29 marca
piątek
Wiktoryna, Helmuta, Eustachego
Dziś Jutro Pojutrze
     
°/° °/° °/°

Krzyż w europejskiej przestrzeni publicznej

Ocena: 0
6798
Jednak najbardziej znanym w tym kraju skupiskiem krzyży jest Góra Krzyży, miejsce symbolizujące wspólnotę dziejów Polaków i Litwinów. Pierwszy krzyż pojawił się tam na pamiątkę chrztu Żmudzinów w XV w., ale masowo krzyże zaczęto tam stawiać po upadku powstania listopadowego, a następnie powstania styczniowego. Krzyże są różnej wielkości: od kilkumetrowych i kamiennych po małe, drewniane. Są traktowane jako symbol wiary i zadumy nad losami mieszkańców tej ziemi, ale i jako wota dziękczynne. Górę Krzyży próbowano w czasach sowieckich zlikwidować, a Litwinom zabronić pielgrzymowania w to miejsce, ale mimo to krucyfiksy nadal były tam stawiane.

W konstytucji litewskiej do kwestii wolności wyznania nawiązują trzy artykuły. Art. 26 mówi o prawach jednostki w sferze religijnej, dotyczy wolności myśli, sumienia i wyznania. Art. 40 mówi o edukacji religijnej. Stanowi, że państwowe i samorządowe placówki oświatowe powinny być świeckie, natomiast na wniosek rodziców mogą zapewniać nauczanie religii ich dzieciom.

Litewski TK wypowiedział się także w sprawie świeckiego charakteru państwa. Według oficjalnej wykładni świeckość ta zakłada nie ingerowanie państwa w wewnętrzne sprawy Kościołów i związków wyznaniowych. Podstawą świeckości jest rozdziału państwa od Kościoła, ale rozdział ten nie może służyć jako podstawa do dyskryminacji osób wierzących, a jego założenia mogą podlegać legislacyjnym poprawkom w przyszłości.

Szwajcaria

– Konstytucja szwajcarska deklaruje wolność sumienia i wyznania. Daje to możliwość wyboru religii, formy kultu czy proklamacji symboli religijnych – mówił prof. dr René Pahud de Mortanges z l’Université de Fribourg.

– Krzyż w Szwajcarii jest czymś naturalnym. Nie jest to temat kontrowersyjny. Widzimy go w górach, przy drogach, na budynkach państwowych, w szkołach, uniwersytetach – zwrócił uwagę prof. prof. Pahud de Mortanges.

W szwajcarskim społeczeństwie zdarzały się jednak spory na ten temat. Nauczyciel w katolickim kantonie Wallis zdjął krzyż w sali szkolnej, w której uczył. Nie wywołało to oburzenia, jednak gdy został on przewodniczącym tego kantonu, starał się usunąć katolickie symbole religijne we wszystkich szkołach mu podległych. – Został odwołany z tego stanowiska i walka o krzyż zakończyła się zwycięstwem katolickiego społeczeństwa – przyznał prof. Pahud de Mortanges.

Irlandia

– Irlandia w zasadzie jest podobna do Polski, gdzie symbol krzyża jest bardzo związany z tożsamością narodową – stwierdził dr Brian Conway z National University of Ireland Maynooth. W Irlandii krzyże można zauważyć na budynkach, przy drogach i w parkach a Irlandczycy są do tego przyzwyczajeni.

W irlandzkich służbach mundurowych związek z religią jest dostrzegalny poprzez obecność kapelanów wojskowych. Podobnie w instytucjach ochrony zdrowia funkcjonują księża kapelani, którzy opiekują się chorymi. Natomiast w szkolnictwie temat krzyża nie był rozpatrywany w kwestii usunięcia go, lecz zrównania go z innymi symbolami religijnymi. Ma to związek z ciągle rosnącą liczbą migrantów, a zatem też osób innych religii. – Irlandia przyjmuje coraz więcej mniejszości narodowych, a one wchodzą w irlandzki system edukacji, stąd konieczność takiej dyskusji – powiedział dr Conway.

W jego ocenie, obecność krzyża w polityce państwowej jest czymś naturalnym. – Podczas uroczystości państwowej widać związek z licznymi Kościołami. Widzimy na nich przedstawicieli Kościoła katolickiego i protestanckiego uczestniczących w tych świętach – mówił.

Grecja

– Grecja to kraj pro-religijny gdyż prawosławie jest oficjalną religią państwa – powiedział dr Konstantinos Papastathis z University of Luxembourg. Podkreślił, że w jego kraju nie ma oddzielenia państwa od Kościoła i z tego tytułu cerkiew korzysta z szeregu przywilejów. Poza tym symbole religijne w Grecji pojawiają się wszędzie.

Konstytucja w art. 16 określa, że państwo greckie ma zapewnić kształcenie religijne na wszystkich szczeblach edukacji. Nie ma jednak prawnych zasad określających obecność symboli religijnych w przestrzeni publicznej. Reguluje to prawo zwyczajowe.

