Komentarze do czytań - środa, II tydzień zwykły

  Komentarze Bractwa Słowa Bożego, Maciej Siekierski

Pierwsze czytanie: 1 Sm 17,32-33.37.40-51

W ramy klasycznej opowieści wojennej, w której pojedynek wybranych wojowników ma zdecydować o losach całej bitwy, wpisana zostaje ważna treść teologiczna. Z militarnego punktu widzenia sytuacja nie prezentuje się korzystnie: Filistyni dysponują lepszą – bo żelazną, a nie brązową bronią, a wśród Izraelitów nie ma wojownika równie potężnego jak Goliat. Decyduje tu jednak nie siejąca grozę dumna postawa pogańskiego Gattyjczyka, a dostrzegalna jedynie oczami ducha interwencja Jahwe dokonana nie wprost, a rękami ufającego Mu Jego wybrańca. Dawid, choć w chwili walki nie jest wojownikiem, a jedynie nie biorącym udziału w bitwie niedoświadczonym młodzieńcem – pasterzem, zwycięża nie tyle dlatego, że jest pomazańcem Jahwe, co poprzez zawierzenie swoich działań Bogu. Szczególną chwałę przynosi Dawidowi jego czysta i gorąca relacja z Bogiem, oparta o pełne zaufanie i wiarę w Bożą pomoc w walce, pozwalającą na narażenie własnego życia. W ten to właśnie sposób, za wsparciem sił duchowych a nie przez umiejętności, staje się on zwycięskim żołnierzem Boga Żywego i potwierdza swe utajone królewskie prawa. Mamy tu także do czynienia z prostym przesłaniem teologii odpłaty – urąganie Bogu prowadzi do klęski, a zawierzenie Mu - do sukcesu osiąganego często niespodziewanymi dla nikogo środkami.

Psalm responsoryjny: Ps 144,1b-2.9-10

Dzisiejszy Psalm łączy w sobie elementy królewskiej skargi czy też prośby i towarzyszącej jej obietnicy. Początek utworu może być interpretowany jako napisana w kanonie hymnu pieśń-modlitwa władcy proszącego nie tylko o zwycięstwo w czekającej go walce z nieprzyjaciółmi Izraela (a zatem i Jahwe), ale także i o pomyślność dla swojego narodu. Sposób, w jaki wyrażana jest prośba, wskazuje wyraźnie na świadomość oranta, że pomoc Boża jest mu konieczna dla realizacji jego planów. W zamian wzorem Dawida wyrażać on będzie swą wdzięczność Bogu śpiewem i muzyką. Zawarta w utworze dość odległa od późniejszych nauk Chrystusa idea Boga – nauczyciela sztuki wojennej pozostaje zgodna i z duchem epoki, i zasadami teologii judaistycznej. Bóg Izraela, będąc dla niego skałą, twierdzą i tarczą, także i w sytuacjach walki pozostaje obrońcą swojego ludu i pomaga mu uniknąć klęski. Tak sformułowane podejście jedynie na pozór wydaje się być nieaktualne w czasach pokoju, gdyż dla nas, chrześcijan, w miejsce zewnętrznego przeciwnika wpisują się obecne w naszym życiu grzech i zło moralne. Niezależnie od rodzaju pokonywanego wroga zwycięstwo w walce z nim wymaga Bożej pomocy i interwencji, a ta stanowi wart przyszłego dziękczynienia dowód łaskawości Jahwe.

Ewangelia: Mk 3,1-6

Dzisiejsza, utrzymana w dalszym ciągu w klimacie konfliktu Jezus-faryzeusze perykopa, kieruje naszą uwagę po raz kolejny na kwestię uzdrowienia. Dokonanego nie dość, że w Szabat to, i - o zgrozo – na dodatek, publicznie i w Synagodze. Które to uzdrowienie, jak już to wiemy, o ile nie dotyczy sytuacji bezpośrednio zagrażającej życiu ‘pacjenta’, podpada pod naciąganą na tę okoliczność do granic absurdu, kategorię prac w Szabat zakazanych, którą językiem współczesnym nazwać by można ‘wykonywaniem zawodu lekarza’. Co określa jednakże działania nie do końca tożsame z mającą tu miejsce skuteczną modlitwą o uzdrowienie. Jezus, znając myśli przeciwników, prowokuje poniekąd dalszy rozwój konfliktu, wywołując uzdrawianego w miejsce, gdzie dokonany przez Niego akt stanie się dla każdego widoczny. W konsekwencji czego, w tym właśnie momencie po raz pierwszy w sposób jawny zostają określone zamiary przeciwników Jezusa śledzących Jego działania celem zebrania obciążających Go dowodów ‘winy’. Swoimi działaniami doprowadzają oni Jezusa do gniewu, a zarazem i do odczuwanego wobec nich współczucia wynikających jednak nie z ich mających przynieść Mu szkodę działań, a z towarzyszącego tymże działaniom zaślepienia i zatwardziałości serca uniemożliwiających faryzeuszom jakiekolwiek i kogokolwiek dotyczące myślenie oparte o empatię i humanitaryzm do tego stopnia, że nie potrafią oni nawet, ‘wznosząc się’ ponad sztywno rozumiane przepisy kultyczne, wyrazić zgody na to, by Ktoś w imię nakazywanej w końcu i przez Torę miłości bliźniego dokonał w Domu Modlitwy dobrego moralnie i miłosiernego wobec innego człowieka aktu uzdrowienia.

Zamiast oczekiwanego zrozumienia, czy też choćby przyzwolenia na działania Jezusa, faryzeusze postępując wprost przeciwnie, niezwłocznie przystępują do spisku mającego prowadzić do śmierci zadającego zmuszające do refleksji pytania i dokonującego kontrowersyjnych czynów Mesjasza. Stanowi to kolejną nadinterpretację prawa zwyczajowego, gdyż ówczesne sądy kapłańskie traktowały naruszenia Szabatu łagodnie, karząc śmiercią jedynie wyjątkowe przypadki świadomego jego znieważenia. Z drugiej strony wydarzenie to można interpretować jako kolejne już samo-objawienie się Jezusa, w którym nie tylko określa się On jako zdolny do czynienia cudów i reinterpretacji tradycji Mesjasz-prawodawca, ale także i wskazuje na to, że Jego misja związana jest z ratowaniem rozumianego tak docześnie jak i eschatologicznie ludzkiego życia.