Błogosławieni czystego serca

To przejście, zapoczątkowane zresztą w Starym Testamencie, odzwierciedla tożsamość Jezusa Chrystusa. Jego nauczanie i posłannictwo są ukierunkowane przede wszystkim ku wewnętrznej przemianie ludzkiego serca i sumienia, która skutkuje zaistnieniem „nowego człowieka”.

Czystość i nieczystość w Starym Testamencie

Stary Testament zna i ceni wartość czystości. Chodzi jednak o czystość rytualną, której przeciwieństwo stanowi nieczystość. „Czysty” i „nieczysty” to terminy oznaczające pozytywną lub negatywną kondycję osób, a także przedmiotów, wymaganą lub niedopuszczalną podczas oddawania czci Bogu. Nie ma w Starym Testamencie zachęt do czystości rozumianej jako castitas, czyli trwała wstrzemięźliwość płciowa i dziewictwo. Troska o czystość rytualną stoi na straży właściwego praktykowania wiary w Boga, odróżniając Izraelitów od pogańskich sąsiadów. Ponieważ nieczystość sprzeciwia się świętości, dlatego musi być wykluczona. Może ona powstać z przyczyn naturalnych, jak rozmaite uwarunkowania związane z cielesnością, albo z grzesznych sytuacji i wyborów.

Rozporządzenia dotyczące czystości i nieczystości rytualnej zawarte w Księdze Kapłańskiej 11-15 mają wytłumaczenie racjonalne. Znajdują w nich wyraz wymagania higieniczne dotyczące obojga płci (rozporządzenia dotyczące współżycia seksualnego, chorób i schorzeń wenerycznych i skórnych), kobiet (menstruacja i czas połogu), troski o zdrowie i dobre samopoczucie (obowiązek mycia rąk przed posiłkiem, rozporządzenia pokarmowe i dotyczące odzieży), ochrona przed epidemią (zakaz kontaktu ze zwłokami i padliną, rozporządzenia dotyczące domostw). Wszystkie traktują życie i zdrowie jako wielki dar Boży, który ma sprzyjać oddawaniu należnej Mu czci. Wykroczenia przeciw czystości rytualnej mogą być świadome albo nieświadome. Są skutkiem zaniedbania, lekceważenia sfery sakralnej lub rezultatem przypadkowych zdarzeń. O ile jednak nieczystość może być sprawą przypadku, o tyle odzyskanie czystości zawsze wymaga naprawy, która opiera się na świadomej decyzji dochowania wierności Bogu. Nie ogranicza się jedynie do sfery zewnętrznej, lecz potrzebuje nawrócenia i przemiany wewnętrznej. W kulcie nie chodzi bowiem tylko o nieskalaną wartość zewnętrznych ofiar, lecz o właściwe nastawienie serca, wyrażające dobre usposobienie człowieka. „Serce” wyraża całą jego postawę i charakter. Wspaniały hymn liturgiczny, który towarzyszył wstępowaniu wiernych do świątyni jerozolimskiej, zawiera słowa: „Kto wstąpi na górę Pana, kto stanie na Jego świętym miejscu? Człowiek o rękach nieskalanych i o czystym sercu, który nie skłonił swej duszy ku marnościom i nie przysięgał fałszywie. Taki otrzyma błogosławieństwo od Pana i zapłatę od Boga, Zbawiciela swego. Takie jest pokolenie tych, co Go szukają, co szukają oblicza Boga Jakubowego” (Ps 24[23],3-5).

Czytaj dalej w e-wydaniu lub wydaniu papierowym
Idziemy nr 15 (601), 9 kwietnia 2017 r.
Artykuł w całości ukaże się na stronie po 19 kwietnia 2017 r.