Jeszcze o błędach w lokalnej gazetce

fot.pixabay.com/CC0

Przed tygodniem przyglądałem się błędom w zakresie pisowni, jakie znalazłem w jednej z lokalnych gazet informacyjnych. Rzecz jasna, w analizowanych tekstach niemało też jest usterek i błędów składniowych, a więc związanych z budową zdania. Czasem są to właśnie usterki, jak np. niewłaściwy szyk okolicznika w zdaniu: Warszawscy tramwajarze podpisali *28 października umowę na budowę przedłużonej trasy tramwajowej z Nowodworów do Winnicy. Zdanie jest zrozumiałe, jednak ze względu na silny związek czasownika podpisali z dopełnieniem umowępoczątek zdania powinien mieć postać: Warszawscy tramwajarze 28 października podpisali umowę (…). Czasem jednak mamy do czynienia z rażącymi błędami w zakresie związku zgody lub rządu. Oto przykłady naruszenia relacji zgody między orzeczeniem a podmiotem: Do zrobienia *pozostało oznakowanie oraz chodnik. Liczba pojedyncza orzeczenia nie jest w tym przypadku możliwa, ponieważ podmiot stanowią dwa rzeczowniki mające różne rodzaje. A oto zdanie, w którym nie zachowano zasad dotyczących relacji rządu: *Nasi mieszkańcy licznie składają, a później głosują na projekty „zielone”. Ze względu na różne wymagania składniowe użytych czasowników zdanie należałoby przeredagować do postaci: Nasi mieszkańcy licznie składają projekty „zielone”, a później na nie głosują.

Ciekawy przykład naruszenia związku zgody przynosi zdanie: *Trwa też realizacja projektu „Nowa zieleń dla Żerania przy ul. Krzyżówki i Kowalczyka”, która ma tworzyć całość z istniejącą zielenią i nowymi nasadzeniami realizowanymi poza budżetem obywatelskim. Wprowadzający zdanie podrzędne zaimek względny „który” gramatycznie łączy się z rzeczownikiem „projekt”, jednak autor chciał go i znaczeniowo, i gramatycznie powiązać z „zielenią” z tytułu projektu. W tym przypadku najlepiej byłoby podzielić zdanie na dwa.

Niekiedy niezbyt uważne przeredagowywanie zdania doprowadziło do powstania tzw. anakolutów składniowych, np.: *Ta prestiżowa impreza dla takich raperów jak: Tetris, Diox czy Duże Pe, WBW było początkiem ich kariery na hip-hopowej scenie. Autor nieszczęśliwie połączył tu dwie wersje tego zdania: Ta prestiżowa impreza dla takich raperów jak: Tetris, Diox czy Duże Pe była początkiem kariery na hip-hopowej scenie oraz: WBW było początkiem kariery na hip-hopowej scenie dla takich raperów jak: Tetris, Diox czy Duże Pe. Źle skonstruowane jest też zdanie: *Impreza ma propagować aktywność fizyczną jako wartościową formę spędzania czasu wśród dzieci i młodzieży i dorosłych oraz popularyzację piki siatkowej, piki ręcznej i koszykówki przy udziale najwybitniejszych zawodników uprawiających te dyscypliny w Polsce i na Świecie. Poza błędem ortograficznym w zapisie rzeczownika „świat” oraz niewłaściwym szykiem w pierwszej części zdania (wskutek tego szyku powstaje niezamierzona przez autora sugestia, że organizatorom chodzi o „spędzanie czasu wśród dzieci i młodzieży”, a nie o „propagowanie wśród dzieci i młodzieży”) pojawia się kłopot z odniesieniem rzeczownika „popularyzacja” w obecnej formie. Łatwo jest to poprawić: wystarczy zastosować formę bezokolicznika, dzięki której powstanie logiczna i spójna konstrukcja Impreza ma propagować (…) oraz popularyzować.

Czasem błędy językowe są związane ze zbyt daleko idącymi skrótami. Oto wyrazisty przykład takiego zdania: *Pogoda sprzyjała zawodnikom, którzy oprócz dobrej zabawy zdobyli też puchary. Intencja autora jest jasna, jednak zbytnia skrótowość doprowadziła do powstania niezamierzonego i niepoprawnego połączenia „zawodnicy zdobyli dobrą zabawę”, które łamie zasady łączliwości czasownika zdobyć.

Na koniec interesujący przykład redundancji semantycznej: Opisywany jest [film] jako wiwisekcja życia społeczno-rodzinnego, ukazanego jako efektowna, ale pusta w środku wydmuszka. Wydmuszka przecież niejako z definicji jest „pusta w środku”…

Idziemy nr 08 (748), 23 lutego 2020 r.