Czy leczyć wyniki?

fot. pixabay.com

Zwykle obok wyniku badania podawane są granice normy. Dlatego osoba nawet zupełnie niezorientowana w medycynie łatwo rozpozna, że wynik nie jest prawidłowy, że nie mieści się w normie.

Dobrze każdy taki nieprawidłowy wynik skonsultować z lekarzem. Nie oznacza to jednak, że zaraz otrzymamy leki.

W medycynie najważniejsze jest leczenie człowieka, a nie wyników badań. Dlatego zawsze konieczne jest indywidualne podejście do problemu.

Często budzi niepokój nieprawidłowy lipidogram, szczególnie poziom cholesterolu i trójglicerydów. Jeśli wyniki są podwyższone, u każdego pacjenta należy zastosować dietę, ale tabletki już nie u wszystkich. To zresztą bywa trudniejsze, bo często wymaga zmiany przyzwyczajeń lub rezygnację z tego, co smakuje najbardziej.

Jeśli wysoki poziom cholesterolu czy trójglicerydów występuje u osób z obciążeniami takimi jak nadciśnienie tętnicze czy nadwaga, to podanie leków obniżających poziom cholesterolu jest zasadne, chociaż najważniejsza będzie redukcja masy ciała, czyli zmiana diety i więcej ruchu. Jeśli dotyczy pacjenta po zawale serca, po udarze niedokrwiennym, ze zmianami miażdżycowymi w naczyniach, to takie leczenie jest wręcz konieczne. Nie chodzi wówczas tylko o prawidłowy wynik badania krwi, czyli o obniżenie poziomu cholesterolu, ale przede wszystkim o korzystne działanie na śródbłonek naczyń.

W podjęciu decyzji o leczeniu farmakologicznym w praktyce lekarskiej pomocna jest tzw. skala Pol-SCORE. Pomaga ona ocenić ryzyko zgonu z przyczyn sercowo-naczyniowych w ciągu 10 lat. Ocenia się w niej wiek, płeć, wartość ciśnienia skurczowego, stężenie cholesterolu całkowitego oraz palenie papierosów. W skali tej nie uwzględnia się rozpoznanej już choroby niedokrwiennej serca, cukrzycy czy niewydolności nerek. Pacjenci z tymi chorobami wymagają leczenia tak jak chorzy w dużej grupie ryzyka. Skala nie uwzględnia także innych istotnych czynników, takich jak obciążenie rodzinne, narażenie na stres, siedzący tryb życia.

Wszystkie tabletki, również te obniżające poziom cholesterolu i trójglicerydów, mogą mieć groźne działania uboczne, o tym też trzeba pamiętać. Dlatego każdy pacjent musi być traktowany indywidualnie. Wreszcie, wysoki poziom cholesterolu może być objawem innej choroby, na przykład choroby tarczycy. Wówczas trzeba zacząć od leczenia przyczyny.

Jeśli wyniki są zaskakująco nieprawidłowe, trzeba pomyśleć o błędzie w oznaczeniu i badanie powtórzyć. Błąd może wynikać także z winy lub niewiedzy pacjenta. Przykładem jest wypicie piwa dzień przed oznaczeniem lipidogramu – u niektórych osób może pojawić się bardzo wysoki poziom trójglicerydów.

Badaniem, w którym chyba najłatwiej o błędy, jest badanie moczu. Zalecenia dotyczące sposobu pobrania materiału bardzo często nie są spełnione, wówczas opisywane są duże ilości bakterii. Jeśli nie ma innych cech infekcji w badaniu ogólnym, przyczyną raczej nie jest choroba pacjenta, ale źle pobrany mocz. Innym częstym błędem jest wykonanie badania ogólnego moczu w czasie menstruacji, obecność krwi w moczu jest wówczas pewna.

Idziemy nr 25 (816), 20 czerwca 2021 r.