Poza tym, Kościoły chrześcijańskie próbują pomóc w odbudowie zniszczonych mieszkań. Często nie potrzeba do tego wielkich sum – 500-700 euro to kwota, która uzdalnia tych ludzi do wyremontowania mieszkania i posiadania własnego kąta. Kilkaset dolarów przywraca rodzinie godność i daje perspektywy. Ci ludzie nie potrzebują wiele – odbudować dach, zalepić dziury po wybuchach, wstawić szyby i drzwi, by było bezpieczniej.
Z jednej strony to niewiele, z drugiej – ma ogromny wpływ na życie wielu.
A jak z perspektywy Aleppo wygląda potrzeba przyjmowania uchodźców?
Pomoc, której udzielamy w Syrii, jest o wiele ważniejsza od pomocy uchodźcom, którzy zmierzają do Europy z Afryki i z wielu innych terenów, ponieważ, pomagając na miejscu, możemy uratować o wiele więcej osób. W Europie wydaje się kilka tysięcy euro na jednego migranta, łącznie z obsługą całej akcji humanitarnej. Tymczasem w Syrii i w Iraku moglibyśmy pomóc dziesięciokrotnie większej liczbie osób przy użyciu tych samych środków. Proszę sobie wyobrazić, ile to jest pensji w samym Aleppo! Nie mówiąc o tym, ile za to można kupić mleka, jedzenia, ile domów wyremontować, ile miejsc pracy można stworzyć!
W Europie wydaje się kilka tysięcy euro na jednego migranta.
Tymczasem w Syrii i Iraku moglibyśmy pomóc dziesięciokrotnie
większej liczbie osób za te same środki
To nie jest kwestia: przyjmować – nie przyjmować, ale kwestia priorytetów, które muszą być dobrze wyznaczone. Jeżeli jesteśmy w stanie wykrzesać tyle funduszy na migrantów, którzy szukają u nas pracy, to czy nie powinniśmy dziesięciokrotnie więcej pomagać tam, za te same pieniądze?
W Syrii mamy 16 mln ludzi, którzy stracili domy, przeżywają straszliwy kryzys i żyją poniżej granicy ubóstwa. Należy zwrócić się do nich, im pomagać w pierwszej kolejności. To właśnie kwestia priorytetów. Tak okrutnej biedy jak tam nie widziałem nigdzie indziej.
Pamiętajmy też, że potrzeba woli politycznej, by w Syrii i w Iraku zapanował pokój. Ta decyzja musi zostać podjęta.
Czy w Księdza opinii wspólnota międzynarodowa podejmie tę decyzję i zgodzi się na pokój na Bliskim Wschodzie?
Modlę się o to, bo to jedyny sposób na zaprowadzenie pokoju w Syrii. W Libanie po 15 latach wojny, nie tylko domowej, ale też tej, w którą zaangażowana była Syria, Izrael i inne państwa, nikt nie spodziewał się szybkiego zakończenia walk i zaprowadzenia pokoju. A jednak, środowiska międzynarodowe spotkały się i postanowiły: dość wojny w Libanie! I zupełnie niespodziewanie w 1990 r. ta wojna się zakończyła, po 15 latach.
Uważam, że ten scenariusz trzeba powtórzyć, ale nie czekać aż 15 lat, bo ludzie są zmęczeni, zdruzgotani, cierpią. Organizacje międzynarodowe muszą się obudzić i powiedzieć: dość wojny i przemocy. Jesteśmy w stanie to zrobić. Jeśli w innych kwestiach potrafimy się porozumieć, jest to realne także w tej sprawie.
Abp Stanisław Gądecki odwiedził chrześcijan w Syrii w lutym 2016 r., fot. PKWP/M. Boguszewski
Widzę, że już teraz wspólnoty na Bliskim Wschodzie dbają o swoje dziedzictwo, chcą je odbudować. Byłem niedawno w Homs, gdzie został zbombardowany kościół Matki Bożej Królowej Pokoju. Wspólnota chrześcijańska postanowiła zreperować kopułę, aby móc sprawować w kościele liturgię, bo to ich jednoczy i daje im nadzieję. Jeśli księża, siostry zakonne są blisko ludzi – wraca nadzieja, że Kościół nie opuścił społeczeństwa, że wierzy, że w przyszłości będzie ono normalnie funkcjonować.
A jak działa zainicjowany przez PKWP Komitet Odbudowy Niniwy?
Mniejszości narodowe i religijne z Równiny Niniwy na własnym terenie były zagrożone i nie mogły czuć się jak w domu. Niszczył je nie tylko Daesh (ISIS), ale także inne grupy. Dlatego chrześcijanie, jazydzi i przedstawiciele pozostałych mniejszości potrzebują pomocy międzynarodowej, by na swoich terenach mieć poczucie bezpieczeństwa, którego nie otrzymali ze strony sąsiadów i współmieszkańców. Rekonstrukcja domów, do których powracają mieszkańcy Niniwy, będzie kosztowna, ale stosunkowo najprostsza. Najtrudniejsza będzie odbudowa duszy tych ludzi, przebaczenie i uczenie się na nowo, jak żyć z tymi sąsiadami, którzy ich zdradzili.
Jak obecnie kształtują się na Bliskim Wschodzie relacje między chrześcijanami i muzułmanami? Czy radykalizacja wyznawców islamu jest tam zjawiskiem powszechnym?
Powiedziałbym, że 90 proc. relacji chrześcijańsko-muzułmańskich w Syrii i Iraku to relacje bardzo dobre. Szanują się nawzajem, przyjaźnią między sobą i wzajemnie pomagają. Natomiast pozostałe 10 proc. to radykalny islam, który wykorzystuje sytuację i ma znamiona kryminalne. Religia bowiem jest tylko przykrywką dla tych, którzy bogacą się na nieszczęściu innych – przede wszystkim chrześcijan jako najbardziej narażonych na przemoc. Chrześcijanie nie odpowiedzą zbrodnią na zbrodnię, obowiązuje nas zasada „zło dobrem zwyciężajcie” – islamiści o tym wiedzą i nie boją się zemsty.
Czego powinniśmy się bać, czy też jakie wnioski wyciągnąć, patrząc na dramat wojny na Bliskim Wschodzie? Coraz częściej słyszymy, że należy bać się islamu.
Myślę, że należy bać się zła, które ubiera się w religię lub ideologię. To zło zawsze będzie próbowało dominować. Poza tym, musimy na nowo odkryć wartości, na których nasza wspólnota powstała. Trzeba odkryć nasz chrześcijański fundament, wartości, które stworzyły potęgę nie tylko kulturową, ale też cywilizacyjną. I te wartości trzeba szanować i uczyć tego szacunku tych, którzy do nas przyjeżdżają. Przybysze muszą dostrzec piękno naszego chrześcijańskiego domu i nauczyć się w nim funkcjonować, szanując go.
Co? Gdzie? Kiedy?
