Pulsoksymetr to urządzenie znane od dawna. Korzystają z niego na ogół pacjenci z przewlekłymi chorobami płuc.
fot. Rcp.basheer /praca własna / CC BY-SA 3.0 / link
Obecnie jest chyba najbardziej popularnym przyrządem, wykorzystywanym do monitorowania chorych na COVID-19.
Przyrząd służy do badania saturacji krwi, czyli stopnia nasycenia krwi tlenem. Aparat rozpoznaje frakcję pulsującą krwi, ocenia wysycenie tlenem hemoglobiny znajdującej się we krwi tętniczej (hemoglobiny utlenowanej). Przyrząd mierzy także puls. Aparat ma niewielkie rozmiary, pomiar jest nie tylko łatwy, lecz także bezbolesny. Kolejną zaletą jest niewielki koszt urządzenia.
Prawidłowa wartość saturacji u zdrowego człowieka waha się między 95 a 98 proc. Starsi pacjenci i ci z przewlekłymi chorobami płuc, także palący, mają obniżoną saturację. U nich za normę uważa się wartość w granicach 93–95 proc.
Aparat zakłada się na palec środkowy lub wskazujący paznokciem do góry. Ważne, żeby w czasie badania nie ruszać dłonią. Jeśli urządzenie jest zimne, czasem trzeba poczekać nawet ponad minutę na prawdziwy wynik. Badanie wykonane po wysiłku lub po zmarznięciu będzie zaniżało wartość. Dłoń powinna być ciepła. Pomalowane (szczególnie na ciemny kolor), plastikowe lub bardzo długie paznokcie fałszują wynik. Także choroby płytki paznokciowej, np. zaawansowana grzybica, mogą zafałszować wynik badania.
Gdy saturacja wynosi poniżej 80 proc., a pacjent czuje się dobrze, istnieje duże prawdopodobieństwo błędu. Trzeba sprawdzić baterię i sam aparat. Wskazane jest, żeby pulsoksymetr miał statut wyrobu medycznego – oznaczony jest wówczas certyfikatem CE. Przy saturacji 80 proc. pacjent musi mieć duszność!
Duszności towarzyszy przyspieszona ilość oddechów. Dobrze byłoby, żeby mierzył ją ktoś inny w czasie, kiedy pacjent nie jest tego świadomy (np. w czasie snu). Prawidłowa ilość oddechów w spoczynku u osoby dorosłej waha się w granicach 14–20 na minutę. Duszności towarzyszy także przyspieszona praca serca, czyli puls (tętno), tę wartość także pokazuje aparat. Puls u zdrowego dorosłego człowieka w spoczynku wynosi od 60 do 80 uderzeń na minutę. Bywają jednak sytuacje, kiedy mimo duszności tętno jest wolne, tak dzieje się u osób otrzymujących leki zwalniające pracę serca lub gdy występują zaburzenia w przewodzeniu impulsów sercowych.
U pacjentów chorych na COVID-19 może się zdarzyć, że pacjent nie czuje duszności, główną skargą jest uczucie osłabienia, zmęczenia, a chory jest niedotleniony. Taki stan jest nazywany „cichą hipoksją” i właśnie do tego przydatny jest pulsoksymetr. Jeśli wynik saturacji spada poniżej 92 proc., należy skontaktować się z lekarzem. Stąd propozycja, by osoby zakażone mierzyły saturację kilka razy dziennie, jest słuszna, pozwala bowiem na wcześniejsze rozpoznanie niedotlenienia i wcześniejszą pomoc medyczną. Duszność u takich chorych może nasilić się w krótkim czasie.
Jeśli występuje duszność, a saturacja jest prawidłowa, również proponuję kontakt z lekarzem. Pamiętajmy, że przyczyną duszności mogą być także inne choroby.
Jeśli z urządzenia korzysta kilka osób, pamiętajmy o jego odkażaniu.
Co? Gdzie? Kiedy?
