Komentarze do czytań - sobota, II tydzień zwykły

  Komentarze Bractwa Słowa Bożego, Maciej Siekierski

Pierwsze czytanie: Dz 22, 3-16

Przemówienie Pawła do tłumu zgromadzonego w Świątyni jest jedynie na pozór jego mową obronną. Stanowi ono w swej istocie połączenie autobiografii z otwartą i publiczną deklaracją wiary w Chrystusa. Paweł przedstawia drogę swojego życia, którą zaczął jako starannie wykształcony i prześladujący pierwszych chrześcijan uczeń wybitnych faryzeuszy, a kończy jako wprawiony w podróżach misyjnych i gotów do złożenia ofiary swego życia apostoł narodów. Przedstawiając historię swojego nawrócenia, Paweł nie waha się z jednej strony sięgnąć do znanych słuchaczom faktów z przeszłości i wspólnego z nimi dziedzictwa duchowego, z drugiej zaś gotów jest, by otwarcie wyznać tak swoją „nową” wiarę jak też i swe wcześniejsze błędy. Opisuje swoje skutkujące powołaniem nawrócenie jako wynikające z niespodziewanej teofanii podkreślając, że towarzyszące objawieniu się Chrystusa zjawiska nadprzyrodzone nie tylko dotknęły jego osoby, ale i były widoczne dla jego nienawróconych towarzyszy podróży. Mówiąc do Żydów, Paweł, z jednej strony powołując się na owych świadków relacjonowanych wydarzeń, uwiarygodnia wobec sceptyków swoje opowiadanie, z drugiej zaś dostosowuje swój język, pozbawiając go niezrozumiałych dla nich i budzących w nich sprzeciw religijny terminów czysto chrześcijańskich.

Psalm responsoryjny: Ps 117, 1-2

Przeznaczony na dziś najkrótszy w całym Psałterzu (bo składający się jedynie z tych dwóch wersów) utwór ma charakter pięknego w swej zwięzłości hymnu pochwalnego, stanowiącego zarazem wezwanie skierowane do wszystkich (a więc z perspektywy judaistycznej także i pogańskich) ludów zamieszkujących ziemię. W oszczędnych, a zarazem niezwykle pełnych treści i wyrazu słowach uzasadnia on sens i potrzebę modlitwy uwielbieniowej. Kolejnym jego wyróżnikiem jest uniwersalizm tak skonstruowanego przesłania, co nawet pomimo dość późnej datacji tekstu wydaje się wyróżniać go spośród innych utworów Księgi. O ile na gruncie starotestamentalnej teologii deuteronomistycznej zdaje się być ono pozbawione logiki – bo w końcu dlaczego inne narody miałyby wielbić Jahwe za to, że objawiwszy się jedynie Izraelowi zawarł On raz i na zawsze przymierze ze Swoim Narodem Wybranym i wciąż obdarza go licznymi łaskami. Patrząc jednak z perspektywy nauk proroków, skierowane do innych narodów wezwanie zapraszające je do udziału w przymierzu z Bogiem, znajduje swoje uzasadnienie. Z teologicznego punktu widzenia stanowi ono i zapowiedź uniwersalizmu nowej religii, jaką będzie chrześcijaństwo, i prorocką w swym przesłaniu eschatologiczną przepowiednię o uniwersalnym charakterze.

Ewangelia: Mk 16, 15-18

Dzisiejsza perykopa należy do tekstu zwanego kanonicznym zakończeniem Ewangelii Marka, którego autentyczność i pochodzenie stanowią wciąż przedmiot sporów i dociekań. Niezależnie od ich wyniku stanowi ona jednak istotną teologicznie odpowiedź na ważne dla czytelnika pytanie dotyczące dalszych losów zapoczątkowanej przez Jezusa misji czekających ją po Jego Wniebowstąpieniu. Chociaż tekst nie zaznacza tego w żaden wyraźny sposób, Jezus ukazawszy się Jedenastu, przełamuje ostatecznie ich niewiarę w Jego Zmartwychwstanie. W konsekwencji czego są oni gotowi przyjąć Jego polecenie i rozpocząć samodzielną pracę misyjną po Jego ostatecznym odejściu z ziemi. Zachęca ich do tego to, co przestało być już tajemnicą, gdyż epifania, której są świadkami, jest dla nich naocznym dowodem mocy i władzy Mesjasza. Przyszli słuchający nauki Apostołów zostają z kolei w sposób klarowny podzieleni na dwie rozłączne kategorie. W zależności od swojej decyzji albo uwierzą w Jezusa i zostaną ochrzczeni, albo odrzucając wiarę, uniemożliwią sobie włączenie się do Jego Kościoła. Trzeciej możliwości nie ma, a na żadne stanowisko pośrednie miejsca prostu brak. Jezus przekazuje w tej mierze uczniom prawdę zgodną z przekonaniami pierwotnego Kościoła, mówiącą o tym, że zbawienie będzie dostępne jedynie dla tych, którzy uwierzą i zostaną ochrzczeni. Chrzest to jednak tylko pierwsze, ale nie jedyne następstwo wiary, gdyż ta nie jest teorią, a całym dalszym życiem przyjmującego ją człowieka. Stąd rodzi się istotność kolejnego zapowiadanego przez Jezusa elementu czekającej uczniów misji, jakim mają być towarzyszące jej cuda. Moc udzielona na tę okoliczność wiernym przypominać będzie w sposób oczywisty tę, jaką otrzymywali prorocy Starego Testamentu. Choć w pierwszym rzędzie znaki te będą pełniącym dodatkową rolę nagrody dowodem szczególnej pomocy Boga dla Jego wysłanników, to równocześnie poprzez swoją naturę mają one także wskazywać ich świadkom na uniwersalny wręcz charakter Jego panowania obejmującego nie tylko ludzi, ale także i świat niematerialny oraz całą naturę. W tym aspekcie zrozumiały staje się użyty przez Jezusa kilka słów wcześniej zwrot ‘wszelkie stworzenie’, który choć w pierwszym rzędzie odnosi się do człowieka, obejmuje w jakimś wymiarze także i stworzenia nierozumne. Można by rzec, że skoro na wszystkim, co zostało stworzone, widnieje piętno pierwszego grzechu, także i ‘to samo wszystko’ uczestniczy w procesie odkupienia człowieka.