Dzień Edukacji Narodowej - święto nauczycieli, katechetów i pracowników oświaty

Są drogowskazem, który wyznacza cel, do którego idziemy.

– tak o nauczycielach w dniu ich święta zgodnie mówią uczennice z Zespołu Szkół im. Michała Konarskiego przy ul. Okopowej w Warszawie. Dziś przypada Dzień Edukacji Narodowej.

To święto, w którym ciepłe myśli i życzenia kierujemy do naszych pedagogów – zarówno tych obecnych jak i byłych. Wspominamy lata spędzone w murach szkoły, kolegów i koleżanki z ławki oraz czas nauki pod okiem wychowawców.

O tym, jak Dzień Nauczyciela jest świętowany obecnie oraz za co uczniowie cenią najbardziej swoich nauczycieli mówiła maturzystka Julia Jaroń.

Dla mnie Dzień Nauczyciela jest dniem, w którym myślę o nauczycielach. To dzień, w którym każdy z nas powinien właśnie pomyśleć o nich, o ich pracy, bo jednak są najbardziej wykształconą grupą społeczną. Z pewnością trzeba wziąć pod uwagę to, że ich praca jest naprawdę bardzo ciężka. Mają ogromne pokłady cierpliwości do uczniów i to jest to, za co ich podziwiam.

– wyjaśnia.

O trudach pracy nauczyciela i odpowiedzialności przekazywania wiedzy z trudnych przedmiotów mówiła nauczycielka matematyki Iwona Biernacka.

Matematyka nie jest łatwym przedmiotem, niemniej myślę, że jest możliwa do nauczenia przez wszystkich. Mówi się, że podobno prawie wszystkich można nauczyć prawie wszystkiego… więc również matematyki! Co prawda obecnie spotykamy się z wieloma problemami, (…) ale na tym polega nasza praca, by pomagać je rozwiązywać, by być dla uczniów.

– powiedziała nauczycielka.

W imieniu delegacji wicedyrektor szkoły, nauczycielka historii i wosu Dorota Marciniak złożyła życzenia koleżankom i kolegom nauczycielom oraz uczniom.

Po pierwsze życzymy dużo, dużo zdrowia w dzisiejszych czasach. Po drugie dużo, dużo zaangażowania, takiego nieustającego, w naszej pracę. Odpoczywajmy dziś, choć pewnie w wielu szkołach trwają właśnie uroczystości i zarówno nauczyciele, jak i uczniowie mają okazję do świętowania. Wszystkiego dobrego w tym dniu, dla wszystkich pracowników edukacji!

– życzy Dorota Marciniak.

Dzień Nauczyciela to szczególny dzień, w którym wspominamy, dziękujemy i składamy życzenia. Zespół Radia Warszawa i Tygodnika Idziemy również pamięta i życzy pracownikom oświaty wielu lat owocnej pracy z młodzieżą.

Cała rozmowa Weroniki Ostrowskiej z przedstawicielami Zespołu Szkół im. Michała Konarskiego w Warszawie - nagranie audio.

***

Komisja Edukacji Narodowej (pełna nazwa: Komisja nad Edukacją Młodzi Szlacheckiej Dozór Mająca) – była pierwszym na świecie ministerstwem oświaty i o wiele lat wyprzedziła podobne rozwiązania w innych państwach. Na wniosek króla Stanisława Augusta Poniatowskiego powołał ją 14 października 1773 r. Sejm Rozbiorowy.

Działała w latach 1773-1794. Stworzyła nowoczesną strukturę organizacyjną oświaty – od szkół elementarnych przez gimnazja aż do uczelni wyższych. Zaczęto nauczać w języku polskim. Reforma objęła programy nauczania, do których wprowadzono elementy nauk przyrodniczych, historii i geografii Polski, naukę języka ojczystego i wychowanie obywatelskie. Wprowadzono też elementy wychowania fizycznego.

Komisja uregulowała również podstawy prawne zawodu nauczycielskiego i stworzyła pierwsze szkoły kształcące pedagogów. Zdecydowano o utworzeniu seminariów nauczycielskich przy uniwersytetach.

