Jesteście światłem

Myśl o powstaniu Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego zrodziła się wraz z rozpoczęciem budowy Świątyni Opatrzności Bożej. Projekt jeszcze przez kilkanaście miesięcy po otwarciu kościoła wspólnie tworzyły setki osób. Ich zamiarem nie było zbudowanie klasycznego muzeum, skupionego wyłącznie na ekspozycji. Specyficzny układ przestrzenny, zbudowany na planie okręgu wokół świątynnej kopuły, zintegrowano z formą ekspozycji. W efekcie miejsce to stanowi żywą i barwną opowieść. Placówka poświęcona jest życiorysom dwóch bohaterów, z których każdy, pomimo podobieństw, podążał własną ścieżką. Bogate biografie św. Jana Pawła II i bł. Stefana Wyszyńskiego wykraczają poza standardowe elementy posługi kapłańskiej. Obaj bowiem poprzez swoją działalność mieli znaczący wpływ na losy Polski i Kościoła.

Dyrektor muzeum Piotr Dmitrowicz tłumaczy, że jedną z ról tego miejsca jest odczarowanie stereotypowych wyobrażeń o dwóch wielkich Polakach. Młodzież urodzona w XXI w. nie zna Jana Pawła II takiego, jakim naprawdę był. Podobnie kard. Wyszyński, zmarły 44 lata temu, jest dla nich wyłącznie postacią historyczną. Obaj są w oczach młodych ludzi patronami szkół, postaciami z filmów, bohaterami, o których wspomina się podczas szkolnych apeli. Nie dociera jednak do nich głębia myśli tych dwóch gigantów ducha.

Jednym z fundamentalnych założeń muzeum jest umożliwienie głębszego poznania i zrozumienia jego bohaterów – poprzez zaglądanie do ich życia osobistego, ale także poprzez odniesienie ich biografii do czasów współczesnych. Dlatego na ekspozycji znajdziemy zarówno informacje o ich działaniach, jak również wspomnienia osób, które spotkały ich na swojej drodze – czy to w trakcie II wojny światowej, czy w czasach politycznych napięć w PRL.

Każda kolejna sala to nie tylko zbiór eksponatów, ale również opowieść prowadząca nas przez kolejne etapy życia Wojtyły i Wyszyńskiego. W sali poświęconej dzieciństwu Jana Pawła II znajdziemy anegdoty z jego młodych lat, opowieści o zabawkach i wędrówkach po górach. Poznajemy początki studiów Karola Wojtyły, możemy zobaczyć odwiedzane przez niego miejsca, np. koło teatralne czy salon fotograficzny. Przemierzamy przez wspomnienia z czasów wojny, studiów teologicznych, starć Prymasa z władzami komunistycznymi oraz wyboru Karola Wojtyły na Stolicę Piotrową. Przez kolejne sale prowadzą nas archiwalne słowa i wypowiedzi papieża Polaka oraz Prymasa Tysiąclecia, których słuchamy w formie nagrań. Towarzyszy im muzyka skomponowana na potrzeby placówki przez Michała Lorenca.

W muzeum odbywają się także spotkania tematyczne oraz lekcje muzealne, w których uczestniczą szkoły i instytucje (np. ursynowskie Centrum Alzheimera). W 2024 r. placówka we współpracy z ambasadą Ukrainy zorganizowała wystawę poświęconą pielgrzymce Jana Pawła II na Ukrainę, przypominając jego – jak się potem okazało – prorocze słowa.

Muzeum szczyci się możliwością prezentacji na ekspozycji jedynego w Polsce obrazu van Gogha. Archidiecezji warszawskiej przekazali go państwo Porczyńscy. Podobnie jak w pozostałych częściach muzeum, także tutaj tradycyjne metody ekspozycji łączą się z nowoczesnymi technologiami. Zwiedzający mają bowiem możliwość skorzystania z wirtualnej rzeczywistości, by zobaczyć obraz w zupełnie nowy, nieoczywisty sposób.

W muzeum trwają właśnie prace nad wystawą poświęconą działalności Jana Pawła II jako biskupa w latach 50. i 60. Dyrektor planuje też wznowić organizację zajęć wyjazdowych, w ramach których muzeum będzie docierać także do odbiorców niemogących samodzielnie odwiedzić Świątyni Opatrzności Bożej. W ciągu pięciu lat działalności placówka zorganizowała kilkaset lekcji terenowych w szkołach i domach dziecka.

– Bez was, odwiedzających, to miejsce nie istnieje – mówi Piotr Dmitrowicz. I dodaje, że wizyta w muzeum jest niepowtarzalną okazją do stanięcia oko w oko z Janem Pawłem II i Prymasem Wyszyńskim, towarzyszenia im w pielgrzymkach, spotkaniach i ważnych życiowych wydarzeniach.