Film pod intrygującym tytułem „Skarbek” poświęcony został jednej z najbardziej tajemniczych postaci w zmaganiach wywiadów w czasie II wojny światowej.
Jego bohaterką jest Krystyna Skarbek (1908–1952), polska agentka w głęboko zakonspirowanych brytyjskich służbach wywiadowczych SOE, wykonujących najbardziej tajne operacje specjalne. Z tego powodu film, zrealizowany przez reżysera angielskiego w Polsce, zasługuje, mimo zastrzeżeń, na uwagę. Postać dzielnej polskiej agentki została bowiem w naszym kraju zapomniana. Jej grób w Londynie odrestaurowano, w Polsce natomiast ufundowano kilka pamiątkowych tablic, a jej postać pojawiła się tylko parokrotnie w reportażach i mediach. Tajemnicze morderstwo Krystyny w powojennym Londynie do dziś otaczają niejasności. Ta „ulubiona agentka Churchilla”, która ponoć zainspirowała Iana Fleminga do napisania książek o Jamesie Bondzie, została przez Anglików po wojnie fatalnie potraktowana, podobnie jak wielu polskich generałów. Dobrze więc, że w końcu angielski reżyser zrealizował o niej film.
Trudno jednak film „Skarbek” uznać za utwór w pełni biograficzny. Autor skupił się na ukazaniu tylko dwóch epizodów z bogatej działalności polskiej agentki. Nie dowiadujemy się nic o jej działaniach na Węgrzech, Bałkanach, w całej Europie, a nawet w Kairze. Na początku oglądamy jej przygody w okupowanej Warszawie, a później we Francji, gdzie została skierowana przez Anglików w celu pomocy Francuzom i brytyjskim szpiegom. Ta część filmu przypomina serial wojenny o walce dzielnych francuskich partyzantów, głównie zresztą komunistów, z Niemcami. Seriali na tym poziomie mieliśmy w PRL kilka. Wystarczy wspomnieć niezapomniany odcinek „Stawki większej niż życie” z „kasztanami na placu Pigalle”. Krystyna Skarbek, grana przez Morgane Polański, córkę Romana Polańskiego, miota się na ekranie, usiłując pod gradem kul zorientować się, kto jest niemieckim szpiegiem. Nie ujawniając oczywiście swojej tożsamości, wychodzi cało ze wszystkich opresji…
Ten skromny, przeciętnie zrealizowany film, trudno więc uznać za artystyczne i profesjonalne osiągnięcie. Ciekawe są tu jednak pewne niedopatrzenia biograficzne. Krystyna Skarbek była córką polskiego ziemianina Jerzego Skarbka i Stefanii Goldfeder, kobiety pochodzącej z bogatej rodziny żydowskiej z Łodzi. Dlaczego w filmie eksponowana jest tylko postać matki, zamordowanej w Warszawie przez diabolicznego esesmana, granego przez Piotra Adamczyka? Autor filmu uległ tu chyba wymogom politycznej poprawności w relacjach Polaków z Żydami.
„Skarbek” (The Partisan). Polska/Wielka Brytania/USA, 2024. Scenariusz i reżyseria: James Marquand. Wykonawcy: Morgane Polański, Malcolm McDowell, Piotr Adamczyk, Ingvar Sigurðsson, Grégoire Colin, Agata Kulesza i inni. Dystrybucja: Media Squad Distribution
Co? Gdzie? Kiedy?
