Misja wysokiego ryzyka

Są zawody, w które wpisane jest ryzyko niebezpieczeństwa, utraty zdrowia, a nawet życia. Zaliczają się do nich m.in.: górnicy, strażacy, policjanci, zasadniczo zawody mundurowe. Niedawno pewien ksiądz stwierdził, że on również wybrał „zawód” wysokiego ryzyka, ale w przeciwieństwie do innych on tego „zawodu” zmienić nie może. Bo to nie zawód, ale powołanie i misja. A że jest to misja niebezpieczna, wiadomo nie od dzisiaj. Z historii Kościoła wiemy, że prześladowania i męczeństwo wpisane są w bycie uczniem Chrystusa, a tym bardziej bycie Jego sługą na mocy święceń kapłańskich i biskupich. A jak wiemy od samego Jezusa, „uczeń nie przewyższa nauczyciela ani sługa swego pana” (Mt 10, 24). Tak było, jest i będzie.

Niemniej trudno przejść obojętnie wobec aktów agresji i przemocy, z jakimi spotykają się księża w ostatnim czasie. Zjawisko to stało się na tyle dostrzegalne, że Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego przeprowadził badania wśród księży diecezjalnych, czego rezultatem jest raport „Niebezpieczna misja? Agresja wobec osób duchownych, miejsc i obiektów kultu w Polsce”. Niemal połowa ankietowanych księży zadeklarowała, że doświadczyła agresji od listopada 2023 do listopada 2024 r. Najczęściej były to szyderstwa, groźby i wyzwiska (41,6 proc.), a znaczna część duchownych (33,6 proc.) zadeklarowała, że doświadczyła agresji w internecie. Ankietowani księża przyznali, że aby uniknąć nieprzyjemnych sytuacji, rezygnują z noszenia sutanny lub koloratki (27 proc.), unikają niektórych osób lub miejsc (36 proc.), a niewielki odsetek rezygnuje z niektórych zadań, np. katechezy (3 proc.). Aż 89,7 proc. księży zadeklarowało, że czuje się bezpiecznie poza swoją parafią bez stroju duchownego. Z badań ISKK wynika, że noszenie sutanny zwiększa ryzyko stania się ofiarą agresji. Skutkiem tego z naszych ulic na dobre mogą zniknąć sutanny i habity. Już teraz księdza idącego ulicą w sutannie można spotkać raczej tylko w okresie kolędy. Raport ISKK podaje również, że w ciągu ostatnich 12 miesięcy przed przeprowadzeniem badania dochodziło do ataków na kościoły, zniszczenia mienia, grobów, zakłócania Mszy św. i nabożeństw. Jedno z drugim jest powiązane.

Jakie są tego przyczyny? Według uczestników badania głównymi przyczynami agresji wobec duchownych i miejsc kultu są: negatywny wizerunek duchowieństwa w mediach (96,4 proc.) oraz rosnące napięcia polityczne i społeczne (91,1 proc.). Gołym okiem widać, jak w ostatnich latach sprzężenie liberalnych mediów z wypowiedziami polityków doprowadziło do niechęci społecznej wobec stanu duchownego oraz wszystkiego, co związane jest z Kościołem. Wystarczy przejrzeć portale internetowe, by każdego dnia znaleźć opis afery lub częściej pseudoafery z księdzem lub biskupem w tle. Pozytywnych wiadomości, co Kościół robi na co dzień na różnych polach aktywności duszpasterskiej, edukacyjnej i charytatywnej, jest jak na lekarstwo. Nic dziwnego, że potem odbiór w społeczeństwie jest, jaki jest. Nasze zaś zadanie to, po pierwsze, nie dokładać cegiełki poprzez dołączanie do krytyki księży na najniższym poziomie, typu: „Patrz, ile wziął za pogrzeb”. Po drugie zaś okazywać solidarność z osobami duchownymi poprzez zauważenie ich na ulicy i pozdrowienie miłym słowem, obronę w rozmowie przed stereotypami lansowanymi przez media, identyfikowanie się w przestrzeni publicznej z Kościołem, bo przecież świeccy i duchowni tworzą jedną wspólnotę. Mamy się wspierać, bo świeccy potrzebują duchownych, a duchowni świeckich.