Papieska uczelnia w sercu Rzymu

POLACY NA GREGORIANIE

Polscy jezuici związani byli z Kolegium Rzymskim prawie od samego początku istnienia uczelni. Wśród pierwszej pięćdziesiątki Polaków kształcących się tu w XVI w. były tak wybitne postaci, jak Jakub Wujek SJ, Piotr Skarga SJ i Marcin Śmigielski SJ. W kolejnych latach z bardziej znanych jezuitów byli tu: Maciej Kazimierz Sarbiewski, Jan Morawski, Franciszek Bohomolec, Stefan Łuskina, Stanisław Szadurski czy Józef Rogaliński. Ustawiczny wzrost liczby polskich studentów nastąpił od XIX w., następnie w okresie powojennym XX w. Spadek nastąpił w latach 90., kiedy to po zmianach ustrojowych w naszym kraju zaistniała możliwość studiowania na innych uczelniach, w tym również w USA.

Pierwsi Polacy zasilali kadry profesorskie na Gregorianie dopiero w XIX w., a wiązało się to z wydaleniem jezuitów z imperium rosyjskiego w roku 1820, gdy Polska była pod zaborami. Niektórzy z nich trafili do Rzymu. Wykłady z teologii i liturgiki prowadził Ignacy Chodykiewicz SJ (1836–1848), wykłady z teologii, filozofii i etyki – Józef A. Dmowski SJ (1829–1844), wykłady z teologii – Wincenty Leśniobrodzki SJ (1851–1852), z filozofii – Aleksander Saprynowski SJ (1835).

Zasilenie polskiej kadry na uczelni nastąpiło w XX w., zwłaszcza po II wojnie światowej. Do wykładowców tamtego wieku należeli: język hebrajski – Władysław Szczepański SJ (1909–1915), historia filozofii – Fryderyk Klimke SJ (1920–1924), archeologia i język hebrajski – Ludwik Semkowski SJ (1925–1959), filozofia i psychologia – Paweł Siwek SJ (1931–1940), teologia biblijna – Bronisław Zieliński SJ (1950–1968), etyka i prawo kanoniczne – Edmund Elter SJ (1951–1955), historia teologii moralnej – Antoni Mruk SJ (1952–1984), filozofia człowieka i filozofia kultury – Jerzy Szaszkiewicz SJ (1964–1992), prawo kanoniczne – Marian Żurowski SJ (1969–1978), egzegeza Pisma św. – Alfred Cholewiński SJ (1973–1987), teologia duchowości – Norbert Kotyła SJ (1978–1979), estetyka – Jan Popiel SJ (1979–1981). Do niedawna profesorem był Adam Wolanin SJ oraz tragicznie zmarły w 2017 r. Jacek Oniszczuk SJ. Przez krótki czas wykładowcami byli również Tomasz Grzywacz SJ z teologii moralnej i Marek Sygut SJ z prawa kanonicznego.

Do niedawna wykładowcy z Polski stanowili najliczniejszą grupę narodową na uczelni. Dziś plasują się na czwartym miejscu po Włochach (178), Amerykanach (18) i Niemcach (15). Do jezuitów pracujących na Uniwersytecie obecnie należą: Jakub Gorczyca, Marek Inglot, Janusz Kowal, współpracujący z naszym tygodnikiem Dariusz Kowalczyk, Stanisław Morgalla, Henryk Pietras. Część z nich piastuje również inne stanowiska na uczelni, jak choćby o. Edward Czaja SJ, który jest ministrem, czyli zastępcą przełożonego wspólnoty jezuitów przy Uniwersytecie Gregoriańskim.

UNIWERSYTET DZIŚ

W skład Uniwersytetu Gregoriańskiego wchodzi obecnie sześć wydziałów: Teologii, Prawa Kanonicznego, Misjologii, Nauk Społecznych, Filozofii, Historii Kościoła oraz Kościelnych Dóbr Kultury (jego dziekanem jest o. prof. Marek Inglot SJ). Prócz tego są jeszcze trzy instytuty z prawem nadawania stopni naukowych: Duchowości, Antropologii i Psychologii, którym kieruje o. prof. Stanisław Morgalla, oraz pięć centrów: Św. Piotra Favra dla kształcących się do kapłaństwa i życia konsekrowanego, „Kardynała Bea” dla studiów judaistycznych, Wiara i Kultura „Alberto Hurtado”, Gregoriańskich Studiów Międzyreligijnych oraz Duchowości Ignacjańskiej. Z uniwersytetem związany jest również Papieski Instytut Biblijny oraz Papieski Instytut Wschodni. Od tego roku akademickiego rektorem Uniwersytetu jest drugi w historii uczelni Amerykanin, historyk o. prof. Mark Lewis SJ.

W odpowiedzi na wezwanie papieża Franciszka skierowane 10 kwietnia 2014 r. do wspólnoty akademickiej, by „docenić samo miejsce, w którym pracujecie i studiujecie, tzn. miasto, a przede wszystkim Kościół w Rzymie”, na Wydziale Historii i Kościelnych Dóbr Kultury zostały otwarte roczne studia specjalistyczne z chrześcijańskiego antyku i średniowiecza, zaznajamiające z historią Kościoła w Rzymie od jego początków do średniowiecza na podstawie źródeł pisanych, archeologicznych i historyczno-artystycznych. Zajęcia nie ograniczają się jedynie do auli wykładowej, ale obejmują również zwiedzanie Wiecznego Miasta i pracę nad dokumentami. Wśród prowadzących zajęcia jest Polak, werbista, o. prof. Paweł Wójcik.

Uniwersytet, obok nauczania, zapewnia swoim studentom duszpasterską troskę – zwłaszcza świeckim, którzy nie mają formacji w innych miejscach. Mogą codziennie uczestniczyć we Mszy świętej w uczelnianej kaplicy. Na Gregorianie, jako jednej z nielicznych uczelni na świecie, sprawowane są także Msze święte w języku hebrajskim – przez kapłanów studiujących biblistykę. Ponadto studenci mają możliwość odbycia ćwiczeń ignacjańskich w klasycznej formie lub w połączeniu ze studiami.