Caritas Europa: minimalny dochód jest niewystarczający

Sekretarz generalny Caritas Europa zaapelowała, by przywódcy kontynentu i krajów europejskich priorytetowo traktowali kwestię tzw. dochodu włączającego jako filaru walki z ubóstwem w Unii Europejskiej.

Niewystarczające zasoby finansowe, sztywne i dyskryminujące warunki dostępu do wsparcia, coraz bardziej wykluczające strategie polityczne. To główne kwestie podkreślone w raporcie Caritas Europa, opartym na informacjach zebranych przez dwadzieścia krajowych oddziałów Caritas. Niemal 90 proc. z nich sygnalizuje, że w ich krajach zasiłki oferowane przez państwo nie są wystarczające, by zaspokoić podstawowe potrzeby obywateli, co naraża ich na ryzyko skrajnego ubóstwa. Problem ten dotyczy milionów ludzi w całej Europie, którzy stają w obliczu coraz bardziej niepewnej sytuacji ekonomicznej.

Trudności w dostępie do pomocy

W wielu krajach dla różnych grup społecznych – takich jak młodzi dorośli w wieku od 18 do 25 lat, imigranci czy osoby bezdomne – dostęp do minimalnego dochodu jest niemożliwy z powodu braku spełnienia formalnych wymogów, takich jak posiadanie miejsca zameldowania czy regularne odprowadzanie składek. W przypadku wielu innych osób nadmierna biurokracja oraz bariery cyfrowe powodują dobrowolną rezygnację z ubiegania się o zasiłek.

Apel Caritas Europa

Dokument zaprezentowany przez Caritas nabiera szczególnego znaczenia w kontekście prac Komisji Europejskiej nad pierwszą wspólnotową strategią walki z ubóstwem. Dla Marii Nyman, sekretarz generalnej Caritas Europa, raport ten stanowi apel do liderów państw europejskich, by programy pomocowe „umożliwiały ludziom godne życie i pełne uczestnictwo w społeczeństwie”. Caritas wzywa zatem Unię Europejską do skoordynowanego działania, apelując o konkretne kroki, które pozwolą na to, by minimalny dochód osiągnął poziom 75 proc. krajowego progu ubóstwa.

Raport mówi też m.in. o potrzebie reformy unijnej dyrektywy dotyczącej prawa obywateli Unii i członków ich rodzin do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich. Jej zmiana miałaby zapewnić obywatelom Unii Europejskiej, znajdującym się w trudnej sytuacji i przemieszczającym się w obrębie państw członkowskich, dostęp do schronisk interwencyjnych, opieki zdrowotnej w nagłych przypadkach (obejmującej także poród), edukacji dla dzieci oraz udziału w kursach lub szkoleniach wspierających dorosłych w poszukiwaniu pracy – np. w kursach językowych.

Polska na tle innych krajów

Raport pozwala też spojrzeć polski system pomocy społecznej, w perspektywie innych państw Europy. Jest on przedstawiony jako niewystarczająco skuteczny w walce z ubóstwem, bowiem zasięg świadczeń obejmuje jedynie 1 proc. populacji, a ich wartość dla osoby samotnej stanowi zaledwie 19,5 proc. mediany tzw. dochodu rozporządzalnego, co plasuje Polskę na 22. miejscu wśród 28 krajów europejskich.

Dokument podkreśla także wzrost zasiłków rodzinnych i płacy minimalnej Polsce, w odpowiedzi na inflację, oraz podaje przykłady działalności Caritas Polska na rzecz osób bezdomnych i wykluczonych, m.in. w Szczecinie i Zielonej Górze.