Inne tętniaki

fot. pixabay.com

Przed tygodniem pisałam o tętniaku serca. Jest mało prawdopodobne, żeby o nim nie wiedzieć. Do powstania tętniaka serca dochodzi po przebyciu rozległego zawału, nie można tego nie zauważyć.

Inaczej jest z tętniakami, które mogą powstawać w innych miejscach. Można o ich istnieniu nie wiedzieć i dowiedzieć się albo przy okazji wykonywania badań obrazowych z innego powodu albo, co jest bardzo niebezpieczne, gdy taki tętniak pęknie.

Tętniak to poszerzenie naczynia tętniczego, czyli takiego, którym krew płynie z serca na obwód. Płynie pod dużym ciśnieniem. Największym naczyniem jest aorta, nazywana także tętnicą główną. Sięga ona od serca aż do okolicy lędźwiowej, gdzie ulega rozgałęzieniu na dwie tętnice udowe. Właściwie na każdym jej odcinku może powstać tętniak.

Tętniak to osłabienie ściany naczynia i poszerzenie jego światła o ponad 50 proc. Nie do końca znane są przyczyny powstania tętniaka aorty. Na pewno znaczenie ma miażdżyca, nikotynizm, nadciśnienie tętnicze, przebyte zapalenie naczyń tętniczych, uraz oraz obciążenie genetyczne. Tętniak aorty częściej występuje u mężczyzn, szczególnie po 60. roku życia.

Tętniak może przez wiele lat nie dawać żadnych objawów. Tętniak znajdujący się w obrębie klatki piersiowej może powodować bóle, kaszel, chrypkę, krwioplucie. Jeśli znajduje się w odcinku brzusznym aorty, pacjent może odczuwać tętnienie w brzuchu, uczucie pełności. Czasem występują bóle okolicy lędźwiowej, podobne do zespołów korzonkowych. Bardzo silny ból w miejscu tętniaka może świadczyć o jego pęknięciu. Może dojść wówczas do rozwarstwienia naczynia, czyli sytuacji, gdy krew dostaje się między struktury w ścianie naczynia, lub do całkowitego pęknięcia naczynia. Wówczas dochodzi do zgonu.

Tętniaki aorty rozpoznawane są najczęściej w czasie badań obrazowych, takich jak RTG klatki piersiowej, echo serca czy USG jamy brzusznej. Każde poszerzenie aorty wymaga dalszej diagnostyki. Konieczna jest ocena ryzyka pęknięcia naczynia. Pacjent powinien pozostawać pod opieką specjalisty. Kardiologa, jeśli zmiana dotyczy łuku aorty, chirurga naczyniowego, jeśli jest niżej.

W przypadku stwierdzenia poszerzenia aorty wykonywane są badania kontrolne. Czasem wystarczy echo lub USG, w niektórych przypadkach konieczne są bardziej specjalistyczne badania. W zależności od stopnia i tempa poszerzania się tętniaka badania wykonywane są co rok lub nawet co pół roku. Jeśli tętniak szybko się poszerza, konieczna jest operacja. Polega ona na wszczepieniu protezy naczyniowej w miejscu tętniaka.

Jest jeszcze jedno miejsce, gdzie pęknięcie naczynia jest bardzo groźne. Chodzi o tętniaka naczyń mózgowych. U niewielkiej części pacjentów może dawać bóle głowy, czasem objawy sugerujące guz mózgu. Wówczas jest szansa na postawienie rozpoznania, zanim dojdzie do pęknięcia. Leczeniem tętniaka mózgu zajmuje się neurochirurg.

Niestety najczęściej, w ponad 80 proc. przypadków rozpoznawany jest dopiero gdy pęknie, dochodzi wówczas do krwawienia lub krwotoku podpajęczynówkowego. Pojawia się silny ból głowy i różne objawy zależne od miejsca pęknięcia: zaburzenia mowy, zaburzenia widzenia, niedowład, porażenie nerwu twarzowego. Są to objawy udaru mózgu. Ale to już temat na osobny artykuł.

Idziemy nr 31 (822), 01 sierpnia 2021 r.