Męczennicy z Rumunii

bp Szilard Bogdanffy, bp Anton Durcovici, ks.Vladimir Ghika, bp Jan Scheffler

Prześladowania ludzi wiary w Rumunii zaczęły się zaraz po zakończeniu II wojny światowej, kiedy władzę objęli komuniści. Przystąpili oni do podporządkowania sobie najpierw Cerkwi prawosławnej. Później rozpoczęli prześladowania katolików. Już latem 1947 r. atakowano w prasie papieża, a rok później zaczęły się ataki na grekokatolików. Ponieważ biskupi greckokatoliccy odmówili podporządkowania się władzom, zostali aresztowani. Podobnie jak na Ukrainie, próbowano włączyć grekokatolików do Kościoła prawosławnego. Duchownych greckokatolickich namawiano usilnie, aby podpisywali tzw. Akt powrotu; 22 proc. z nich go podpisało, około tysiąca pozostałych aresztowano pod koniec października 1948 r. Słynnym dekretem nr 358 zlikwidowano Kościół greckokatolicki i odebrano mu majątek. Wtedy wspólnota przeszła do podziemia. Wolność grekokatolicy odzyskali po upadku komunizmu.

Nie oszczędzono też duchownych katolickich obrządku łacińskiego. Wypędzono nuncjusza papieskiego, aresztowano wszystkich biskupów. Usilnie – i bezskutecznie – próbowano ich namówić do utworzenia niezależnego od Stolicy Apostolskiej Kościoła narodowego. Żaden z biskupów nie zdradził.

„Dźwigajcie krzyż Chrystusa, który poświęcił siebie za nasze grzechy, ponieważ dzień zmartwychwstania nadejdzie również dla tak doświadczanego narodu rumuńskiego” – mówił do współwięźniów bp Anton Durcovici (1888-1951), ordynariusz diecezji Jassy, b. rektor seminarium duchownego w Bukareszcie. Został oskarżony o „spiskowanie przeciw porządkowi i bezpieczeństwu państwa” oraz „zachęcanie ludności do niebrania udziału w życiu politycznym socjalistycznej Rumunii”.

Aresztowany został w 1949 r., zaledwie po roku zarządzania diecezją. Przeszedł przez ciężkie więzienia w Jilavie i Sighet, stając się duszą oporu moralnego współwięźniów. Dlatego w ostatnich miesiącach życia był całkowicie od nich odizolowany. Kiedy 20 grudnia umierał w więzieniu, miał 63 lata. Pochowany został w nieznanym miejscu, a nawet – aby zatrzeć wszelki po nim ślad – zniszczono jego dokumenty. Został beatyfikowany 17 maja 2014 r.

Pierwszym męczennikiem okresu komunizmu w Rumunii był bp Szilárd Bogdánffy (1911-53). Sakrę biskupią przyjął potajemnie w lutym 1949 r. w nuncjaturze apostolskiej w Bukareszcie, w momencie, gdy inni biskupi byli już aresztowani. Kiedy dowiedziały się o tym władze komunistyczne, natychmiast został osadzony w obozie pracy o zaostrzonym rygorze, gdzie proponowano mu, aby stanął na czele Kościoła narodowego. W 1953 r. został skazany przez sąd wojskowy na 12 lat ciężkich robót. Przeniesiony do więzienia, zmarł na gruźlicę w wieku 42 lat. Jego beatyfikacja odbyła się 30 października 2010 r. w Oradea Mare, gdzie przed aresztowaniem pełnił funkcję biskupa pomocniczego.

Trzecim biskupem męczennikiem z Rumunii beatyfikowanym przez Kościół był Jan Scheffler (1887-1952). Absolwent rzymskiego Uniwersytetu Gregorianum, specjalista z dziedziny prawa, zajmował się relacjami między Kościołem a państwem. W roku 1942 papież Pius XII mianował go biskupem Satu Mare Oradea. W okresie II wojny światowej bp Scheffler aktywnie działał na rzecz osób prześladowanych, w tym Żydów. W 1946 r. został biskupem węgierskiej diecezji Gyor, która została pozbawiona biskupa, Vilmosa Apora, zastrzelonego przez sowieckiego żołnierza. Za zgodą Stolicy Apostolskiej przebywał jednak nadal w Rumunii w swojej dotychczasowej diecezji.

Kiedy władzę w Rumunii objęli komuniści, jednym dekretem zlikwidowali diecezję Satu Mare Oradea. Próbowali namówić biskupa na objęcie diecezji w Alba Iulia, a kiedy odmówił, został aresztowany i osadzony w więzieniu w Jilavie. Zmarł 6 grudnia 1952 r. po rozległych oparzeniach, jakich doznał, gdy podczas kąpieli puszczono na niego wrzątek. Jego beatyfikacja odbyła się w lipcu 2011 r.

Męczennikiem z czasów komunizmu jest też ks. Vladimir Ghika (1873-1954), beatyfikowany 31 sierpnia 2013 r. Był znanym i cenionym arystokratą, intelektualistą i duchownym. Pochodził z prawosławnej rodziny książęcej. Po studiach prawniczych we Francji odbył studia filozoficzno-teologiczne w dominikańskim Kolegium św. Tomasza w Rzymie. W roku 1902 przeszedł na katolicyzm. Choć pragnął zostać kapłanem, Pius X widział go raczej jako świeckiego apostoła świeckich. Podczas I wojny światowej udzielał się, pomagając rannym. Przyczynił się do wznowienia stosunków dyplomatycznych między Francją a Watykanem. W roku 1923, w wieku 50 lat, przyjął w Paryżu święcenia kapłańskie i objął posługę w kościele dla obcokrajowców. Dużo podróżował po świecie. Wybuch II wojny światowej zastał go w Rumunii. Po objęciu rządów przez komunistów nie opuścił kraju. Odprawiał Msze w obrządkach łacińskim i greckokatolickim. Kiedy w 1952 r. władze usiłowały zmusić go do przejścia na prawosławie, odmówił, za co zapłacił zatrzymaniem. Skazany na trzy lata ciężkiego więzienia, zmarł z wycieńczenia 16 maja 1954 r.

Trwają procesy beatyfikacyjne następnych męczenników.