Strefa zakazu

Stolica Polski to pierwsze miasto w naszym kraju, które mocą prawa stawia ograniczenia w poruszaniu się pojazdów na wyodrębnionym obszarze pod rygorem kar finansowych. Zgodnie z uchwałą Rady Warszawy większość Śródmieścia i fragmenty otaczających je dzielnic – łącznie to 7 proc. powierzchni miasta – znalazły się w strefie, po której mogą się poruszać wyłącznie pojazdy spełniające odpowiednie normy emisji spalin, powiązane z datą produkcji danego pojazdu. Na początku został ograniczony wjazd pojazdów z silnikiem benzynowym (w tym LPG) starszych niż 27 lat lub niespełniających normy Euro 2 oraz pojazdów z silnikiem Diesla (w tym LPG) starszych niż 19 lat lub niespełniających normy EURO 4. Dla osób zameldowanych w Warszawie rozliczających w niej podatki władze stolicy przewidziały zwolnienie z wymogów przez pierwsze 3,5 roku obowiązywania nowych przepisów. Seniorzy, którzy ukończyli 70. rok życia do końca 2023 r., oraz osoby niepełnosprawne mogą uzyskać stałą możliwość wjazdu do strefy, pod warunkiem zarejestrowania pojazdu przed 1 stycznia br. i złożenia odpowiedniego wniosku.

BEZ WJAZDU

Ze strony władz Warszawy zasadniczym argumentem było ograniczenie zanieczyszczenia powietrza, powodowanego przez starsze typy samochodów, szczególnie te z silnikiem Diesla. Wiele z nich to sprowadzane z zagranicy auta, których właściciele mają problem z ich rejestracją, z uwagi na stan techniczny oraz uszkodzenia powypadkowe. Oczywiście nie jest to regułą, ale zasobność naszych kieszeni znacznie zmniejsza możliwości zakupu w miarę nowych pojazdów, spełniających restrykcyjne normy ekologiczne. Kolejnym powodem podjęcia uchwały o ograniczeniu wjazdu do miasta była chęć zmniejszenia ruchu kołowego w centrum stolicy. Od wielu lat mówi się o wprowadzeniu opłat za parkowanie w weekendy, przy jednoczesnym ich podwyższeniu. Pojawiają się kolejne projekty uderzające w płynność ruchu, jak zmniejszenie przepustowości głównych arterii komunikacyjnych, spowolnienie tempa przejazdów przez centrum, poszerzanie stref dostępnych dla rowerzystów i pieszych.

EKOLOGIA I PRAWA OBYWATELI

W toku uchwalania przepisów o wprowadzeniu strefy pojawiały się liczne zastrzeżenia. Wskazywano, że regulacje naruszają liczne prawa i wolności gwarantowane w Konstytucji RP, w szczególności wolność przemieszczania się, prawo do własności, wolność wyboru zawodu i miejsca pracy, prawo do bezpiecznych warunków pracy, do ochrony zdrowia, prawo osób niepełnosprawnych do pomocy państwa czy prawo rodziny do szczególnej pomocy państwa. Zastrzeżenia dotyczyły także przebiegu konsultacji społecznych, które przybierały raczej formę promocji strefy czystego transportu w Warszawie. Zauważono również, że uchwała określa granice tej strefy nieprecyzyjnie i w sposób sprzeczny z ustawą o elektromobilności i paliwach alternatywnych. Ponadto nie ustalono sposobu organizacji ruchu, który jest wymagany przy wprowadzeniu takiej strefy.

Co ciekawe, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie uchylił jako niezgodną z prawem analogiczną uchwałę krakowskich radnych. W uzasadnieniu wyroku podkreślił, że wprowadzenie takiej strefy na większym obszarze wymaga przekonującego uzasadnienia, przede wszystkim przez pryzmat zasady proporcjonalności. Wydaje się, że warszawska strefa zasadę tę narusza. Praktycznie całe Śródmieście znalazło się wewnątrz niej, a przecież tam znajdują się liczne instytucje państwowe i samorządowe, do których każdy powinien mieć swobodny dostęp. Przy tej okazji warto zadać pytanie, czy władza ma prawo decydować, jak i czym mamy się poruszać. Tym bardziej że wymogi stawiane samochodom mają być co dwa lata systematycznie zaostrzane – aż do roku 2032. Konieczność dbania o środowisko i lepszą jakość powietrza nie podlega dyskusji, ale gdzie jest granica ingerencji w swobody obywatelskie?