– Zajęcia będą skorelowane z programem katechez szkolnych, ale żadne z tych dziesięciu comiesięcznych spotkań nie będzie dodatkową lekcją religii – mówi ks. Bogusław Połeć, dyrektor Wydziału Katechetycznego Kurii Diecezjalnej w Tarnowie. – Zauważyliśmy lukę w katechizacji dzieci w tym przedziale wiekowym, czyli między intensywnymi przygotowaniami do Pierwszej Komunii w klasach I-III i do bierzmowania w klasach I-III gimnazjum. Cel, jaki nam przyświeca to pogłębianie katechezy, wiązanie z parafią i pomoc w budowaniu zażyłości z Panem Jezusem. Chcemy, by dzieci odnajdywały się tu we wspólnocie: temu służą spotkanie i modlitwa. Pięć spotkań poświęconych więc będzie celebracji liturgicznej, bo trzeba dzieci rozmodlić. Pięć pozostałych spotkań to katechizacja w grupie.
Religia czy religiologia?
Dokumenty Konferencji Episkopatu podkreślają rolę katechezy parafialnej, niezależnie od lekcji religii w szkole. To w parafii ochrzczony i katechizowany doświadcza, że jest we wspólnocie. Co tu jednak mówić o „ponadprogramowej” katechezie, jeśli na tę szkolną wielu kręci nosem?– Przy okazji katechez przygotowujących do bierzmowania pojawiły się głosy rodziców, że to już przesada. Ale takie są wyzwania dzisiejszych czasów – mówi ks. Połeć. – Kiedyś oddychało się wiarą i Ewangelią. Dziś należy się uodparniać na zgubne trendy i wyposażać w mechanizmy, które pozwolą odpowiednio ukształtować i obronić swoją tożsamość. Młodzież, która weszła na ścieżkę systematycznego przygotowania do bierzmowania, zupełnie inaczej odbierała ten sakrament.
Badania CBOS pokazują, że wzrosło poparcie dla wprowadzenia religii do szkół, ale rozumianej jako religiologia, a nie katecheza. – Jak najbardziej należy mówić o innych religiach i ukazywać ich bogactwo, ale stawiać należy na tożsamość katolicką. Dlatego jeśli religiologia, to nie zamiast katechezy, ale obok – przekonuje bp Marek Mendyk, przewodniczący Komisji Wychowania Katolickiego KEP. – Przyglądamy się przecież, czym kończy się odrywanie katechezy od Kościoła, i naprawdę nie musimy powielać tego błędu zachodniej Europy – podkreśla.
Katecheta kierowany jest do pracy w szkole przez biskupa, nauczanie religii ma więc charakter konfesyjny, jest misją. – To obliguje katechetę, by nie szedł ścieżką samej tylko informacji i religioznawstwa, bo to by rodziło pytanie: po co Kościół jest w tej szkole – tłumaczy ks. Bogusław Połeć. – Nawet ateista może mieć dużo informacji o modlitwie i Piśmie Św., ale jeśli nie umie się modlić i nie otworzy się na ten przekaz, to nie pogłębi niczyjej wiary, sama wiedza nie katechizuje.
Katecheta kierowany jest do pracy w szkole przez biskupa,
nauczanie religii ma więc charakter konfesyjny, jest misją
Katecheza to kształtowanie postaw. Nauczyciele przyznają, że dzieci uczęszczające na lekcje religii inaczej się zachowują. Nawet uczeń zbuntowany jeśli przychodzi na katechezę, posłucha, to kiedyś się na te treści otworzy. Znajoma dyrektorka szkoły twierdzi, że religia to najtrudniejszy przedmiot, bo katecheci uczą o życiu. – Świat idealny nie pokrywa się z realnym światem zbuntowanego nastolatka, niekiedy przychodzącego z rozbitej czy patologicznej rodziny. I właśnie wtedy nie możemy się wycofywać – mówi ks. Połeć – nie możemy popadać w regułki, definicje zawarte w programach, ale powinniśmy nie zatracać ducha, a jest nim Ewangelia. Wtedy owoce przyjdą. Religia w szkole powinna mieć większy wymiar ewangelizacyjny.
Tym, którzy utyskują, że dwie godziny tygodniowo religii w szkole to za dużo, bp Mendyk odpowiada: – Katecheza to nie tylko przekazywanie wiedzy, ale także budowanie wspólnoty i formowanie celów życiowych. Te dwie godziny to minimum, by to uczynić.
W szkole czy przy parafii?
Ze szkolną katechezą łączą się często dwa dylematy: kto ma ją prowadzić i gdzie ma się odbywać. Rodzice i dyrektorzy szkół często wolą, by religii uczył ksiądz, a nie świecki katecheta. – Tymczasem mamy wielu świetnych i zaangażowanych katechetów – mówi ks. Bogusław Połeć. – Ważne jednak, by katecheta rzeczywiście był katechetą, a nie tylko nauczycielem katechezy. Powinien udzielać się w parafii, powinien być z uczniami poza lekcjami: na wycieczkach, pielgrzymkach. Musi być widoczny przy ołtarzu. Takie żywe, autentyczne świadectwo wiary pobudza zaangażowanie religijne samych uczniów. Oni szybko wychwycą fałsz i zweryfikują, czy katecheta żyje tym, co głosi.Istotniejszy jest spór o miejsce katechezy – mimo prawie ćwierć wieku ponownej jej obecności w szkole, wciąż znajdują się przeciwnicy tego rozwiązania. To, co pokazują wspomniane badania CBOS o odbiorze religii w szkole przez społeczeństwo, jest lustrzanym odbiciem postawy MEN, a niejednokrotnie konkretnych szkół, które pewnymi zabiegami pokazują, gdzie jest miejsce katechezy.
– To jest ustawianie lekcji religii „poza ramówką” planu lekcyjnego, czyli na pierwszej lub ostatniej godzinie; to jest planowanie religii w tym samym czasie, co fakultety w klasie maturalnej, to jest łączenie klas z różnych roczników tylko na lekcji religii i tłumaczenie, że jest to spowodowane niżem demograficznym, choć na innych lekcjach tych klas już się nie łączy – bp Marek Mendyk wymienia problemy, z którymi zwracają się do niego nauczyciele religii z całej Polski. – Apelujemy do rodziców, by w takich przypadkach interweniowali, bo nauka jednego przedmiotu nie może odbywać się kosztem drugiego. Tym bardziej, że ten przedmiot to nie tylko „pacierz”, ale rozpatrywanie problemów życiowych w świetle wiary.
Co? Gdzie? Kiedy?
