Depresja nastolatka a sen

fot.pexels.com

Zaburzenia depresyjne są diagnozowane u 19–32% młodzieży w wieku 13–17 lat. Okazuje się, że dziewczynki chorują 2 razy częściej niż chłopcy. (Przed okresem pokwitania depresja występuje równie często u dziewcząt, jak u chłopców). Takie objawy jak: smutek, obniżony nastrój, zaburzenia koncentracji, niechęć do działania, brak perspektyw na przyszłość, złe samopoczucie fizyczne, dolegliwości bólowe, nadwrażliwość na funkcjonowanie swojego organizmu, mogą być przejawem tej choroby i nie wolno ich bagatelizować. Prawie jedna trzecia nastolatków przechodzi pokwitanie z epizodem depresji jako trudny czas i potrzebuje pomocy, wsparcia rodziców, psychoterapii, czasem leków. Nadmiar wymagań otoczenia i ocenianie nie pomaga.

Wiadomo, że choroba może wynikać z różnych przyczyn biologicznych, także z niedoborów. Obniżona hemoglobina (anemia), niedoczynność tarczycy, niedobór witaminy D3 mogą znacznie obniżać nastrój nastolatka. Depresja może być skutkiem trudności rodzinnych (rozwód rodziców!) oraz problemów wynikających z kształtowania się tożsamości i kryzysu rozwoju osobowości.

Młodzież, ale i dorośli, nie docenia zazwyczaj jeszcze jednego ważnego czynnika prowokującego depresję – roli snu i regularnego trybu życia. Często ignoruje przewlekły niedobór snu, który może znacznie obniżać nastrój i prowokować stany depresyjne. Zespół z University of Michigan badał przez 4 miesiące ponad 2 tys. młodych lekarzy rezydentów. Za pomocą noszonych na ręce mierników analizował sen młodych stażystów, aby sprawdzić jego wpływ na zdrowie psychiczne medyków. Okazało się, że intensywne dni pracy i nieregularny tryb życia w ciągu dnia wywołały zaburzenia cyklu snu. Przy pomocy czujników badano behawioralne i fizjologiczne czynniki zdrowia psychicznego, w tym sen („Digital Medicine”). Okazało się, że młodzi ludzie, którzy spali mniej regularnie, w testach oceniających objawy depresji wypadali gorzej. Efekt następował szybko. Już następnego dnia po zmianie czasu zasypiania i wstawania mieli obniżony nastrój. Badanie jednoznacznie wykazało, że nieregularny sen, tak samo jak zwykłe niewysypianie się lub bardzo późne chodzenie spać negatywnie oddziałują na nastrój i samopoczucie. Prof. Srijan Sen z zespołu badawczego uznał i podkreślił, że stałe nawyki związane ze snem, czyli ta sama stała godzina kładzenia się spać, jest niedocenianym czynnikiem wpływającym na samopoczucie oraz niedocenianym sposobem radzenia sobie z depresją.

Dostęp do psychiatrów i psychoterapeutów jest obecnie bardzo utrudniony, ale to, co może pomóc dojrzewającej młodzieży, to wiedza na temat znaczenia snu i zachęta do zadbania o jego odpowiednio długi czas i stałe godziny kładzenia się na spoczynek (najlepiej przed północą) oraz wstawania. Taka higiena rytmu dobowego, wraz z przestrzeganiem zdrowej diety, podejmowaniem aktywności fizycznej, która poprzez endorfiny poprawia nastrój, może przynieść znaczną poprawę u depresyjnego nastolatka jeszcze przed kontaktem ze specjalistą.

Idziemy nr 36 (827), 05 września 2021 r.