Ugoda przed sądem pracy

Pracownikowi przysługuje prawo do obrony swoich praw przed sądem pracy. Pracownicy nie ponoszą kosztów tego postępowania. Samo postępowanie jest odformalizowane, przez co łatwiej dochodzić roszczeń. Sąd nie odrzuci pozwu pracownika wniesionego do niewłaściwego sądu czy z powodu niesprecyzowanego żądania.

Sam spór przed sądem, niezależnie od przekonania o słuszności własnego stanowiska, powoduje stan niepewności dla obu stron może skłaniać do zawarcia ugody.

Ugoda może być zawarta zarówno przed sadem – wtedy jest to ugoda sądowa, jak i poza nim – strony mogą porozumieć się samodzielnie, a sąd potwierdzi zgodne oświadczenie stron. Pracodawca być może będzie bardziej skłonny uwzględnić słuszne żądania pracownika na etapie postępowania sądowego. Pracownik dzięki ugodzie szybciej otrzyma rekompensatę, np. za utratę pracy, i może szukać nowej pracy. Pracodawca otrzyma rozstrzygnięcie, będzie mógł np. zatrudnić innego pracownika.

Ugoda sądowa co do zasady jest zwolniona ze składek na ubezpieczenia społeczne i podatek. Pracownik otrzyma to, co zostało wynegocjowane, a pracodawca do kwoty ugody nie będzie musiał dopłacać ani podatku, ani składek ZUS. Z podatku dochodowego zwolnione są bowiem odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej, do wysokości określonej w tym wyroku lub w ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą, dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Natomiast podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych osiągany przez pracowników. Z podstawy wymiaru składek zostały wyłączone takie przychody jak: odprawy, odszkodowania i rekompensaty wypłacane pracownikom z tytułu wygaśnięcia lub rozwiązania stosunku pracy, w tym z tytułu rozwiązania stosunku pracy z przyczyn leżących po stronie pracodawcy, nieuzasadnionego lub niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy o pracę lub rozwiązania jej bez wypowiedzenia, skrócenia okresu wypowiedzenia, niewydania w terminie lub wydania niewłaściwego świadectwa pracy. W związku tym od odszkodowania z tytułu rozwiązania stosunku pracy nie należy odprowadzać składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne.

W sprawach z zakresu praw pracy sąd pracy może podjąć czynności wyjaśniające, które mają na celu m.in. wyjaśnienie stanowisk stron oraz skłonienie ich do pojednania i zawarcia ugody. Nie jest to jednak ostatni moment na zawarcie ugody, sąd powinien w każdym stanie postępowania dążyć do ich ugodowego załatwienia, a w szczególności przewodniczący powinien na rozprawie we właściwej chwili skłaniać strony do pojednania, zwłaszcza na pierwszym posiedzeniu, po wstępnym wyjaśnieniu stanowiska stron.

Idziemy nr 9 (647), 4 marca 2018 r.