"Papież wygłosi słowa ważne dla świata"

Papież odwiedzi teren byłego hitlerowskiego niemieckiego obozu zagłady w piątek 29 lipca, podczas wizyty w Polsce w związku ze Światowymi Dniami Młodzieży w Krakowie.

– Myślę, że obecność papieża na terenie byłego obozu będzie ważnym elementem jego wizyty w Polsce, być może najbardziej zauważonym z perspektywy całego świata – ocenia Cywiński.

Wizyta papieża odbywać się będzie w dniu, w którym najprawdopodobniej przypada 75. rocznica apelu, podczas którego o. Maksymilian Kolbe ofiarował swoje życie za Franciszka Gajowniczka, wybranego przez Niemców na śmierć głodową po ucieczce jednego z więźniów.

Papież odwiedzi obydwie części obozu: Auschwitz I i Auschwitz-Birkenau. Na początku Franciszek przejdzie przez bramę "Arbeit macht frei", spotka się z byłymi więźniami i przed Ścianą Śmierci odda hołd zamordowanym. Zejdzie też do celi, w której został zamordowany zastrzykiem fenolu ojciec Kolbe.

Następnie, zapowiada dyrektor Muzeum, papież uda się do Birkenau, gdzie przemieści się wzdłuż całej rampy, od Bramy Śmierci aż po pomnik, przejdzie wzdłuż tablic upamiętniających ofiary. Po modlitwie planowane jest przemówienie papieża.

– Na to wystąpienie czekam bardzo niecierpliwie – wyznaje Piotr Cywiński. Przypomina, że także ten papież już kilkakrotnie zabierał głos na temat Zagłady, przede wszystkim podczas wizyty w Instytucie Yad Vashem z Jerozolimie.

– Wiemy, że Franciszek wypowiada się raczej krótko i dobitnie, w związku z tym przy jego wizji Kościoła bliskiego ludziom, zwłaszcza ubogim, odważnie podejmującego wyzwania tego świata, spodziewam się, że będą to mocne słowa, które prawdopodobnie na długo zapadną nam w pamięć – mówi dyrektor Muzeum. Przewiduje też, że przesłanie papieża nie będzie ograniczało się do kwestii przeszłości i pamięci lecz będzie pytaniem o to, co z tej pamięci dzisiaj i jutro ma dla nas wynikać.

Do tej pory chęć odwiedzenia terenów byłego obozu zadeklarowało 300 tys. uczestników ŚDM, z czego ponad połowa – z zagranicy. To liczba dotycząca jedynie grup zorganizowanych nie uwzględnia więc tych, którzy przybędą tu indywidualnie. Cywiński przyznał, że będzie to dla Muzeum ogromne wyzwanie, bo pobyt takiej liczby ludzi w ciągu 10 dni oznacza wielokrotność normalnej frekwencji.

– Takie miejsce pamięci jak Auschwitz służy temu, żeby człowieka trochę "ściągnąć do parteru", poprzez namacalne zetknięcie się z rampą i barakami Birkenau, czy blokami Auschwitz, a przez to wzbudzić poczucie odpowiedzialności za dzisiejszy świat – mówi Cywiński.

Papież przybędzie do Oświęcimia helikopterem, w piątek 29 lipca o godz. 9.30. Odlot do Krakowa przewidziany jest na godz. 11.15.

Obóz Auschwitz stał się dla świata symbolem terroru, ludobójstwa i zagłady Żydów. Utworzony został przez Niemców w połowie 1940 r. na przedmieściach Oświęcimia, włączonego przez nazistów do Trzeciej Rzeszy.

Początkowo miał to być kolejny z obozów koncentracyjnych, tworzonych przez nazistów już od początku lat trzydziestych. Funkcję tę Auschwitz spełniał przez cały okres swego istnienia, także gdy – od 1942 r. – stał się równocześnie jednym z ośrodków "ostatecznego rozwiązania kwestii żydowskiej" – nazistowskiego planu wymordowania Żydów zamieszkujących okupowane przez III Rzeszę tereny.

W ciągu niespełna 5 lat istnienia w Auschwitz zginęło jak szacują historycy od 1 do 1,5 miliona ludzi. Wśród nich większość, czyli około 1-1,35 mln stanowili Żydzi. Drugą pod względem liczebnym grupą byli Polacy około 70-75 tys., trzecią Cyganie – około 20 tys. Ponadto zginęło w obozie około 15 tys. radzieckich jeńców wojennych i 10-15 tys. więźniów innych narodowości (m.in. Czesi, Białorusini, Jugosłowianie, Francuzi, Niemcy i Austriacy).

Obóz został wyzwolony 27 stycznia 1945 r. przez żołnierzy Armii Czerwonej. Gdy weszli na teren obozu, znajdowało się tam około 7 tys. więźniów, głównie chorych i wycieńczonych fizycznie, którzy nie byli w stanie uczestniczyć w ewakuacji. W tym samym mniej więcej czasie żołnierze sowieccy oswobodzili jeszcze około 500 więźniów znajdujących się w kilku podobozach.