28 marca
czwartek
Anieli, Sykstusa, Jana
Dziś Jutro Pojutrze
     
°/° °/° °/°

Od suszy i powodzi

Ocena: 0
1396

Choć legenda o męczeństwie św. Jana Nepomucena za nieujawnienie tajemnicy spowiedzi okazuje się jedną z wielu, to właśnie z jej powodu jest on najbardziej znany.

Łukasz Smuglewicz, „Św. Jan Nepomucen”, ok. 1747 r., kościół św. Jana Nepomucena w Zwierzyńcu

Pochodzący z Pomuk (dziś Nepomuk) ks. Jan Nepomucen był kanonikiem praskim i wikariuszem generalnym arcybiskupa Pragi. Był także spowiednikiem Zofii, żony króla czeskiego Wacława IV Luksemburczyka.

Przyczyny jego śmierci owiane są legendami. Jedna z nich mówi, że w związku z zatargiem między arcybiskupem a porywczym królem popadł w niełaskę władcy. Został uwięziony, a następnie zrzucony z mostu Karola do rzeki Wełtawy w 1393 r. Jego zwłoki zostały złożone w katedrze na Hradczanach. Według innej wersji miał ponieść śmierć męczeńską za odmowę ujawnienia tajemnicy spowiedzi królowej, którą król podejrzewał o niewierność. W konsekwencji kanonik został poddany ciężkim torturom, a następnie wrzucony do Wełtawy. Na moście Karola, z którego został strącony, stanął później pomnik św. Jana Nepomucena – i stał się prototypem kolejnych, niezliczonych i tak dobrze nam znanych wyobrażeń tego świętego.

Wokół jego głowy umieszczono aureolę z pięciu gwiazd, które miały jakoby ukazać się na niebie w momencie jego męczeństwa. Najczęstszym atrybutem św. Jana Nepomucena jest krucyfiks i gałązka palmowa, symbolizująca męczeńską śmierć, a także biret kanonika. Jednym z takich wyobrażeń jest fresk polskiego artysty Łukasza Smuglewicza z ok. 1747 r. w kościele św. Jana Nepomucena w Zwierzyńcu.

Smuglewicz przedstawił świętego w postawie stojącej, w lekkim kontrapoście. Święty trzyma w prawej dłoni krucyfiks, który adoruje, wpatrując się weń z widoczną w wyrazie twarzy czułością, będącą znakiem umiłowania i zjednoczenia ze śmiercią Zbawiciela. Rzeczywiście, św. Jan Nepomucen odznaczał się szczególnym nabożeństwem do Ukrzyżowanego, godzinami kontemplując Mękę Chrystusa, z którą złączył się poprzez własne męczeństwo. Młoda jeszcze twarz świętego (zginął mając ok. 43 lata) o krótkim, jasnym zaroście wprowadza bardzo łagodny nastrój. Święty ubrany jest w strój kapłański: czarną sutannę, białą komżę z koronkowymi wykończeniami, oliwkowy mantolet (pelerynkę) i biret kanonika. W prawym górnym rogu artysta ukazał anioła, który w lewej dłoni trzyma liść palmowy, będący atrybutem męczeństwa. Obraz jednoznacznie wskazuje na jego przyczynę: anioł kładzie palec na ustach. Jest to znak milczenia, wskazujący na dochowanie tajemnicy spowiedzi. Poniżej w tle widnieje miejsce śmierci św. Jana Nepomucena, czyli rzeka i most. Za plecami świętego widnieje ołtarz, z lewej strony nakryty długim, czerwonym, długim obrusem. Ustawiono na nim zamkniętą księgę, a na niej czaszkę. Księga odnosi się do mądrości świętego, a także ukazuje go jako uczonego – posiadł bowiem wiedzę z prawa na europejskich uniwersytetach i pracował w sądzie arcybiskupim. Zamknięcie księgi również wskazuje na dochowanie przez św. Jana Nepomucena tajemnicy, przez co artysta ponownie podkreśla przyczynę jego męczeńskiej śmierci, symbolizowanej dodatkowo przez trupią czaszkę i czerwień ołtarzowego obrusa. W tle widnieje także zarys zamku – nawiązanie do pełnionych przez św. Jana Nepomucena funkcji na dworze królewskim i biskupim. Może to także wskazywać na uwiezienie w lochach zamkowych i tortury przed śmiercią.

W XVII w. kult św. Jana Nepomucena nabrał szczególnej intensywności. Był rozwijany głównie przez jezuitów w Czechach, m.in. po to, aby osłabić silny tam kult Jana Husa. Ksiądz Jan Nepomucen został beatyfikowany w 1721, a kanonizowany w 1729 r. W kościele wspominany jest 21 maja, jako prezbiter, męczennik i patron spowiedników. W Polsce i innych krajach jest czczony do dziś jako opiekun mostów i orędownik w czasie powodzi. Uznawany jest za patrona przepraw, ratowników, marynarzy, przewoźników, a także opiekuna życia rodzinnego, orędownika dobrej spowiedzi, dobrej sławy i honoru. Proszono go również o obronę przed obmową, zniesławieniem i pomówieniem – oraz upraszano u niego o deszcz. Według tradycji ludowej był świętym, który chronił pola i zasiewy przed powodzią, ale również i suszą. Dlatego figury św. Jana Nepomucena, tzw. nepomuki, można spotkać w niezliczonej liczbie przy drogach, w sąsiedztwie mostów, rzek, a także na placach publicznych i kościelnych oraz na skrzyżowaniach dróg.

PODZIEL SIĘ:
OCEŃ:
- Reklama -

DUCHOWY NIEZBĘDNIK - 28 marca

Wielki Czwartek
Daję wam przykazanie nowe,
abyście się wzajemnie miłowali,
tak jak Ja was umiłowałem.

+ Czytania liturgiczne (rok B, II): J 13, 1-15
+ Komentarz do czytań (Bractwo Słowa Bożego)

ZAPOWIADAMY, ZAPRASZAMY

Co? Gdzie? Kiedy?
chcesz dodać swoje wydarzenie - napisz
Blisko nas
chcesz dodać swoją informację - napisz



Najczęściej czytane artykuły



Najwyżej oceniane artykuły

Blog - Ksiądz z Warszawskiego Blokowiska

Reklama

Miejsce na Twoją reklamę
W tym miejscu może wyświetlać się reklama Twoich usług i produktów. Zapraszamy do kontaktu.



Newsletter