Wyspy skarbów

Figura Matki Bożej w ogrodach bazyliki niedaleko Apii, stolicy Samoa

Potęgi kolonialne podzieliły te wyspy w XIX w. na strefy wpływów, i podział ten właściwie wciąż istnieje. Wprawdzie zachodnia część Samoa, należąca niegdyś do Niemiec, jest dziś suwerennym państwem, ale wyspy na wschodzie archipelagu nadal wchodzą w skład terytorium USA, jak tzw. Samoa Amerykańskie.

Przyjezdnym wydaje się zapewne, że w Niezależnym Państwie Samoa żyją ludzie zadowoleni z siebie i dumni ze swej małej ojczyzny. Wielu Samoańczyków żyje dziś jednak na emigracji, głównie w Australii i Nowej Zelandii. Zadomowili się tam i wzbogacili, a pieniędzmi zarabianymi za granicą dzielą się z bliskimi, którzy zostali w domu na Samoa. Ta dobra tradycja pomagania rodzinie ratuje wielu mieszkańców wysp, bo pracy na Samoa jest mało, a system emerytalny nie istnieje. Chyba w żadnym z wyspiarskich krajów Pacyfiku nie ma tylu oddziałów banków, co tu. Widziałem je niemal we wszystkich wioskach, które – także dzięki wsparciu krewnych z zagranicy – są czyste i zadbane. Władze Samoa organizują co roku konkurs na najładniejszą wioskę, a zwycięzcy otrzymują nagrodę pieniężną, którą wykorzystują na poprawę lokalnej infrastruktury.

Samoańczycy to bardzo religijny naród, zadziwia tu liczba kościołów różnych wyznań. Nie słyszałem jednak, żeby to bogactwo wyznań prowadziło do nieporozumień czy waśni religijnych. Różnorodność widoczna jest również w stylistyce świątyń, budowanych w stylu neogotyckim, baroku hiszpańskiego czy według wzorców architektury polinezyjskiej. Niedziela jest tu prawdziwym świętem, sklepy i urzędy są nieczynne, a najważniejszą częścią dnia są nabożeństwo oraz obiad i popołudnie w gronie rodziny, przyjaciół. Do kościoła wszyscy przychodzą elegancko ubrani: panowie w marynarkach, białych koszulach i tradycyjnych czarnych spódnicach lava-lava, panie – w białych kostiumach i kapeluszach, zdobionych tropikalnymi kwiatami.

Turyści znajdą na Samoa piękne plaże, lazurowe wody oceanu, tropikalną roślinność, a także malownicze, powulkaniczne góry przekraczające 1500 m wysokości oraz imponujące, zwłaszcza w porze deszczowej, wodospady. Najwięcej atrakcji oferują wyspy Upolu i Savai’i, na których oprócz bogactwa przyrody i krajobrazów można poznać styl życia mieszkańców. Samoańczycy żyją „na zewnątrz”. Tropikalny klimat powoduje, że dom – w europejskim tego słowa znaczeniu – nie jest potrzebny. Za mieszkanie służą tzw. fale – rozległe budowle przypominające altany. Niektóre fale to istne arcydzieła architektury i sztuki dekoratorskiej.

Wielkie wrażenie robią olbrzymie pola lawy na wyspie Savai’i. Zastygła lawa spływająca z góry Matavanu tworzy surowy, księżycowy krajobraz, kontrastujący z lasami tropikalnymi. Inne atrakcje Savai’i to starożytna polinezyjska piramida Pulemelei, spadający wprost do morza wodospad Pagoa i dziurawe nadbrzeżne skały, przez które, jak z gejzerów, wytryskuje na kilkadziesiąt metrów woda morska.

Wodospad na wyspie Upolu

Niepowtarzalną urodę i charakter wysp Samoa dostrzegł słynny szkocki pisarz Robert Louis Stevenson, autor ukochanej przez pokolenia nastolatków powieści „Wyspa skarbów” oraz równie słynnej powieści grozy „Dr Jeckyll i Mr Hyde”. Mało kto dzisiaj wie, że był też autorem licznych opowiadań o Pacyfiku. Samoańczycy nazywali go „Tusitala”, czyli gawędziarz. W pobliżu stolicy archipelagu – miasta Apia pisarz wybudował okazałą willę, najwspanialszą ponoć w tym czasie w całym rejonie Pacyfiku. Mieszkał w willi „Vailima” przez prawie sześć lat w ostatniej dekadzie XIX w. Po śmierci, zgodnie z jego wolą, pochowano go na wzgórzu Vaea. Pozostał na zawsze na Samoa – wśród swych wymarzonych „wysp skarbów”.

***
Materiał przygotowany we współpracy z Pallotyńskim Biurem Pielgrzymkowo-Turystycznym PEREGRINUS ul. Skaryszewska 12, 03-802 Warszawa tel. 22 619 15 02, 22 618 67 23, 22 618 68 51 www.bp.ecclesia.org.pl

Bogusław Nowak Autor jest polskim przewodnikiem po Australii i Oceanii z biura Green Lite Travel fot. Bogusław Nowak Idziemy nr 39 (573), 25 września 2016 r.