Podczas ciąży nie pij alkoholu. Dziecku to szkodzi

Senator VI kadencji, Przewodniczący Sejmowej Komisji Rodziny oraz Senackiej Komisji Polityki Społecznej i Rodziny, ostrzega przed skutkami zaniedbania problemów związanych z piciem alkoholu przez kobiety w ciąży.

Publikujemy cały komentarz senatora Antoniego Szymańskiego:

9 września w wielu krajach obchodzony był Dzień Świadomości FASD. To ważne wydarzenie znalazło słaby oddźwięk w Polsce, choć badania pokazują, że duży odsetek kobiet w ciąży pije alkohol. Sytuacja ta budzi zdziwienie, bowiem jesteśmy w czasie, gdy tak wiele mówi się o ochronie dziecka w jego prenatalnym okresie i po urodzeniu. Nowe inicjatywy prawne zmierzają do tego, by żadne z nich nie straciło życia przez aborcję. Same zakazy nie wystarczą, trzeba budować kulturę poszanowania życia i eliminować wszystkie zjawiska, jakie stoją jej na przeszkodzie. Może nie zdajemy sobie sprawy z tego, że picie alkoholu przez kobietę w ciąży może spowodować niepowetowane szkody – utratę zdrowia, a nawet życia – powodować poważne zaburzenia umysłowe i fizyczne dziecka rozwijającego się w ich łonie, fachowo nazywane FASD – Spektrum Alkoholowych Uszkodzeń Płodu (Fetal Alkohol Spectrum Disorder).

Aby spowodować FASD, nie trzeba dużo pić. Czasem wystarczy kilka kieliszków wina lub szklanek piwa. Nawet tak niewielkie ilości alkoholu mogą uszkadzać różne narządy dziecka w okresie prenatalnym, w szczególności mózg.

Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych szacuje, że w Polsce rodzi się troje dzieci z pełnoobjawowym FAS na 1000 żywo urodzonych. Dzieci z mniej nasilonymi uszkodzeniami poalkoholowymi jest znacznie więcej. Skutkiem działania alkoholu na rozwijający się płód może być poronienie, urodzenie martwego dziecka, przedwczesny poród, płodowy zespół alkoholowy – FAS oraz inne zaburzenia poalkoholowe. FAS to zespół zaburzeń rozwojowych występujący u osób, których matki spożywały alkohol w ciąży. U tych osób stwierdza się: niedobór wzrostu i wagi ciała, mały obwód głowy, wady w budowie twarzy, uszkodzenie układu nerwowego, zwłaszcza mózgu. FAS jest nieuleczalny, a więc występuje u dzieci i dorosłych. Można jedynie, dzięki kompleksowej pomocy różnych specjalistów, pomóc osobom nim dotkniętym w lepszym funkcjonowaniu. FAS to jedyne zaburzenie rozwojowe, którego można całkowicie uniknąć stosując abstynencję w ciąży.

Tymczasem na polskich uczelniach medycznych tematyka związana z FASD jest podejmowana w niewielkim zakresie. To zapewne powoduje, że położne i ginekolodzy okazjonalnie informują kobiety w ciąży o konieczności zachowania całkowitej abstynencji alkoholowej. W opłakanym stanie jest również diagnoza FASD. Lekarze pediatrzy oraz lekarze specjaliści zajmujący się leczeniem dzieci rzadko kwalifikują wspomniane zaburzenia, jako FASD, ponieważ nie są szkoleni w tym zakresie. Jeśli zaś nie rozpozna się FASD odpowiednio wcześnie, nie udzieli dziecku fachowej pomocy, rozwijają się u niego wtórne objawy: zaburzenia emocjonalne, zaburzenia zachowania, depresje. Często takie dzieci popadają w konflikty z prawem, uzależniają się od alkoholu czy innych środków uzależniających, nie kończą szkoły, przez co grozi im wykluczenie społeczne.

Z uwagi na konsekwencje tego stanu rzeczy konieczna jest szeroka edukacja, dotyczącą wpływu alkoholu na dziecko rozwijające się w łonie matki. Powinna obejmować: działania profilaktyczne informujące o skutkach picia alkoholu w ciąży nie tylko młode kobiety, lecz także całe społeczeństwo poprzez artykuły w prasie, spoty, audycje radiowe i telewizyjne czy dostępne w ośrodkach zdrowia broszury, ulotki i plakaty. Konieczne jest przygotowanie kadry medycznej do prowadzenia diagnozy, terapii i rehabilitacji osób z FASD. Tematyka FASD powinna trafić do programów studiów medycznych i szkoleń podyplomowych dla lekarzy, psychologów, fizjoterapeutów i logopedów. Ważna jest także oferta terapii dla kobiet w ciąży uzależnionych od alkoholu.