Co warto wiedzieć o grypie?

fot.pixabay.com/CC0

W Polsce w lutym br. na grypę zachorowało ponad 821 tys. osób, aż 5,6 tys. trafiło do szpitala a 23 osoby zmarły (w tym dwoje dzieci).Wirus grypy A wyizolowano już w 1933 r., typu B w 1940 r., a grypy C w 1949 r. Jest dobrze poznany. Typ B atakuje wyłącznie ludzi, typ A występuje u ptaków, świń, koni i ludzi, a typ C u ludzi i świń. Wirusy grypy są zmienne – najbardziej typ A. Wynika to z wymiany pomiędzy nimi materiału genetycznego. Wyizolowany w 2009 r. szczep wirusa H1N1, tzw. świńskiej grypy, powstał w wyniku potrójnej wymiany genów: wirusa grypy ludzi, świń oraz ptaków. To zwiększa jego zakaźność i ułatwia szerzenie się epidemii. Zmienność wirusa wymaga produkcji szczepionki o aktualnym składzie antygenów krążących w otoczeniu. Szczepienie jest najskuteczniejszą formą ochrony przez zachorowaniem, powikłaniami i śmiercią oraz rozwojem epidemii.

Grypa objawia się nagłą gorączką do 40 stopni, ciągłą przez 3-4 dni, dreszczami, bólem gardła i mięśni, zatkanym nosem, katarem, kaszlem, osłabieniem. Jednak rodzice zgłaszają się z dzieckiem do lekarza często w 4.-5. dobie, bo fazę ostrą dzieci dobrze znoszą po podaniu leków przeciwgorączkowych. W 1.-2. dobie grypy skutecznie leczy ją Oseltamivir (Tamiflu, Ebilfumin). Po czwartej dobie jest ryzyko powikłań: zapalenia płuc, zatok przynosowych, serca, mięśni, mózgu i opon oraz niewydolności serca. Grypowe zapalenie płuc to ryzyko zawału i zapalenia mięśnia serca z płynem w osierdziu, prowadzące do zatrzymania akcji serca i zgonu. Powikłaniem grypy jest też zespół wstrząsu toksycznego z gorączką, spadkiem ciśnienia i zakażeniem gronkowcem złocistym produkującym toksyny. U dzieci częściej występuje zapalenie mięśni, z ich rozpadem, krwiomoczem i niewydolnością nerek. Najwyższe ryzyko powikłań mają dzieci do 15 lat, a szczególnie poniżej dwóch lat i młodzi leczeni długo aspiryną (zespół Reye’a, uszkodzenie mózgu i wątroby, w ponad 30 proc. śmiertelne), także osoby powyżej 65 lat, kobiety w ciąży, pacjenci z chorobą przewlekłą oraz te ze znaczną otyłością.

Zakażenie następuje drogą kropelkową i rozwija się po 1-3 dniach. Dorośli mogą zakażać na 24 h przed objawami i przez kolejne 5-7 dni! Dlatego nauczyciele, lekarze, osoby pracujące z ludźmi powinni się szczepić przed sezonem. U dzieci okres zakaźności może rozpocząć się kilka dni przed pierwszym objawem i trwać ponad 10 dni. Dlatego tak lawinowo grypa opanowuje żłobki, przedszkola i szkoły. To dzieci najszybciej roznoszą wirus w otoczeniu.

Grypa sezonowa występuje od października do kwietnia na półkuli północnej, od maja do września na południowej, a w krajach tropikalnych przez cały rok! Jedno kichniecie to emisja do 20 tys. kropelek zakaźnej wydzieliny (kaszlnięcie to kilkaset kropli). Należy więc kichać w chustkę jednorazową, wyrzucaną do kosza, a nie trzymaną w kieszeni, bo wirusy żyją w niej do 12-48 h.

Można uniknąć zachorowania na grypę i powikłań, corocznie poddając się szczepieniu. Trzeba również unikać skupisk ludzkich i osób z infekcją, dokładne myć ręce przed jedzeniem, po korzystaniu z toalety, kaszlu i kichaniu, wietrzyć pomieszczenia, dbać o sen, aktywność fizyczną i zdrowe odżywianie, dużo pić.

Idziemy nr 11 (751), 15 marca 2020 r.