W Grecji zaczęto kwestionować obecność ikon prawosławnych w szkołach. – Obecność ikon nie jest potwierdzona tylko symbolizmem religijnym, lecz są one dziełem sztuki i tożsamości narodowej. Dodał, że w orzecznictwie sądowym greckich sądów „wszelkie walki z symbolami religijnymi okazały się przegrane”. – Sądy uznały, że nie zagrażają one wolności religijnej promowanej przez Konstytucję, czy inne akty europejskie.

Podkreślił, obecność symbol religijnych jest w pełni akceptowana i wszystkie sądy uważają, że jedynie rząd może zmienić obecny stan rzeczy.

Polska

– Ta konferencja pokazała, że mamy do czynienia z ogromnym zróżnicowaniem pod względem podejścia do obecności krzyża w przestrzeni publicznej państw europejskich. Wynika to z tradycji, kultury i tożsamości danej społeczności. Dużo łatwiej nam teraz zrozumieć potrzebę umieszczania krzyża w przestrzeni publicznej. To nie tylko symbol religijny czy kulturowy ale przede wszystkim tożsamościowy – tak podsumował dwudniową konferencję ks. prof. Stanisz z KUL. Zwrócił przy tym uwagę na historię państw postkomunistycznych, dla których obecność krzyża stała się wartością najwyższą ze względu na bolesne losy ich społeczności.

Podczas konferencji poruszono także kwestię światopoglądowej bezstronności władz publicznych w polskim prawie. Mówił o niej dr hab. Dariusz Dudek, kierownik Katedry Prawa Konstytucyjnego KUL. – Co oznacza pojęcie bezstronności? Najprościej mówiąc – podejście zobiektywizowane, nieuprzedzone; działanie z równą miarą szanujące regułę egalitaryzmu i obiektywnej sprawiedliwości, bez faworyzacji, ale i bez dyskryminacji – powiedział dr hab. Dariusz Dudek.

Prelegent przypomniał, że zasada bezstronności władz publicznych wynika z art. 25 ust. 2 konstytucji RP. – Sędzia może być prywatnie osobą głęboko wierzącą, ale po założeniu togi nie może to wpływać na rozstrzyganie o odpowiedzialności prawnej zdeklarowanego ateisty – m.in. na tym w praktyce polega zdefiniowana w polskim prawie zasada bezstronności władz publicznych w kwestiach światopoglądowych – mówił dr hab. Dudek.

Czy to oznacza, że prawo, do którego odnoszą się władze w sprawach światopoglądowych powinno pozostawać obojętne w tej sferze? Zdaniem dr. hab. Dudka nie, gdyż prowadziłoby to do relatywizmu czy wręcz „nihilizmu aksjologicznego państwa”, a także wykluczałoby sprawy religijne ze swej jurysdykcji. Jest przeciwnie, gdyż normy konstytucyjne czy normy ustaw lub kodeksów mają wyraźną podstawę etyczną. Znana jest np. definicja prawa karnego jako minimum moralności – dodał Dudek.

Natomiast ks. prof. Piotr Stanisz z KUL odniósł się do tematu respektowania prawa wolności sumienia i religii. Podkreślił, że polskie przepisy w tej materii są analogiczne do praw innych państw, przyjętych w demokratycznym świecie. Jasno z nich wynika także wolność religijna w aspekcie pozytywnym czyli szerzej rozumiane prawo do uzewnętrzniania własnych przekonań, często z użyciem symboli religijnych. Wskazał też, że wolność sumienia jako dobro osobiste jest wyraźnie wymieniona w katalogu, zaś uczucia religijne zostały podniesione do tej godności przez orzecznictwo sądowe.

Prelegent podkreślił też, że osoba niewierząca nie może oczekiwać, iż nie będzie spotykała się z osobami, które uzewnętrzniają swoje przekonania, czy manifestują je przez noszenie i umieszczanie symboli religijnych. Inaczej byłoby to ograniczanie wolności religijnej w ogóle – zaznaczył. Prawo do uzewnętrzniania religii bez wątpienia zezwala na posługiwanie się symbolami. Zaś sama obecność krzyża w przestrzeni publicznej nie narusza niczyjej wolności sumienia i wyznania – podkreślił dziekan Wydziału Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji KUL.

PODZIEL SIĘ:
OCEŃ:
- Reklama -

DUCHOWY NIEZBĘDNIK - 29 marca

Wielki Piątek
Dla nas Chrystus stał się posłusznym aż do śmierci, i to śmierci krzyżowej.
Dlatego Bóg wywyższył Go nad wszystko i darował Mu imię ponad wszelkie imię.

+ Czytania liturgiczne (rok B, II): J 18, 1 – 19, 42
+ Komentarz do czytań (Bractwo Słowa Bożego)

ZAPOWIADAMY, ZAPRASZAMY

Co? Gdzie? Kiedy?
chcesz dodać swoje wydarzenie - napisz
Blisko nas
chcesz dodać swoją informację - napisz



Najczęściej czytane artykuły



Najwyżej oceniane artykuły

Blog - Ksiądz z Warszawskiego Blokowiska

Reklama

Miejsce na Twoją reklamę
W tym miejscu może wyświetlać się reklama Twoich usług i produktów. Zapraszamy do kontaktu.



Newsletter