Mądry jak sowa

Sowa od dawien dawna uchodzi za symbol mądrości i roztropności. W starożytnej Grecji była towarzyszką Ateny, bogini mądrości. Na przestrzeni wieków wywoływała podziw i respekt. Ale czy rzeczywiście ten ptak jest tak mądry, jak sugeruje powiedzenie „mądry jak sowa”?

Zacznijmy od biologii. Sowy mają wyjątkowo dobrze rozwinięty układ nerwowy i zmysły, zwłaszcza wzrok i słuch. Potrafią widzieć w niemal całkowitej ciemności, a ich słuch jest na tyle czuły, że są w stanie zlokalizować ofiarę pod śniegiem czy liśćmi. To imponujące zdolności, ale czy czynią sowy mądrymi?

Z perspektywy nauki inteligencja to zdolność do rozwiązywania problemów, adaptacji do nowych sytuacji oraz uczenia się na błędach. Sowy, choć niezwykle skuteczne w polowaniu, nie wykazują zbyt wielu oznak zdolności intelektualnych poza tymi, które są im wrodzone. Większość gatunków sów to samotnicy. Ich życie w dużej mierze polega na samotnym patrolowaniu swojego terytorium, poszukiwaniu pożywienia i unikaniu zagrożeń. A więc nie wykazują zdolności tworzenia społeczności.

Nie zmienia to jednak faktu, że postrzeganie sowy jako uosobienia mądrości ma swoje korzenie w ludzkiej psychologii. Sowy są zwierzętami nocnymi, a noc od zawsze była tajemnicza i pełna nieznanych zagrożeń. W ciemności czujemy się mniej pewni siebie, a widok sowy, która bez trudu porusza się w nocy, budzi nasz podziw. Humorystycznie rzecz biorąc, moglibyśmy stwierdzić, że sowy są jak nasi egzotyczni kuzyni, którzy wyjechali na drugi koniec świata i wracają z opowieściami o odległych miejscach, które my tylko widzieliśmy na zdjęciach.

Mimo że biologia może nie potwierdzać wyjątkowej inteligencji sów, to ich symbolika ma swoje miejsce w kulturze. Mądrość sowy przypomina nam, że prawdziwa mądrość polega nie tylko na wiedzy, ale również na umiejętności patrzenia głębiej, poza to, co widoczne na pierwszy rzut oka. Tak jak sowa widzi w ciemności, tak my powinniśmy próbować dostrzegać to, co ukryte, analizować i rozumieć, a nie tylko przyjmować rzeczy na podstawie ich zewnętrznego wyglądu. Sowy uczą nas, że prawdziwa mądrość polega na zdolności dostrzegania tego, co jest niewidoczne na pierwszy rzut oka. Oby nam się udało odkrywać dobro w każdej osobie i patrzeć na nie poprzez ich zalety, a nie poprzez wady i ograniczenia.