Ludzka rzecz

fot. Pixabay, CC0

Reklamy leków stosowanych przy zaparciu budzą mój niepokój. W niektórych bowiem sytuacjach leki, także preparaty ziołowe, mogą bardzo zaszkodzić.

Prawidłowe wypróżnienie powinno być codziennie (dopuszcza się minimum dwa razy w tygodniu) najlepiej rano, krótko po wstaniu, bez wysiłku, bez bólu, z poczuciem pełnego opróżnienia jelita. Kał powinien być uformowany, nie twardy i nie kleisty. Nie powinien zawierać śluzu, krwi ani niestrawionego pokarmu, powinien być barwy brązowej – odcień zależy od pożywienia, nie bardzo cuchnący. Jeśli jest inaczej, należy najpierw zastanowić się dlaczego, a dopiero potem leczyć. Zaparcie nie tylko powoduje dyskomfort, ale i zaburza pracę całego organizmu; są doniesienia, że sprzyja powstawaniu nowotworów.

Na ogół w medycynie dzieli się zaparcia na spowodowane zaburzeniami czynnościowymi i organicznymi. Czynnościowe to takie, gdy dochodzi do wzmożonego skurczu jelit lub gdy siła skurczowa jest osłabiona. Tak dzieje się w zespole jelita drażliwego, w zaburzeniach elektrolitowych, wskutek stosowania niektórych leków (np. w chorobach neurologicznych, w nadciśnieniu, w cukrzycy, w niedoczynności tarczycy, opiatów, preparatów żelaza i innych). Tego typu zaparcia występują często u osób starszych, w depresji, a także przy wysokiej gorączce. Częstą przyczyną jest brak ruchu – dotyczy to coraz częściej także młodych ludzi funkcjonujących na zasadzie: łóżko-auto-biurko. Zaparcia mechaniczne to takie, gdy istnieje przeszkoda uniemożliwiająca prawidłowe opróżnienie jelita. Mogą być to hemoroidy, ale także stan zapalny czy naciek nowotworowy, w niektórych przypadkach niedrożność. Już po takiej wyliczance łatwo zdać sobie sprawę, że przyczyn może być wiele i jest oczywiste, że będą one wymagały różnego leczenia.

Ważną informacją jest, od kiedy zaparcie występuje. Zawsze trzeba rozważyć, czy nie pojawiło się po włączeniu do terapii jakichś nowych leków. Jeśli towarzyszą mu bóle, krew lub śluz w stolcu, przyczyny trzeba na ogół szukać w jelicie. Przy chorobach ogólnoustrojowych czasem nawet przewlekle stosuje się leki ułatwiające wypróżnienie. Przykładowo rutynowym postępowaniem przy stosowaniu morfiny w celu uśmierzenia bólu jest podanie preparatów ułatwiających wypróżnienie, bo morfina zawsze wywołuje zaparcie. U osoby z przewlekłym zaparciem może pojawić się inna ostra przyczyna utrudnionego wypróżnienia. Podanie leków przeczyszczających pacjentowi z niedrożnością jelita sytuację pogorszy – tu konieczna jest operacja.

Jednym słowem zaparcie, zarówno trwające dłużej, jak i występujące nagle, wymaga diagnostyki. Pierwsza wizyta powinna mieć miejsce u lekarza pierwszego kontaktu. Po zebraniu wywiadu i zbadaniu zleci on badania krwi, być może także kału. Prawdopodobnie skieruje na kolonoskopię.

O domowych metodach radzenia sobie z zaparciem za tydzień.

Idziemy nr 23 (661), 10 czerwca 2018 r.