Ukraina: spór o Dom Parafialny we Lwowie

11 maja w siedzibie obwodowej organizacji Narodowego Związku Dziennikarzy Ukrainy zorganizowali oni konferencję prasową pt. „Dyskryminacja i bezczynność Lwowskiej Rady Miejskiej w stosunku do obywateli Ukrainy na przykładzie Domu Parafialnego kościoła św. Antoniego”.

– Możemy w tym pomóc, ale na pewno takiego ciężaru nie weźmiemy na siebie – powiedział KAI posługujący w tej parafii o. Stanisław Kawa OFM Conv. Na rzetelnie przygotowanej w języku ukraińskim prezentacji parafii św. Antoniego i konferencji zakonnik wraz z parafianami próbował wyjaśnić, jak ponad ćwierć wieku walczą oni z władzami miasta o odzyskanie swej własności, zabranej im niegdyś przez władze sowieckie. Od samego początku próbowali im w tym jednak przeszkodzić nauczyciele i rodzice uczniów Szkoły Muzycznej nr 4, mieszczącej się w byłym domu parafialnym oraz mieszkańcy okolicznych domów, którzy przyszli na to spotkanie bez zaproszenia.

Wołali oni: „Nie oddamy tej szkoły”, „Może wam cały Lwów oddać?”, „Będziemy pikietować”, „Przenieście sobie kościół w inne miejsce”. Niektóre osoby potraktowały nawet lwowskich katolików jako diasporę. Prowadzący konferencję doktor prawa o. Kawa i red. Maria Pyż próżno zapewniali wzburzone kobiety, że nikt z parafian nie chce na siłę zabierać szkoły i wypędzać stamtąd uczniów. Gdy zwracali uwagę na dokumenty archiwalne i liczne błędy w dokumentacji urzędów miasta, oponenci wzywali ich, aby „nie grzebali w przeszłości”. Obecna na konferencji przedstawicielka władz miasta wyraziła niezadowolenie z tematu konferencji oraz prosiła, aby nie podawać do mediów tekstu apelu do władz miasta Lwowa i najwyższych władz Ukrainy. – Ależ list ten z wieloma podpisami mieszkańców i gości Lwowa został już wysłany – powiedziała M. Pyż.

Na pytanie KAI, dlaczego grupy parafialne nie mogą korzystać z pomieszczeń swego Domu Parafialnego w dni wolne od lekcji w szkole muzycznej (była taka propozycja podczas poprzedniego spotkania parafian i księży z władzami miasta), pani dyrektor odpowiedziała, że zajęcia są tam prowadzone także w niedzielę. – Nikogo nie wpuścimy do szkoły – dodała druga nauczycielka.

– Byłoby znakiem dobrej woli ze strony dyrekcji szkoły i miasta, aby nam udostępniano przynajmniej jakieś klasy czasowo, ale z ich strony cały czas słychać stanowcze: «Nie» – powiedział franciszkanin. Dodał, że od 25 lat nic się nie zmienia. Wyjaśnił przy tym, dlaczego parafia i jego zakon przerwali procesy sądowe z władzami Lwowa. – Skończyliśmy je, bo ten system sądowniczy nie ma sensu. My po prostu nie jesteśmy w stanie wygrać, nawet gdyby wszystkie argumenty były po naszej stronie. Trzeba zmienić system sądowy, wtedy można myśleć o sprawiedliwości – skarżył się o. Kawa.

Dopiero pod koniec konferencji jej organizatorom udało się obniżyć stopień emocji obecnych na sali. Podjęto też próbę znalezienia jakiegoś kompromisu parafii z władzami miasta i szkołą muzyczną. – Może ta konferencja będzie bodźcem dla obu stron, żeby jakąś współpracę w końcu podjąć – dodał kapłan.

Dom parafialny powstał na początku XVIII w. Pierwotnie zbudowano go jako klasztor franciszkanów. 3 października 1784 r., na podstawie dekretu cesarskiego franciszkanie musieli opuścić kościół i klasztor św. Antoniego, przenosząc się do kościoła i klasztoru kapucynów, których zakon został skasowany. W rok później kościół św. Antoniego stał się parafialnym, a sam klasztor władze przekazały na mieszkanie dla proboszcza i wikariuszy. W 1946 władze sowieckie zabrały większą część budynku parafialnego i umieściły w nim biura, a 1950 przejęto cały budynek parafialny pod siedzibę instytutu naukowo-doświadczalnego przemysłu poligraficznego. Od lat siedemdziesiątych dawny budynek parafialny zajmuje szkoła muzyczna.

1 września 1991 franciszkanie ponownie przejęli kościół, a 12 sierpnia 1993 prowincjał potwierdził oficjalnie obecność zakonu we Lwowie. Dekretem z 11 kwietnia 1995 metropolita lwowski przekazał parafię franciszkanom. W latach dziewięćdziesiątych rozpoczęto starania o zwrot domu parafialnego, ale władze ukraińskie utrzymały sowiecki sposób traktowania wolności religijnej wobec parafii św. Antoniego co do zwrotu jej mienia.