Ochrona przedemerytalna

Fot. pixaby.com / CC0

Pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi, któremu brakuje nie więcej niż cztery lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku. Zakaz wypowiadania umowy ma zastosowanie do pracownika, który uzyskał prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Ten sam zakaz nie dotyczy pracodawcy, który ogłosił upadłość lub likwidację zakładu pracy, ani do pracodawców, do których mają zastosowanie przepisy szczególnych o ochronie pracowników przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem umowy o pracę.

Zakaz wypowiadania umowy o pracę obejmuje cztery lata wstecz, licząc od osiągnięcia normalnego wieku emerytalnego, zarówno powszechnego, jak i obniżonego. Ochrona ta dotyczy tylko wypowiedzenia, a nie rozwiązania umowy o pracę. Zakaz wypowiedzenia umowy o pracę z powodu ochrony przedemerytalnej nie obowiązuje przed osiągnięciem wieku przedemerytalnego, chociażby wiek ten pracownik przekroczył w okresie wypowiedzenia. Tak wypowiedział się np. SN w wyroku z 7 kwietnia 1999 r., I PKN 643/98.

Nabycie i jednoczesne zawieszenie prawa do emerytury przysługującej pracownikowi kontynuującemu stosunek pracy powoduje ustanie ochrony przedemerytalnej (wyrok SN z 16 lutego 2017 r., II PK 375/15). Wyłączenie ochrony przedemerytalnej dotyczy wyłącznie wprowadzania nowych zasad wynagradzania. Nie obejmuje więc innych warunków umowy o pracę. Dlatego też pracodawca nie może pracownikowi objętym ochroną przedemerytalną wypowiedzieć warunków pracy w części obejmującej normy czasu pracy, ponieważ hipoteza tego przepisu odnosi się do zmiany zasad wynagradzania (wyrok SN z 11.05.2016 r., I PK 151/15).

Zmiany systemu emerytalnego, powrót do 60 lat w przypadku kobiet i 65 lat w przypadku mężczyzn, które obowiązują od 1 października 2017 r., spowodował konieczność zmian w okresie przejściowym dotyczącym właśnie nabycia praw do ochrony wieku emerytalnego. Przepisy przewidują trzy przypadki.

Po pierwsze, pracownicy, którzy 1 października 2017 r. są objęci ochroną stosunku pracy lub osoby, które byłyby objęte taką ochroną, jeżeli w tym dniu pozostawałyby w stosunku pracy, korzystają z ochrony stosunku pracy do osiągnięcia wieku emerytalnego na dotychczasowych zasadach.

Po drugie, pracownicy, którzy 1 października 2017 r. nie są objęci ochroną przedemerytalną i osiągną wiek emerytalny wynoszący dla kobiet 60 lat i dla mężczyzn 65 lat przed upływem czterech lat od tego dnia, podlegają ochronie stosunku pracy przez cztery lata, licząc od 1 października 2017 r., także wówczas, gdy upływ tego okresu przypadnie po osiągnięciu wieku 60 lat przez kobiety oraz 65 lat przez mężczyzn.

Po trzecie, osoby, które 1 października 2017 r. nie są pracownikami i które osiągną wiek emerytalny wynoszący dla kobiet 60 lat i dla mężczyzn 65 lat przed upływem czterech lat od tego dnia, podlegają ochronie przedemerytalnej przez cztery lata, licząc od 1 października 2017 r., także wówczas, gdy upływ tego okresu przypadnie po osiągnięciu wieku 60 lat przez kobiety i 65 lat przez mężczyzn.

Idziemy nr 34 (723), 25 sierpnia 2019 r.