Powołała też Towarzystwo do Ksiąg Elementarnych, które zajęło się przygotowywaniem podręczników. Zamawiano je u wybitnych uczonych polskich i tłumaczono najlepsze opracowania zagraniczne. W sumie wydano 30 podręczników, z czego 17 publikacji miało charakter podręczników, 6 książek pomocniczych takich, jak słowniki, wypisy i tablice logarytmiczne. Część z nich, wydane po raz pierwszy, stworzyło polską terminologię naukową takich dziedzin, jak: fizyka, matematyka, chemia, logika i gramatyka.

Zreorganizowane zostały też akademie: krakowska i wileńska. Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, przemianowany na Szkołę Główną Koronną, stał się nowoczesną uczelnią. Wysoką rangę zdobył Uniwersytet Wileński. Przemianowany na Szkołę Główną Wielkiego Księstwa Litewskiego stał się ważnym ośrodkiem nauk przyrodniczych i astronomii. Komisja zamierzała też powołać Królewski Uniwersytet w Warszawie – jego zalążkiem była utworzona w 1789 r. Szkoła Anatomii i Chirurgii.

Kres działaniom Komisji Edukacji Narodowej położyła utrata niepodległości Polski, ale wiele wprowadzonych przez nią rozwiązań miało kontynuację.

Dzień Edukacji Narodowej wprowadzono w 1982 r. w miejsce obchodzonego wcześniej Dnia Nauczyciela.

W artykule 74 ustawy Karta nauczyciela zapisano: "W dniu rocznicy utworzenia Komisji Edukacji Narodowej, 14 października każdego roku, obchodzony będzie Dzień Edukacji Narodowej. Dzień ten uznaje się za święto wszystkich pracowników oświaty i jest wolny od zajęć lekcyjnych".

Dzień Edukacji Narodowej jest okazją do nagradzania wyróżniających się dla niej nauczycieli i pracowników niepedagogicznych. W tym dniu lub w dniach blisko tej daty wręczane są nauczycielom krzyże zasługi, medale Komisji Edukacji Narodowej (najwyższe odznaczenie przyznawane przez ministra edukacji narodowej) i nagrody za osiągnięcia dydaktyczno-wychowawcze. Przy okazji Dnia Edukacji Narodowej uroczyście nadawane są też honorowe tytuły profesora oświaty.

Idea obchodzenia w Polsce specjalnego święta nauczycieli sięga 1957 r. Wówczas, podczas Światowej Konferencji Nauczycielskiej w Warszawie, zaproponowano, aby 20 listopada stał się Międzynarodowym Dniem Karty Nauczyciela. Ostatecznie zwyciężyła propozycja uczczenia rocznicy powołania Komisji Edukacji Narodowej. Uchwalona w 1972 r. ustawa Karta praw i obowiązków nauczyciela wprowadziła Dzień Nauczyciela obchodzony właśnie 14 października.

W różnych krajach nauczyciele obchodzą swoje święto w różnych dniach. Przykładowo na Tajwanie obchodzone jest ono 28 września w dniu urodzin Konfucjusza, a w Czechach i na Słowacji – 28 marca, czyli w dniu urodzin Jana Amosa Komeńskiego – XVII-wiecznego pedagoga, filozofa, reformatora i myśliciela protestanckiego, twórcy i propagatora jednolitego systemu powszechnego nauczania, który zalecał objęcie nauczaniem wszystkich, bez względu na płeć i pochodzenie społeczne.

Niezależnie od tego 5 października obchodzony jest Światowy Dzień Nauczyciela (World Teacher's Day). Międzynarodowe święto zostało proklamowane przez UNESCO w 1994 r. Upamiętnia ono rocznicę podpisania 5 października w 1966 r. przez UNESCO i Światową Organizację Pracy "Rekomendacji w sprawie statusu nauczycieli". Rekomendacja jest podstawowym dokumentem określającym zakres praw i obowiązków nauczycieli.

W Polsce Światowy Dzień Nauczyciela obchodzony jest głównie przez nauczycieli akademickich, którzy uważają go za swoje święto.