28 marca
czwartek
Anieli, Sykstusa, Jana
Dziś Jutro Pojutrze
     
°/° °/° °/°

Kościelny świat non-profit

Ocena: 0
1065

W podmiotach wyznaniowych sektora non-profit w Polsce, m.in. w organizacjach przyparafialnych, zaangażowanych jest ponad 2,5 mln osób. Z ich pracy korzysta blisko 5 mln odbiorców.

20161114 17:02
lk / Warszawa (KAI), sg
fot. pixabay.com

Dane te są częścią raportu na temat trzeciego sektora, opracowanego przez Główny Urząd Statystyczny i Instytut Statystyki Kościoła katolickiego.

W raporcie, w ramach badań całego sektora non-profit w Polsce, zwrócono uwagę na znaczącą rolę podmiotów wyznaniowych, które prowadzą działalność społeczną mieszczącą się w sferach pożytku publicznego.

W badaniu wyróżnione zostały dwa typy takich podmiotów. Pierwszym są jednostki posiadające odrębną osobowość cywilno-prawną, czyli społeczne podmioty wyznaniowe (SPW). Drugi typ obejmuje organizacje działające w obrębie parafii Kościoła katolickiego (POKK). Mają one charakter oddolny (grass-roots) i nie są objęte rejestracją w ramach struktur państwowych.


Liczba podmiotów wyznaniowych

W 2014 r. funkcjonowało 1,8 tys. zarejestrowanych społecznych podmiotów wyznaniowych. Zdecydowana większość z nich działała w ramach Kościoła katolickiego (96%). Organizacje przyparafialne Kościoła tworzyły znacznie liczniejszą zbiorowość – w 2013 r. działalność prowadziło 61 tys. podmiotów.

Liczebność zarówno społecznych podmiotów wyznaniowych w latach 2010-2014, jak i przyparafialnych organizacji Kościoła katolickiego w latach 2008-2013 nie zmieniły się.

Wyraźny wzrost liczby badanych organizacji zaobserwowano natomiast w latach wcześniejszych. W 1998 r. liczba przyparafialnych organizacji Kościoła nie przekraczała 40 tys., zaś społecznych podmiotów wyznaniowych w 1997 r. było 1 tys. Wzrost ich liczebności do aktualnego poziomu dokonał się w latach 90. i na przełomie wieków. Od 2008 r. ich liczba ustabilizowała się.


Założyciele i wiek organizacji

Niemal wszystkie społeczne podmioty wyznaniowe (98%) zostały formalnie założone przez podmioty kościelne (wyznaniowe).

Przyparafialne organizacje nie wymagają rejestracji, co nie oznacza, że funkcjonują w sposób zupełnie dowolny. Ich działalność opiera się na przepisach prawa kanonicznego dotyczących publicznych i prywatnych stowarzyszeń wiernych. Większość z aktywnych w 2014 r. POKK została założona przez duszpasterzy z terenu parafii (52). Jedynie 13% organizacji powstało z inicjatywy wyłącznie osób świeckich.

O nieformalnym charakterze POKK świadczy fakt, że zdecydowana większość z nich nie przynależała w 2014 r. do żadnych struktur federacyjnych (43). Jednocześnie ponad 1/3 podmiotów zadeklarowała przynależność do różnego typu formalnych struktur krajowych (25).

Ustalenie jednoznacznej daty powstania jednostek przyparafialnych nie jest proste. W przypadku niektórych organizacji jest ona tożsama z datą powołania danej parafii. Niepełne dane wskazują jednak, że połowa przyparafialnych organizacji Kościoła katolickiego powstała po 1989 r., w tym 27% w latach 1990-2005.


Zasięg prowadzonej działalności

Działalność podmiotów wyznaniowych ma przede wszystkim charakter lokalny. Ponad 3/4 POKK działało co najwyżej na terenie jednej parafii, zaś 40), województwa (18). Wśród organizacji przyparafialnych podmioty, których aktywność wykraczała poza obszar jednej parafii stanowiły jedynie 17% zbiorowości.


Zarządzanie

Ponad połowa parafialnych organizacji kierowana była w 2014 r. przez osobę duchowną, ponad 1/3 przez osobę świecką a 1/8 przez grupę osób. Jedynie 2% podmiotów nie miało żadnego ciała kierowniczego.

