28 marca
czwartek
Anieli, Sykstusa, Jana
Dziś Jutro Pojutrze
     
°/° °/° °/°

Orzeł z Wisły i królowa nart

Ocena: 0
550

Język sportowców, kibiców i komentatorów sportowych to również niezwykle ciekawy przykład środowiskowej odmiany polszczyzny

Ostatnio kilka odcinków naszego cyklu poświęciłem socjolektowi alpinistów. Jest on bardzo ciekawą, mająca już długą tradycję, ale wciąż rozwijającą się odmianą języka. Co ważne, jest on przy tym bliski nie tylko wspinaczom czy osobom interesującym się alpinizmem, lecz także po prostu turystom (zwłaszcza tym wędrującym po górach), ponieważ wiele charakterystycznych dla niego jednostek występuje także w języku turystycznym. Niewątpliwie jednak znacznie więcej osób interesuje się bardziej typowymi dyscyplinami sportu.

Język sportowców, kibiców i komentatorów sportowych to również niezwykle ciekawy przykład środowiskowej odmiany polszczyzny. Zwłaszcza wypowiedzi komentatorów budzą uzasadnione zainteresowanie nas wszystkich, zawierają bowiem wiele zaskakujących wyrazów i połączeń wyrazowych, często metaforycznych, a przy tym nierzadko bardzo emocjonalnych. Wynika to w dużej mierze ze specyfiki tego typu wypowiedzi, czyli komentarza, który jest prowadzony na żywo i ma nie tylko opisać zmagania sportowców, lecz także oddać – ale i kreować! – towarzyszące im emocje.

W wypowiedziach komentatorów sportowych można znaleźć wiele różnego typu innowacji językowych, zapożyczeń, stosowanych w swoistych kontekstach wyrazów przejętych z innych stylów i odmian – przede wszystkim z polszczyzny potocznej, ale też np. z terminologii wojskowej, medycznej czy religijnej. Liczne są w tych tekstach metafory, różnego rodzaju zabiegi retoryczne, niejednokrotnie prowadzące do zamierzonego lub niezamierzonego patosu, a z drugiej strony – niezręczności czy wręcz błędy językowe. Jednym z bardzo charakterystycznych typów konstrukcji językowych chętnie wykorzystywanych przez komentatorów sportowych są peryfrazy.

Przypomnę, że peryfraza to wielowyrazowe określenie, które używane jest zamiast prostszej nazwy, zwykle w celu ornamentacyjnym (czyli aby uczynić wypowiedź bardziej atrakcyjną lub by unikać powtórzeń) oraz eufemizacyjnym (czyli by unikać słów obraźliwych, niegrzecznych, wulgarnych, niosących nieprzyjemne skojarzenia itp.).

Jakie peryfrazy spotykamy w języku sportowym, a zwłaszcza w wypowiedziach komentatorów? Szczególnie liczne są określenia osób. Któż z nas nie zna choćby konstrukcji człowiek, który zatrzymał Anglików na Wemblay czy też człowiek, który zatrzymał Anglię, nazywającej legendarnego bramkarza Jana Tomaszewskiego? Również współcześnie chętnie tworzy się podobne peryfrazy. Oto kilka przykładów: batman / orzeł z Wisły (Adam Małysz), boski Diego (Diego Armando Maradona), boski / wielki Zizou (Zinedine Zidane), car tyczki (Siergiej Bubka), caryca tyczki (Jelena Isinbajewa), dzika bestia (Mike Tyson), król futbolu (Pele), król Holmenkollen (Adam Małysz, który kilkakrotnie zwyciężał na skoczni w tym mieście), królowa nart (Justyna Kowalczyk). Jak widać, wyrażenia takie zwykle mają charakter metaforycznych hiperbolizacji, a więc określeń nieco przesadnie wysoko wartościujących danego zawodnika. Rzadko używa się w nich słów o negatywnym nacechowaniu, ale i wówczas zwykle są one kontekstowo przewartościowywane (np. dzika bestia jako określenie kontrowersyjnie wybuchowego, ale niezwykle skutecznego pięściarza).

Co ciekawe, czasami taka sama peryfraza odnoszona jest do kilku osób, a w celu ich rozróżnienia stosuje się określenia narodowości, np.: polska królowa nart (Justyna Kowalczyk), niemiecka królowa nart (Christina Geiger), norweska królowa nart (Marit Bjoergen).

Idziemy nr 18 (604), 30 kwietnia 2017 r.

PODZIEL SIĘ:
OCEŃ:
- Reklama -

DUCHOWY NIEZBĘDNIK - 28 marca

Wielki Czwartek
Daję wam przykazanie nowe,
abyście się wzajemnie miłowali,
tak jak Ja was umiłowałem.

+ Czytania liturgiczne (rok B, II): J 13, 1-15
+ Komentarz do czytań (Bractwo Słowa Bożego)

ZAPOWIADAMY, ZAPRASZAMY

Co? Gdzie? Kiedy?
chcesz dodać swoje wydarzenie - napisz
Blisko nas
chcesz dodać swoją informację - napisz



Najczęściej czytane artykuły



Najwyżej oceniane artykuły

Blog - Ksiądz z Warszawskiego Blokowiska

Reklama

Miejsce na Twoją reklamę
W tym miejscu może wyświetlać się reklama Twoich usług i produktów. Zapraszamy do kontaktu.



Newsletter