskazywano na „głęboką maryjność” Argentyńczyka, który zastąpił na urzędzie Benedykta XVI. Było niemal pewne, że Franciszek uczci jako głowa Kościoła setną rocznicę spotkań trojga pastuszków z Maryją w Cova da Iria, znanych jako objawienia fatimskie.

– Już w pierwszym roku swojego pontyfikatu Franciszek poprosił o przysłanie do Rzymu figurki Matki Bożej z fatimskiej kapliczki objawień na uroczystości maryjne 12 i 13 października – przypomina kierujący muzeum w Fatimie dr Marco Daniel Duarte i dodaje, że w obchodzonym wówczas Roku Wiary papież zawierzył świat Niepokalanemu Sercu Maryi.

ZAWSZE Z PAPIEŻEM

Władze fatimskiego rektoratu podkreślają, że w czasie pontyfikatu Franciszka w Fatimie modlono się za papieża codziennie, a wraz z pogarszającym się stanem jego zdrowia liczba sprawowanych w jego intencji nabożeństw wzrosła. Po ogłoszeniu śmierci Franciszka portugalskie sanktuarium zamieniło się w miejsce nieustannej modlitwy za jego duszę. Pątnicy gromadzili się na głównym placu sanktuarium, gdzie w kilku językach, w tym po polsku, odmawiane były modlitwy, m.in. Różaniec. Część pielgrzymów, a także zagranicznych turystów spędzających w Portugalii ferie wielkanocne, zostawiała przy kapliczce objawień zapalone świece.

W pierwszych deklaracjach portugalscy kapłani i hierarchowie nawiązywali do maryjności zmarłego. „W Fatimie opłakujemy dziś śmierć papieża Franciszka. Był on zawsze oddany Matce Bożej” – przekazał w komunikacie rektorat sanktuarium i dodał, że papież pozostawił „głębokie ślady” w tym miejscu kultu maryjnego. Jego władze wyraziły wdzięczność Franciszkowi za ogłoszenie świętymi w 2017 r. dwojga małych wizjonerów fatimskich: Hiacynty i Franciszka Marto. Papież wówczas, 12 i 13 maja, przebywał po raz pierwszy w Fatimie, gdzie czekało na niego zgromadzenie liczące ponad milion osób.

GŁOS Z SANKTUARIUM

Pomiędzy dniem śmierci a pogrzebem Franciszka w Fatimie codziennie rozbrzmiewały dzwony. – Słychać je było rano. Biły, aby przypomnieć o śmierci papieża – wyjaśnia rzeczniczka prasowa portugalskiego sanktuarium Patricia Duarte. Dodaje, że inicjatywa ta służyła również modlitwie za duszę papieża, który Portugalczykom stał się szczególnie bliski po wizycie związanej z organizowanymi w Lizbonie w 2023 r. Światowymi Dniami Młodzieży. To wtedy, 5 sierpnia, Franciszek po raz ostatni zawitał do Fatimy, gdzie zgromadziło się ponad 1,5 mln osób. Równie liczne grono czekało na Franciszka po jego powrocie do Lizbony, gdzie w Parku Tagu papież poprowadził nocne czuwanie i poranną Mszę św. wieńczącą tę największą imprezę z udziałem katolickiej młodzieży.

– To były niezapomniane chwile – podkreślił podczas przemówienia ku czci zmarłego papieża w portugalskim parlamencie prezydent Marcelo Rebelo de Sousa. Uzasadniając ogłoszenie trzydniowej żałoby narodowej, szef państwa stwierdził, że Franciszek był wielkim przyjacielem Portugalii.

POKÓJ I ŻYCIE

Wśród głosów wdzięczności za pontyfikat Franciszka słyszalne są też opinie biskupa diecezji Leiria-Fatima Josego Ornelasa, przewodniczącego Konferencji Episkopatu Portugalii, a także rektora sanktuarium Matki Bożej Różańcowej w Fatimie ks. Carlosa Cabecinhasa. Wyrazili oni wdzięczność Opatrzności za pontyfikat zmarłego papieża, wzywając do naśladowania jego nauczania o Chrystusie, w którego centrum było przesłanie o pokoju. Wskazali, że dzieło Franciszka nie zostało jednak dokończone, a chrześcijanie mają „jeszcze wiele do zrobienia w związku z licznymi wyzwaniami”.

