Kupciuszek, Bar Celona i Breadnia

Apteki, którym poświęciłem poprzedni odcinek tego cyklu, bardzo rzadko noszą nazwy żartobliwe czy wykorzystujące różnorakie gry słowne. Jednakże wśród współczesnych chrematonimów nietrudno takie przykłady znaleźć. Jedna z moich ulubionych to nazwa małej krakowskiej restauracji: Pierwszy Lokal na Stolarskiej, po lewej stronie, idąc od Małego Rynku. Wprawdzie długa, a więc niewygodna w użyciu, ale za to intrygująca i bardzo precyzyjna…

Podobnych zaskakujących nazw jest w przestrzeni miejskiej coraz więcej. Wiąże się to zarówno z ogólną tendencją do większej swobody językowej w komunikacji publicznej i przekraczaniem różnego rodzaju granic i norm oraz z upodobaniem do gier językowych, jak i po prostu z funkcją reklamową takich nazw, z dążeniem do tego, by utrwaliły się one w świadomości odbiorców. Pomysłowości i poczucia humoru nie brakuje zwłaszcza autorom nazw sklepów z używaną odzieżą. Ich specyfika pozwala na nazwy mniej swobodne, a ich popularność zachęca do eksperymentów w tym zakresie po to, by odróżnić się od konkurencji. Oto kilka przykładów znalezionych w internecie: Ciuchatex (parodia modnych niegdyś nazw z członem „-ex”), Ciuchy zachodnie u Ewy przy Wschodniej (nazwa dokładnie lokalizująca obiekt), Deliciuchatesy, (gra z konotującą dobra luksusowe nazwą delikatesy), Ich Stroje (aluzja do nazwy znanego zespołu), Kupciuszek (gra oparta na podobieństwie zwrotu kup ciuszek i imienia bohaterki popularnej baśni), Qpse, Kupseciuch, Łap Ciuch, Odzież wy Ważona, Siusiumajtek (sklep specjalizuje się w odzieży dziecięcej), Tani Armani (nawiązanie do znanej marki odzieżowej), Zara wygrzebie (kolejne nawiązanie do znanej marki odzieżowej).

Dość często żartobliwe, oryginalne nazwy noszą także lokale gastronomiczne – zwłaszcza te mniejsze, np. 310 (lokal znajduje się przy ul. Czystej 10), Bar Celona, Bar-o-metr, Glonojad (bar wegetariański), Kebabistan, Krowarzywa (restauracja wegańska), Papu, Pasibrzuch, Szybka Szama, Valdonas, Yemy.

Jednakże nie tylko sklepy z odzieżą używaną czy bary i restauracje są w taki sposób nazywane. Oto kilka innych przykładów: księgarnia-antykwariat Book się rodzi, sklep z produktami z okresu PRL-u Pan tu nie stał, producent toreb skórzanych Słoń Torbalski, sklep z różnymi rodzajami pieczywa Breadnia (gra językowa oparta na podobieństwie brzmieniowym rzeczownika brednia i angielskiego słowa bread – ‘chleb’), skup złomu Metalika, sklep z alkoholem Kacuś, myjnia samochodowa i warsztat Myjnia Łosiów (od nazwiska właścicieli), sklepy obuwnicze Kapciarnia i Trep, sklep z chemią gospodarczą Shop Pracz.

Wyszukiwarki internetowe pokazują, że zapewne niezależnie od siebie różne osoby czasami wpadały na ten sam pomysł: np. nazwę Cho no tu nosi sieć małych sklepów w Wielkopolsce, a nazwy Ho No Tu i Hono Tu – kilka restauracji w różnych częściach Polski; przywoływaną już nazwę Tani Armani również można znaleźć w kilku miastach.

Niekiedy autorzy nazw, jak sądzę, nie zdają sobie sprawy z ich konotacji lub wręcz ze znaczenia słów użytych do ich stworzenia. Jak inaczej wytłumaczyć np. nazwę domu weselnego Mezalians, restauracji Hades czy sklepu zoologiczno-wędkarskiego Zoofilek? Również Kebab pod psem raczej nie kojarzy się z jedzeniem dobrej jakości, choć trzeba przyznać, że łatwo ją zapamiętać, co ma niebagatelne znaczenie marketingowe.

Jak widać, chrematonimy to naprawdę interesujący przedmiot badań, a analiza większej ich grupy może wiele powiedzieć o zwyczajach językowych współczesnych Polaków.

Idziemy nr 46 (632), 12 listopada 2017 r.