Przed tygodniem zapowiedziałem, że dziś przywołam przykłady wyrażeń, które zawierają nazwę koloru i przeniknęły do języka ekonomii czy może raczej gospodarki.
fot. pixabay.com / CC0
Przed tygodniem zapowiedziałem, że dziś przywołam przykłady wyrażeń, które zawierają nazwę koloru i przeniknęły do języka ekonomii czy może raczej gospodarki. Opieram się przy tym na artykule prof. Ewy Pajewskiej z Uniwersytetu Szczecińskiego, która przebadała, jak w polszczyźnie zaczyna w nowych kontekstach funkcjonować przymiotnik srebrny.
Na początek należy zaznaczyć, że polskie wyrażenia, o których będzie mowa, są wzorowane na analogicznych (zwykle po prostu dosłownie tłumaczonych) połączeniach angielskich. Podobnie jak w języku polskim (choć w polszczyźnie częstszy jest w takich kontekstach leksem srebrny, a nawet biały), także w angielskim srebrny jest kojarzony m.in. ze starością i właśnie ten aspekt znaczenia stał się podstawą całej serii konstrukcji. Według badaczy wzorem stało się jednak wyrażenie srebrne krzesło, wprowadzone na początku lat ‘70 w Japonii na określenie specjalnych, przeznaczonych dla osób starszych, miejsc w pociągach. Także w języku japońskim powstały w tamtym okresie pojęcia srebrna gospodarka i srebrny rynek. Szybko przeniknęły one do języka angielskiego i dały początek dość licznej grupie wyrażeń nazywających instytucje i organizacje, produkty i usługi, a także pewne zachowania i działania związane z osobami starszymi: od silver car przez silver market po silver economy czy silver business.
Przyczyna popularności tego typu połączeń jest prozaiczna: ludność krajów Europy Zachodniej, a także m.in. Japonii i Stanów Zjednoczonych Ameryki, wyraźnie się starzeje. Konieczne – a dla producentów czy usługodawców po prostu bardzo opłacalne – okazało się zatem tworzenie oferty skierowanej specjalnie do osób starszych. Określanie jej mianem „srebrnej” pozwalało jednoznacznie ją zidentyfikować, ale też uniknąć epitetów typu „stary”, „starszy”, które często mają negatywne konotacje. Przymiotnik srebrny stał się więc zarówno wygodną, czytelną etykietą, jak i atrakcyjnym eufemizmem wykorzystującym pozytywne skojarzenia związane ze srebrem.
W takiej podwójnej roli omawiane wyrażenia pojawiły się w polszczyźnie. Jak zauważa Ewa Pajewska, stało się to bardzo niedawno: wyraźny wzrost ich liczebności datuje się dopiero od roku 2015. Autorka przywołuje np. liczne przykłady konstrukcji srebrna ekonomia, srebrna gospodarka i srebrny rynek z tekstów ekonomicznych (naukowych i prasowych) z tego roku. Niemało jest przy tym kontekstów, w których wyrażenia te są tłumaczone, np. srebrny rynek to segment rynku zawierający dobra, wartości i usługi skierowane do zamożnych osób powyżej 50. roku życia, jak również specjalne rozwiązania w handlu między podmiotami gospodarczym, umożliwiające im dostosowanie się do starzejących się zasobów pracy.
Oprócz tych ogólnych wyrażeń autorka wynotowała jeszcze m.in. połączenia srebrny desing, srebrny elektorat, srebrni konsumenci, srebrny marketing, srebrny pracownik, srebrni przedsiębiorcy, srebrny sektor czy srebrny wolontariat. Co ciekawe, znalazła też nieco pleonastyczną konstrukcję srebrny senior (prawdopodobnie chodziło o seniora zamożnego), a z drugiej strony mające wyraźnie negatywne konotacje określenie srebrne tsunami, nazywające nieuchronnie nadchodzący stan starzenia się społeczeństwa, ze wszystkimi tego negatywnymi konsekwencjami ekonomicznymi i społecznymi.
Takie negatywne połączenia są jednak zupełnie wyjątkowe, przymiotnik srebrny w odniesieniu do starości niesie zdecydowanie pozytywne konotacje, co pośrednio poświadczają też nazwy klubów seniora czy chórów tworzonych przez osoby starsze: Srebrne Świerki, Srebrne Nutki, Srebrna Nić, Srebrny Liść itp.
.jpg&w=624&h=543)
Co? Gdzie? Kiedy?