Jedynie niewielka część społecznych podmiotów wyznaniowych (3) przeprowadziła w 2014 r. wybory do władz jednostki. Dla porównania wśród stowarzyszeń i podobnych organizacji społecznych analogiczny odsetek wyniósł 21.


Rodzaje i dziedziny działalności

Społeczne podmioty wyznaniowe ze względu na swój zinstytucjonalizowany charakter prowadziły w 2014 r. różne rodzaje działalności. Blisko połowa organizacji zajmowała się wyłącznie nieodpłatną działalnością statutową (48).

Społeczne podmioty wyznaniowe odróżnia od przyparafialnych organizacji Kościoła dziedzina działalności. W 2014 r. SPW realizowały głównie zadania w sferze usług społecznych – edukacji i wychowania, badań naukowych (50), a następnie ochronie zdrowia (14). Działalność ściśle religijną prowadziła blisko ¼ podmiotów.

POKK znacznie częściej deklarowały, że ich działania miały głównie wymiar religijny (83), kulturze i sztuce (23), pomocy społecznej, humanitarnej i ratownictwie (18%).

SPW realizowały także działalność odpłatnie. Blisko 1/4 z nich oferowała odpłatnie dobra i usługi w zakresie edukacji (24) oraz ochronie zdrowia (5%).

Prawie połowa organizacji przyparafialnych (47) adresowała swoją działalność do dzieci i młodzieży. Społeczne podmioty wyznaniowe nieco częściej niż organizacje przyparafialne działały na rzecz osób niepełnosprawnych (22).

Blisko 1/3 funkcjonujących w parafiach organizacji kierowała swoją działalność do osób w wieku emerytalnym, podczas gdy wśród społecznych podmiotów wyznaniowych analogiczny odsetek wyniósł 13%. Największe zróżnicowanie zaobserwowano w działaniach na rzecz osób ubogich – podejmowała je blisko 1/4 organizacji przyparafialnych i mniej niż 1/10 społecznych podmiotów wyznaniowych.


Działania na rzecz odbiorców indywidualnych

Organizacje przyparafialne dostarczały przede wszystkim duchowego wsparcia odbiorcom swojej działalności (81). Pomoc materialną świadczyła blisko 1/5 jednostek, zaś 15% – pomoc żywieniową.

W ramach pomocy materialnej organizacje przyparafialne przekazywały potrzebującym dary rzeczowe, w tym dary, które zakupiły (16). Szacunkowa wartość przekazanych przez POKK darów, które wcześniej otrzymały od darczyńców, wyniosła w 2014 r. 49,7 mln zł, natomiast darów zakupionych – 20,9 mln zł.

Poza działalnością na rzecz odbiorców indywidualnych SPW zajmowały się w 2014 r. organizacją imprez (27). Przeciętna organizacja wsparła w 2014 r. 33 instytucje, jednak połowa społecznych podmiotów wyznaniowych dostarczała dobra lub usługi nie więcej niż 5 jednostkom.

Przyparafialne organizacje poza działaniami na rzecz całej parafii (90), a także osób z nią nie związanych (17%).

Łącznie w organizowanych przez społeczne podmioty wyznaniowe imprezach w 2014 r. wzięło udział 1,1 mln osób. Akcje organizowane przez podmioty parafialne gromadziły znacznie więcej uczestników. Jednostki objęte badaniem ISKK po uogólnieniu wyników zadeklarowały 3,8 mln osób, tj. średnio 180 osób na organizację.

PODZIEL SIĘ:
OCEŃ:
- Reklama -

DUCHOWY NIEZBĘDNIK - 29 marca

Wielki Piątek
Dla nas Chrystus stał się posłusznym aż do śmierci, i to śmierci krzyżowej.
Dlatego Bóg wywyższył Go nad wszystko i darował Mu imię ponad wszelkie imię.

+ Czytania liturgiczne (rok B, II): J 18, 1 – 19, 42
+ Komentarz do czytań (Bractwo Słowa Bożego)

ZAPOWIADAMY, ZAPRASZAMY

Co? Gdzie? Kiedy?
chcesz dodać swoje wydarzenie - napisz
Blisko nas
chcesz dodać swoją informację - napisz



Najczęściej czytane artykuły



Najwyżej oceniane artykuły

Blog - Ksiądz z Warszawskiego Blokowiska

Reklama

Miejsce na Twoją reklamę
W tym miejscu może wyświetlać się reklama Twoich usług i produktów. Zapraszamy do kontaktu.



Newsletter