Podopieczni ośrodka opiekuńczo-leczniczego MEDI-system Marianna
Żyjemy coraz dłużej, jednak medialne informacje o ponad 4 tys. polskich stulatków cieszących się życiem, bijących rekordy świata w biegach dla osób 100+, można włożyć między bajki. Takie przypadki to wyjątki. Jak zauważa dr Małgorzata Gałązka-Sobotka z Uczelni Łazarskiego, członkini Rady NFZ, na tle Europy mamy alarmująco niskie wskaźniki długości życia w zdrowiu!
Z badań Instytutu Spraw Publicznych z 2008 r. wynika m.in., że ponad 700 tys. osób starszych nie jest w stanie samodzielnie się umyć, ponad 350 tys. nie ubierze i nie rozbierze się samodzielnie, ćwierć miliona osób bez pomocy nie wstanie lub nie położy się do łóżka, ponad 100 tys. nie zje samodzielnie posiłku, a 200 tys. osób nie jest w stanie samodzielnie korzystać z ubikacji. Według ostatnich badań ponad 12 proc. Polaków ma orzeczoną niepełnosprawność, a ponad 10 proc. populacji 65+ ma zespół otępienny. Osoby te w 80 proc. przypadków zdane są wyłącznie na pomoc rodziny.
Wobec tych danych coraz pilniejsza staje się troska o wydolny system długoterminowej opieki. – Problem w tym, że u nas żaden taki system nie istnieje – mówi prof. Piotr Błędowski, dyrektor Instytutu Gospodarstwa Społecznego SGH, polityk społeczny, gerontolog i doradca Komisji Polityki Senioralnej w Sejmie RP. – Model familiocentryczny, w którym dzieci i wnuki opiekują się starszymi rodzicami, przemija ze względu na malejącą dzietność czy skalę emigracji – dodaje dr Gałązka-Sobotka. Coraz częściej zdarza się tzw. model kanapkowy, kiedy osoba dorosła musi zaopiekować się jednocześnie swoimi dziećmi i rodzicami. Takie są uboczne skutki długowieczności.
– Nie ma opracowanych standardów usług świadczonych przez placówki opiekuńczo-lecznicze. Do tego wprowadzone w 2004 r. reguły współfinansowania świadczeń są co do zasady słuszne, ale dyskusyjne jeśli chodzi o rozwiązania pozbawiające NFZ wielu kompetencji w zakresie współpracy z Ministerstwem Zdrowia i finansowania usług medycznych – mówi prof. Błędowski. A bez rozwiązań systemowych opieka długoterminowa w Polsce nie zaistnieje.
Brak rozwiązań
– Dziś najbardziej brakuje spójnej koncepcji zintegrowanego systemu kompleksowej opieki długoterminowej, medycznej i socjalnej. Dopiero wtedy można mówić o pomocy w formie właściwej dla stopnia niesamodzielności i potrzeb – mówią specjaliści.– Powinniśmy wzorem rozwiązań niemieckich dążyć do sytuacji, gdy każda osoba chora, niepełnosprawna i niesamodzielna ma w swoim rejonie „adwokata jej zdrowia”, kogoś – może to być lekarz, pracownik opieki społecznej, pielęgniarka – kto stanie się dla niej lub jej rodziny przewodnikiem w trudnym środowisku opieki zdrowotnej, prawa i opieki społecznej. Taka osoba winna towarzyszyć i służyć kompletem informacji: z jakich świadczeń można korzystać, gdzie, kiedy, na jakich warunkach i po spełnieniu jakich formalności – tłumaczy dr Gałązka-Sobotka.
A jaka jest polska rzeczywistość? Nie brakuje przypadków, kiedy chorego kilka dni po operacji odstawia się ze szpitala, bez żadnej informacji, co dalej – na wycieraczkę jego domu. A kiedy bliscy proszą o informację, na co mogą liczyć, dowiadują się, że przy przychodniach są pielęgniarki środowiskowe, które znają Ukrainki, a te można sobie do opieki wynająć. Brakuje też pomocy lekarzy rodzinnych w rozpoznawaniu u osób starszych symptomów choroby dementywnej czy chorób geriatrycznych.
Statystyki są nieubłagane.
Udział osób 60+ i 65+ w społeczeństwie z obecnych 16,8 proc. wzrośnie w 2035 r. do 26,7 proc. Jeśli dziś osób 70+ jest 3,8 mln, to za dwadzieścia lat będzie ich 6,3 mln. Podobnie liczba Polaków w najstarszej grupie wiekowej 80+ wzrośnie z 1,3 mln w 2010 r. do ok. 2,6 mln w roku 2035.
– Dlaczego coraz częściej osoby niesamodzielne lub ich rodziny myślą o domu opieki społecznej, co powinno być brane pod uwagę jako ostateczność? Nie dlatego, że tam będą się czuły lepiej niż w domu, ale ponieważ tam znajdą i kompleksową pomoc, i wsparcie, i dbałość o ich potrzeby – wyjaśnia dr Gałązka-Sobotka.
Jakie rozwiązania problemu opieki długoterminowej przewiduje nasze państwo? Trudno nim nazwać wynoszący 206,76 zł dodatek pielęgnacyjny z ZUS dla emerytów uznanych za niezdolnych do samodzielnej egzystencji oraz wszystkich osób 75+ czy zasiłek pielęgnacyjny z OPS, wartości 153 zł, dla osób niepełnosprawnych i starszych, nieradzących sobie z codziennymi czynnościami. Świadczeń tych nie można otrzymywać jednocześnie i nie przysługują one pensjonariuszom ośrodków całodobowej opieki.
Z wigorem
Najnowszą inicjatywą premier Ewy Kopacz jest wprowadzony w życie „Wieloletni Program Senior-WIGOR na lata 2015-20”. Zakłada on, że jeszcze w tym roku powstanie sto ośrodków ośmiogodzinnej dziennej pomocy oraz klubów dla seniorów. Osoby starsze będą tam mogły się spotkać, zjeść posiłek, wziąć udział w zajęciach edukacyjnych, jednak nie otrzymają żadnej opieki pielęgnacyjnej.Jedynym realnym rozwiązaniem pozostaje wciąż albo poświęcenie się rodzin i rezygnacja z pracy w celu opieki nad osobą niesamodzielną, albo umieszczenie jej w domu pomocy społecznej. Jeśli niekomercyjnie, czyli w ramach NFZ, to po spełnieniu szeregu formalności i warunków trafia się na listę i średni czas oczekiwania to 2,5 roku. Jeśli komercyjnie, to koszt pobytu w nich wynosi średnio 2,5-4 tys. zł miesięcznie plus koszty leków i pieluchomajtek.
.jpg&w=624&h=543)
Co? Gdzie? Kiedy?
