Meszki i kleszcze

O tej porze roku częściej jesteśmy narażeni na kontakty z owadami. Choroby przenoszone przez komary, o których była mowa przed tygodniem, na szczęście w Polsce nie występują. Jednak nasze „zdrowe” komary też mogą dokuczyć. Są szczególnie aktywne wieczorem, ale poza świądem i obrzękiem ukąszenia nie są groźne.

W ciągu dnia o tej porze roku najczęściej atakują meszki. To małe owady – muchówki. Rozmnażają się w zbiornikach wodnych. Jedna samica składa do 500 jaj! Atakują grupą, wchodzą do nosa, oczu i uszu. Po ukąszeniu skóra jest zaczerwieniona, obrzęknięta i bolesna. Mogą pojawić się także objawy ogólne: osłabienie, stan podgorączkowy, a nawet gorączka. Na ogół nie są to objawy uczulenia, ale reakcja na toksyczną ślinę owadów. Po ukąszeniu ulgę przyniesie ochłodzenie skóry, okład z sody. Przy dłużej trwającym świądzie należy zastosować krem z lekiem antyhistaminowym (dostępny bez recepty), a jeśli objawy są bardzo nasilone, konieczne jest podanie glikokortykosterydów w maściach, kremach czasem nawet w tabletkach (zapisanych na receptę). U niektórych pacjentów konieczne jest przyjęcie leków przeciwbólowych i obniżających temperaturę. Leczenie polega na zmniejszeniu objawów.

Unikanie miejsc z obfitą roślinnością w pobliżu zbiorników wodnych, odpowiednie ubranie, stosowanie środków odstraszających owady – to podstawowe, chociaż nie do końca skuteczne metody ochrony przed meszkami. Zresztą nie tylko przed meszkami, podobne metody stosuje się w celu uniknięcia spotkania z kleszczami.

Kleszcze to pajęczaki. Żyją w lasach, na łąkach, w wysokiej trawie. Ich ulubione miejsca to paprocie i zwalone pnie drzew, ale spotkać można je właściwie wszędzie. Mogą powodować groźne choroby: boreliozę, która jest chorobą bakteryjną, oraz wirusowe zapalnie mózgu. Bakterie lub wirusy są przenoszone do krwi człowieka tylko przez zakażonego kleszcza. Ukąszenie jest zwykle niebolesne, ponieważ w ślinie kleszczy znajdują się substancje znieczulające. Dlatego tak ważne jest obejrzenie ciała po wycieczce do lasu. Jeżeli zobaczymy kleszcza, należy jak najszybciej go usunąć. Najlepiej chwycić pęsetą tuż przy skórze i pociągnąć w górę. Ważne, żeby usunąć kleszcza w całości, ponieważ materiał zakaźny znajduje się w jego przewodzie pokarmowym. Jeśli pozostanie w skórze głowa, ryzyko zakażenia jest większe. Miejsce po usunięciu kleszcza należy zdezynfekować i obserwować. Pojawienie się rumienia w okresie od trzech do 30 dni (na ogół po około tygodniu) może być objawem zakażenia boreliozą i wymaga leczenia antybiotykiem. Rumień nie zawsze się pojawia albo bywa on niezauważony. Dalsze objawy choroby są niecharakterystyczne, pojawiające się w wielu schorzeniach. Należą do nich bóle i obrzęki stawów, osłabienie, senność. W zaawansowanej postaci występują objawy ze strony układu nerwowego. Celem ustalenia rozpoznania konieczne jest badanie przeciwciał.

Chorobą wirusową przenoszoną przez kleszcze jest odkleszczowe zapalenie opon mózgowych. Postać ciężka występuje bardzo rzadko i może skończyć się zgonem. Dlatego u osób mieszkających lub pracujących w okolicach leśnych zaleca się stosowanie szczepionki. Nie ma szczepionki chroniącej przed boreliozą.


Izabela Pakulska - lekarz
Idziemy nr 23 (352), 3 czerwca 2012 r.