Odkryłem niedawno niezwykłą płaskorzeźbę. Można ją zobaczyć na tylnej okładce tego numeru „Idziemy”. To przedstawienie Trójcy Świętej, Eucharystii i kapłaństwa oraz teologicznych relacji między Kościołem i Synagogą. Czyli trzy w jednym.
W centrum przedstawienia jest Bóg Ojciec zasiadający na tronie. Po bokach, jakby w obramowaniu, są sześcioskrzydłe cherubiny – jak w wizji Izajasza. Poniżej, po obu stronach, wśród gwiazd mamy archaniołów, którzy reprezentują poszczególne chóry anielskie według opisu z Listu do Kolosan: Trony, Panowania, Zwierzchności, Władze (łacińskie: Sedes, Dominationes, Principatus, Potestates). Na samym dole rozpoznajemy archanioła Michała w pancerzu i z mieczem ognistym oraz archanioła Gabriela w przepasanej szacie, obwieszczającego pokój wraz z nadejściem Księcia Pokoju.
Bóg Ojciec przedstawiony jest w potrójnej koronie – tiarze, symbolizującej pełnię władzy nad wszelkim stworzeniem. Podtrzymuje ukrzyżowanego Syna w geście ofiarowania Go ludziom („Tak Bóg umiłował świat, że Syna swojego jednorodzonego dał…”), a zarazem przyjęcia Chrystusowej ofiary za zbawienie całego świata. Ojciec nie jest tu „zagniewanym bogiem”, żądającym krwi Syna za grzechy ludzkości, ale Bogiem miłości, którego ofiara Syna dla naszego zbawienia też wiele kosztuje. Ukrzyżowany Chrystus jest podtrzymywany na kolanach Ojca, a ściślej – między kolanami, jakby na łonie Ojca. W biblijnej symbolice oznacza to, że Syn jest najbliższy Ojcu i jest Jego pełnoprawnym dziedzicem. Nad Ojcem i Synem wznosi się srebrzysta gołębica w podwójnej aureoli – symbol Ducha Świętego, który od Ojca i Syna pochodzi. Widnieje on na zwieńczeniu ozdobionego kwietnymi motywami łuku tęczowego, będącego znakiem przymierza między niebem i ziemią.
U stóp Trójcy Świętej mamy przedstawienie Eucharystii i kapłaństwa. Przy ołtarzu, ozdobionym scenami spotkania Abrahama z Melchizedekiem i ofiary Izaaka, stoi kapłan. W geście ofiarowania wznosi przed oblicze Trójcy Świętej kielich z Krwią Chrystusa – Krwią Nowego Przymierza. Wokół kielicha – znowu jak w wizji Izajasza – pojawiają się skrzydła cherubinów, bo jest to najświętsza Krew Syna Bożego. Eucharystia jest Najświętszą Ofiarą składaną przez Kościół Ojcu z Chrystusem w Duchu Świętym. Jest uobecnieniem tej Ofiary, która jest przedstawiona powyżej w Ukrzyżowanym Synu z miłością podtrzymywanym przez Ojca. Zarazem jest tu ukazana istota kapłaństwa, będącego w służbie Eucharystii oraz czerpiącego moc i posłannictwo z tajemnicy Trójcy Świętej, zgodnie ze słowami Chrystusa: „Jak Ojciec mnie posłał, tak i ja was posyłam”. Bez tego pierwszego posłania nie byłoby i tego drugiego.
Trzecim motywem jest relacja Kościoła i Synagogi do Trójcy Świętej i tajemnicy zbawienia w Chrystusie. Obie wspólnoty przedstawione są z niezwykłą godnością. Każda jest córą królewską, wezwaną do zaślubin z Bogiem. Tę godność podkreślają korony na skroniach każdej z nich oraz bogate szaty. Córa po prawej stronie Chrystusa, podpisana jako Ecclesia (Kościół), wznosi ku Niemu wzrok, zbierając do kielicha Najświętszą Krew wypływającą z Chrystusowego boku. Córa Synagoga gestem prawej dłoni odcina się od Chrystusowego krzyża, który jest dla niej „zgorszeniem”. Nie chce przyjąć tajemnicy Trójcy Świętej, odwraca się od niej, spuszczając głowę. Przez to królewska korona spada jej na oczy, oślepiając ją. Ona dalej pozostaje córą królewską, ale zbuntowaną przeciwko aż tak wielkiej miłości Bożej. Zaślepiona własną godnością i wybraniem nie chce zaakceptować rozlewania się Bożego zbawienia na nawracających się pogan. Anonimowy autor płaskorzeźby zilustrował to z niezwykłym taktem i szacunkiem.
Zachęcam do nawiedzenia kościoła Świętej Trójcy w Mławie, gdzie omawiana płaskorzeźba znajduje się w głównym ołtarzu. Może to być dobrą inspiracją do refleksji nad treściami wiary, które w tych dniach przeżywamy.
Co? Gdzie? Kiedy?