– Obyśmy w naszym życiu byli ludźmi pokoju – stwierdził z kolei portugalski kardynał Americo Aguiar, przypominając liczne apele papieża o pokój. Ordynariusz diecezji w Setubalu, który pełnił funkcję szefa komitetu organizacyjnego ŚDM w Lizbonie, przypomniał, że było to ostatnie duże spotkanie Franciszka z młodymi katolikami. Wskazał, że właśnie dla tej grupy papież miał szczególnie ważny komunikat dotyczący ochrony życia od poczęcia do naturalnej śmierci. – Mam nadzieję, że apel ten nie zostanie zlekceważony. Śmierć Franciszka zwróciła ludziom na całym świecie uwagę na jego nauczanie o potrzebie ochrony życia. Oby wraz z rosnącą popularnością osoby Franciszka zwiększyło się również zainteresowanie tym, o co zabiegał – powiedział kard. Aguiar, dodając, że nieprzypadkowo nazajutrz po śmierci papieża portugalski Trybunał Konstytucyjny wydał orzeczenie o uznaniu za niekonstytucyjne przepisów ustawy o eutanazji. Zdaniem portugalskiego kardynała może być to wyraz szacunku sędziów tego organu wobec nauczania papieża Franciszka o potrzebie chronienia życia. – Decyzja ta jest małą bryzą nadziei – stwierdził.

Zgodnie z opublikowanym orzeczeniem sędziowie Trybunału Konstytucyjnego Portugalii uznali, że pomimo używania w ustawie terminu „eutanazja”, ta została zarezerwowana w przepisach jedynie dla osób, które nie są sobie w stanie samodzielnie „dawkować śmiertelnych substancji”. Odnotowali też, że autorzy ustawy w sposób mało precyzyjny określili w przepisach z 2023 r. warunki dotyczące zasad dopuszczenia pacjentów do eutanazji, co zdaniem sędziów TK może prowadzić do różnorodnych interpretacji przepisów i jest sprzeczne z konstytucją.

WZRUSZONY OBECNOŚCIĄ

Emerytowany ordynariusz diecezji Leiria-Fatima kard. Antonio Marto wspomina, że wizyty Franciszka w portugalskim sanktuarium były wyrazem przywiązania Ojca Świętego do Matki Bożej. Twierdzi, że papież wzruszał się swoją obecnością w Cova da Iria i po powrocie do Rzymu nie zapominał doświadczeń z pielgrzymki do Fatimy. Zarówno kard. Marto, jak i rektor miejscowego sanktuarium ks. Cabecinhas twierdzą, że Franciszkowi zależało na głoszeniu przesłania fatimskiego o potrzebie nawrócenia ludzkości, pokuty i modlitwy. Przypomnieli też, że będąc w Fatimie przy okazji kanonizacji Hiacynty i Franciszka Marto, papież ofiarował Matce Bożej Fatimskiej złotą różę.

Wśród znanych osób, które po śmierci papieża przypominały o przywiązaniu Franciszka do Fatimy, był portugalski prezydent Rebelo de Sousa. Podkreślał on, że wizyty w jego kraju stanowiły dla papieża okazję, aby odwiedzić Fatimę. O tym, że stała się ona niejako symbolem pobytów Franciszka w Portugalii, przypomniał również rodak papieża Bergoglia, piłkarz reprezentacji Argentyny Nicolas Otamendi. Na wieść o śmierci Franciszka argentyński kapitan Benfiki Lizbona udał się z żoną do sanktuarium fatimskiego, aby uczcić zmarłego papieża. Zamieszczając w mediach społecznościowych zdjęcia z tej pielgrzymki, Otamendi opublikował również fotografię Franciszka z białym gołębiem na ręku. „Dziękowanie jest formą wdzięczności za błogosławieństwa, które otrzymujemy” – napisał, dziękując za pontyfikat swojego rodaka.