Niektórzy lubią poezję

fot. Pixabay, CC0

Wisława Szymborska w jednym ze swoich bodaj najbardziej znanych wierszy zauważyła, że „niektórzy lubią poezję”. Odnosiła przy tym to stwierdzenie do odbiorców i pisała: „Niektórzy – / czyli nie wszyscy. / Nawet nie większość wszystkich ale mniejszość. / Nie licząc szkół, gdzie się musi, / i samych poetów, / będzie tych osób chyba dwie na tysiąc”. Rzecz jasna, nie sposób zweryfikować tych szacunków, ale nawet pobieżna lektura choćby licznych stron internetowych poświęconych poezji i poetom oraz toczących się tam dyskusji, analiza rynku wydawniczego, na którym rokrocznie ukazują się liczne tomiki czy lista spotkań poetyckich dowodzą, że czytelników poezji jest w Polsce jednak dość dużo. Z kolei konkursy poetyckie, których także jest niemało, pokazują, jak wiele osób pisze wiersze i chce się nimi dzielić z innymi.

Piszę dziś o czytających i piszących wiersze, ponieważ niedawno po raz kolejny miałem okazję pracować w jury jednego z konkursów poetyckich. Chodzi mianowicie o Ogólnopolski Konkurs Poetycki im. Cypriana Norwida organizowany przez Książnicę Pruszkowską. W tym roku odbyła się 16. edycja tego konkursu, który zyskał już wierne grono uczestników, ale też swoją renomę. Zgodnie z regulaminem, każdy autor powinien przysłać zestaw trzech wierszy, z których jeden musi być w jakiś sposób związany z życiem lub twórczością patrona. Ta formuła od wielu lat okazuje się atrakcyjna i jurorzy co roku przez kilka wiosennych tygodni czytają nadsyłane wiersze. A jest ich niemało: od ok. 130 do ok. 350 zestawów, czyli od blisko czterystu do ponad tysiąca tekstów.

Rola jurora ogólnie nie jest łatwa, a w przypadku konieczności oceny wierszy staje się nie do pozazdroszczenia. Jak wybrać kilkanaście najlepszych utworów z kilkuset przeczytanych? Jakie kryteria zastosować do czegoś tak niewymiernego jak poezja? Jak porównywać teksty praktycznie nieporównywalne: np. z jednej strony precyzyjnie skonstruowane sonety, napisane z zachowaniem wszelkich wymogów formalnych, a z drugiej swobodne poetyckie refleksje przekraczające wszelkie kanony gatunkowe; z jednej strony poważne utwory próbujące opisać zło tego świata lub też np. sferę sacrum, a z drugiej strony frywolne fraszki czy wierszowane opowieści rodzinne? A jednak formuła konkursu jest nieubłagana i jakiś werdykt wydać trzeba. Przyznam jednak, że każdorazowo (a jestem jurorem od początku trwania konkursu) jest to dla mnie bardzo trudny moment. Zawsze towarzyszy mi świadomość, że wielu wrażliwych autorów być może krzywdzimy swoimi rozstrzygnięciami. Nieco przewrotnie pocieszam się jednak tym, że choćby Cyprian Norwid, patron tego konkursu, także nie uzyskał nigdy żadnej nagrody, choć w szranki konkursowe stawał i jako dramatopisarz, i jako plastyk…

Czytanie konkursowych wierszy to zawsze okazja do tego, by obcować z czyjąś wrażliwością, czyimś sposobem widzenia świata, by poznawać to, co dla autora szczególnie ważne, ale też – by obserwować zmagania (nie zawsze zwycięskie) z formą, czy raczej różnymi formami poetyckimi. A każdy wiersz to przecież jakiś mikroświat: z mojej indywidualnej perspektywy mniej lub bardziej bliski, otwarty i przyjazny, czasem wręcz zupełnie obcy, ale zawsze – choćby przez to, że nadesłany na konkurs – zapraszający do wejścia weń i do pośredniego spotkania z jego autorem. Z tych spotkań zawsze coś zostaje, a wydawane co roku pokonkursowe tomiki pozwalają wracać do wybranych wierszy także po latach.

Dzieląc się doświadczeniem jurora konkretnego poetyckiego konkursu, gorąco zachęcam czytelników „Idziemy” do tego, by dołączyli do owych „niektórych”, którzy „lubią poezję”.

Idziemy nr 20 (658), 20 maja 2018 r.