Małżeństwo chroni

fot. pixabay.com/CC0

Polska racja stanu zakłada m.in. dzietność, która zagwarantuje zastępowalność pokoleń. Niestety, nastolatki już na etapie marzeń o rodzinie mówią o jednym, góra dwojgu dzieci, co tej zastępowalności nie da. – Współczynniki te zaniża młodzież niewierząca – dodaje dr Grzelak. Wytłumaczeniem są inne wyniki badań: kiedyś ponad 60 proc. badanych młodych spotykało na swojej drodze małżeństwo mogące być wzorem relacji, dziś jest to 56 proc.; 3 proc. ankietowanych mówi, że nie zna dobrych małżeństw. – Wśród trzynastolatków ankietowanych w 2018 r. rodzina jest wciąż na szczycie życiowych priorytetów, i trzeba na tym budować, jednak w oparciu o obiektywne prawdy o miłości – podkreśla dr Grzelak. Chodzi o świadomość, że miłości można się uczyć i że miłość to nie uczucie, ale kwestia woli i rozumu. Również o wierność wspólnym zasadom, wzajemną pomoc i szacunek, wdzięczność za drobne rzeczy, rozmowę, równowagę między asertywnością a ustępowaniem i przebaczaniem.

Małżeństwo powinno więc znajdować się pod szczególną ochroną. A jak jest? – Wbrew art. 18 Konstytucji małżeństwo w wielu ustawach wcale nie jest uprzywilejowane, a czasem jest wręcz dyskryminowane – mówi dr Tymoteusz Zych, prawnik Instytutu Ordo Iuris. I podaje przykłady: od kiedy fundusz alimentacyjny zmieniono na świadczenia alimentacyjne przyznawane osobom niepozostającym w związku małżeńskim, wzrosła liczba rozwodów. Zasiłek rodzinny przysługuje, jeśli na jednego członka rodziny przypada maksymalnie 504 zł – aby ten pułap osiągnąć, „eliminuje się” dochody osoby, z którą współprowadzi się dom, znów poprzez rozwód. Progi dochodowe skierowane są do osób samotnie wychowujących dzieci, podobnie jest w przypadku pierwszeństwa w dostępie do żłobka czy przedszkola. Rozliczyć się z dzieckiem może tylko samotny rodzic. Orzeczenie bydgoskiej Izby Skarbowej z 2013 r. mówi, że pozostawanie w konkubinacie nie wyklucza osoby z przywilejów zarezerwowanych dla samotnych rodziców (!).

Funkcjonujący do 2018 r. program „Mieszkanie dla młodych” przyznawał tę samą wysokość dopłaty małżonkom i osobom fizycznym. Rozwód umożliwiał więc otrzymanie dwóch dopłat. Ustawa mieszkaniowa z 2018 r. o dopłatach do najmu zakłada, że osoba samotna o przeciętnych zarobkach skorzysta ze 100 proc. dopłaty, małżeństwo – już tylko z 40 punktów procentowych na kolejną osobę w gospodarstwie domowym. – Pozytywnym przykładem jest Nysa, która bon wychowawczy postanowiła przydzielać tylko małżonkom; liczba zawieranych małżeństw w pierwszym roku funkcjonowania programu wzrosła o 8,6 proc. – konkluduje dr Zych.

WZMACNIAĆ, NIE ROZWODZIĆ

O tym, że o prawa dla małżeństw wciąż należy walczyć, świadczą badania nad przestępczością dzieci. – W wydanej kilka lat temu opinii na temat zapobiegania przestępczości nieletnich jako główną jej przyczynę Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny wskazywał pochodzenie z rodzin rozbitych – mówi Aneta Matosek-Kozdój, sędzia Wydziału Spraw Rodzinnych i Nieletnich i urzędniczka ministerstwa sprawiedliwości. – Pochodzącym z nich dzieciom często brak uwagi ze strony rodziców oraz ich kontroli i ograniczeń, przez co „wychowanie” ich przejmuje ulica i rówieśnicy.

Szacunki ministerstwa sprawiedliwości, ale także doświadczenie sędzi Matosek-Kozodój mówią, że najbardziej zdemoralizowani i najtrudniejsi nieletni jako główną przyczynę swoich problemów sami wskazują rodzinę. – Jej dysfunkcja plus niepowodzenia szkolne to żyzny grunt do wejścia w konflikt z prawem – zauważa pani sędzia. – Tylko dobrze funkcjonująca rodzina gwarantuje dobre wychowanie nieletnich. Ona ogranicza zgubny wpływ rówieśników i mediów.

– Dużo mówi się o profilaktyce medycznej, a o profilaktyce społecznej niemal nic – stwierdza Marek Grabowski, prezes Fundacji Mamy i Taty. – A profilaktyka społeczna przekłada się nie tylko na ekonomię, czego dowodzą przykłady amerykańskie i skandynawskie, ale także na osobiste szczęście jednostek. Prezes Fundacji podkreśla, że od początku XXI w. w mediach tradycyjnych i społecznościowych pojawił się negatywny wizerunek rodziny jako instytucji patologicznej, anachronizmu, czegoś związanego z przemocą. Owszem, nie ma małżeństwa, które nie przeszło lub nie przejdzie przez kryzys. Ważne jednak, by mu wówczas pomóc, a nie ułatwiać rozwody.

Materiał powstał na podstawie konferencji popularnonaukowej „Małżeństwo jako optymalna forma profilaktyki problemów społecznych”, będącej częścią kampanii społecznej Fundacji Mamy i Taty