4 marca Kościół katolicki w Polsce obchodzi święto św. Kazimierza, królewicza, syna króla Kazimierza Jagiellończyka. Żył w latach 1458-84, a kanonizowany został w roku 1521. Gorliwy czciciel Eucharystii i Najświętszej Maryi Panny, poświęcał wiele czasu na modlitwę. „Był młodzieńcem szlachetnym, rzadkich zdolności i godnego pamięci rozumu" - napisał o królewiczu Jan Długosz.
Święty Kazimierz urodził się w 1458 r. w Krakowie na Wawelu. Był drugim z sześciu synów Kazimierza Jagiellończyka. Jego matką była Elżbieta, córka cesarza Niemiec. Od 1467 r. jego wychowawcą był Jan Długosz. W 1475 r. do grona nauczycieli królewicza dołączył znany humanista Kallimach (Filip Buonacorsi). W 1471 r., gdy na Węgrzech wybuchł bunt przeciwko królowi, na tron zaproszono Kazimierza. Wyruszył razem z 12 tysiącami wojska, by poprzeć zbuntowanych magnatów. Ci jednak ostatecznie wycofali swe poparcie i Kazimierz wrócił do Polski bez korony węgierskiej. Ten zawód dał mu wiele do myślenia.
Po powrocie do kraju królewicz nie przestał interesować się sprawami publicznymi, został prawą ręką ojca, który upatrywał w nim swego następcę i wciągał go powoli do współrządzenia. Podczas dwuletniego pobytu ojca na Litwie Kazimierz jako namiestnik rządził w Koronie. Obowiązki państwowe umiał pogodzić z bogatym życiem duchowym. Prawdopodobnie złożył ślub czystości. Miał też odrzucić proponowane mu zaszczytne małżeństwo z córką cesarza niemieckiego Fryderyka III.
Wezwany przez ojca w 1483 r. do Wilna, umarł w drodze, w Grodnie, z powodu gruźlicy, na którą już wcześniej chorował. Miał 26 lat. Pochowano go w katedrze wileńskiej, w kaplicy Najświętszej Maryi Panny, która od tej pory stała się miejscem pielgrzymek.
Ikonografia najczęściej przedstawia świętego Kazimierza w stroju książęcym z lilią w ręku lub klęczącego w nocy przed drzwiami katedry, by przypomnieć jego gorące nabożeństwo do Najświętszego Sakramentu.
mal. Florian Cynk „Jan Długosz i św. Kazimierz” olej na kartonie, ok. 1869 Muzeum Narodowe, Warszawa, fot. domena publiczna
Co? Gdzie? Kiedy?
