Kwas foliowy to witamina B9. Bierze udział – razem z witaminami B6 i B12 – w metabolizmie homocysteiny (pisałam o tym wcześniej).
fot. pexels.com
Jest niezbędny do prawidłowej budowy erytrocytów, wpływa na układ nerwowy, usprawnia działanie przewodu pokarmowego. Nie jest syntetyzowany w organizmie, musi być dostarczony z zewnątrz, z pożywieniem. Dieta bogata w warzywa i owoce powinna zaspokoić dzienne zapotrzebowanie na kwas foliowy. Do wyjątków należą osoby nadużywające alkoholu, niedożywione, w podeszłym wieku, pacjenci z przewlekłymi biegunkami, a także stosujący niektóre leki (szczególnie przeciwpadaczkowe i antykoncepcję hormonalną). U takich pacjentów należy rozważyć suplementację kwasu foliowego. Natomiast u kobiet w ciąży ta suplementacja jest konieczna. Witamina B9 wpływa na prawidłowy rozwój układu nerwowego dziecka. Już od trzeciego tygodnia ciąży bierze ona udział w wytwarzaniu tzw. cewy nerwowej, z której później rozwija się mózg i rdzeń kręgowy. Dlatego uważa się, że kobiety w wieku rozrodczym powinny stosować kwas foliowy, jednak w ciąży – w zależności od jej okresu – stosuje się większe dawki. Niedobór kwasu foliowego w ciąży może być przyczyną rozszczepu kręgosłupa czy bezmózgowia u dziecka. Syntetyczny kwas foliowy wchłania się lepiej niż przyjmowany z pokarmem.
Niedobór kwasu foliowego może powodować wysokie stężenie homocysteiny, a tym samym zwiększa ryzyko miażdżycy i jej powikłań. Innym skutkiem niedoboru witaminy B9 jest niedokrwistość. Dochodzi do zaburzenia dojrzewania krwinek czerwonych – erytrocyty, mimo że są większe, zawierają mało hemoglobiny, mówimy wówczas o niedokrwistości megaloblastycznej (jak przy niedoborze witaminy B12). Pacjenci skarżą się wówczas na osłabienie, bóle głowy, zaburzenia pamięci, drętwienie kończyn, zmiany zapalne śluzówki jamy ustnej. Niedobór kwasu foliowego obserwowany jest także u osób z depresją czy chorobą Alzheimera.
Kobiety w ciąży powinny przyjmować syntetyczną postać kwasu foliowego. Osoby z niedokrwistością megaloblastyczną poza syntetycznym kwasem foliowym powinny przyjmować witaminę B12.
Kwasu foliowego nie powinno się przyjmować zbyt dużo. Jest rozpuszczalny w wodzie, dlatego nadmiar powinien być wydalony z moczem, może jednak maskować objawy niedoboru witaminy B12. Zbyt duże dawki kwasu foliowego mogą powodować bezsenność, rozdrażnienie. Podawany w ciąży w zbyt dużych dawkach może przyczynić się do powstawania astmy u dziecka.
Najbezpieczniejszą formą uzupełniania niedoborów kwasu foliowego jest odpowiednia dieta. Bogate w witaminę B9 są przede wszystkim zielone warzywa liściaste, jednak długie przechowywanie ich, a także gotowanie powoduje utratę dużej części kwasu foliowego. Im mniej przetworzone warzywa i owoce tym lepiej, gdyż więcej kwasu foliowego zostanie wchłonięte. Duża zawartość kwasu foliowego występuje w szpinaku, sałacie, kapuście, białej fasoli, soczewicy, brukselce, jarmużu, brokułach, pietruszce, burakach, zielonym groszku, kalafiorach, szparagach, drożdżach, w żółtku jajka kurzego, pomarańczach i bananach.
Co? Gdzie? Kiedy?
