Misyjne memy

W XVI w., podczas ludowych misji, stała się popularna katechizacja poprzez ilustracje. Tablice misyjne to rysunki zawierające zwięzłe wyjaśnienie. Przedstawiają podstawowe prawdy katechizmowe, wśród których znaczące miejsce zajmuje seria wyobrażeń ludzkiego serca, wypełnionego grzechami głównymi. Na takich tablicach siedem grzechów głównych zwykle jest przedstawianych w postaci zwierząt. Chociaż istnieją różne wariacje, często pycha to paw, chciwość – ropucha, kozioł reprezentuje nieczystość, wąż to zazdrość, świnia – oczywiście łakomstwo, lampart – gniew, a żółw – lenistwo.

Gdyby ktoś dziś prowadził kampanię na wielką skalę zawierającą podobne treści, prawdopodobnie szybko znalazłby się w ogniu krytyki. Pojawiłyby się różne argumenty wskazujące na jej szkodliwość. Jest prawdą, że świnia ma absolutne prawo zachowywać się zgodnie ze swoją naturą, a człowiek nie powinien zachowywać się w ten sposób.

Nie brakuje jednak obrazów, aby zaprojektować tablice misyjne na miarę XXI w. Problem w tym, że chętnie byśmy przypisali do konkretnych wad grupę ludzi, do której nie należymy. Tak na przykład pod chciwością zamieścilibyśmy zachodnich bankowców, pod pychą – polityków z nie naszej opcji, do gniewu byśmy przypisali talibów, do nieczystości – skazanych pedofilów.

Fantazjując nieco: przydałaby się aplikacja do generowania memów spersonalizowanych pod użytkownika. Na przykład jeżeli ktoś oglądał świństwa w internecie, mogłaby pokazywać smutek i zawód, jaki takie zachowanie sprawia jego ukochanym osobom. Jeżeli popada w konsumpcyjne marnotrawienie dóbr – pokazywać go w sytuacji skrajnej biedy. Słowem, aplikacja miałaby na celu unaoczniać, że grzechy i słabości nie są sprawą innych ludzi, lecz że my sami się do nich przyczyniamy.

Warto w tym miejscu przypomnieć nauczanie św. Jana Pawła II: „Grzech w znaczeniu prawdziwym i właściwym jest zawsze aktem konkretnej osoby, ponieważ jest aktem wolności poszczególnego człowieka, nie zaś aktem grupy czy wspólnoty. (…) Jest prawdą wiary, którą potwierdza również nasze doświadczenie i rozum, że osoba ludzka jest wolna. Nie można lekceważyć tej prawdy, obarczając grzechem poszczególnego człowieka rzeczywistość zewnętrzną – struktury, systemy itd. Oznaczałoby to poza wszystkim innym przekreślenie godności i wolności osoby, które się przejawiają – nawet w sposób negatywny i katastrofalny – również i w odpowiedzialności za popełniony grzech” (Reconciliatio et paenitentia, nr 6).