28 marca
czwartek
Anieli, Sykstusa, Jana
Dziś Jutro Pojutrze
     
°/° °/° °/°

Jak upraszczać teksty?

Ocena: 0
673

Teksty oficjalne, zwłaszcza te urzędowe, ale też prawne i prawnicze, powinny być przede wszystkim zrozumiałe, a przy tym jednoznaczne.

fot. pexels.com

Powinny być też jednak łatwe w odbiorze (o czym się stale zapomina) – zwykle są przecież kierowane do przeciętnego użytkownika, który nie ma wiedzy specjalistycznej i nie posługuje się takim językiem na co dzień. Co to jednak znaczy w praktyce? Na czym polega „prosty język”?

Różni badacze wskazują rozmaite zasady prostego języka, ale powtarza się wśród nich kilka zaleceń. Jednym z nich jest niewątpliwie długość zdań. Wydaje się oczywiste, że im dłuższe (a co za tym idzie: bardziej skomplikowane) zdanie, tym trudniej je zrozumieć. Ale też – z drugiej strony – tym trudniej nie popełnić przy jego tworzeniu żadnego błędu (logicznego, merytorycznego, językowego). Tymczasem nasze czytelnicze doświadczenia wskazują, że teksty urzędowe, z którymi się stykamy, najczęściej składają się właśnie ze zdań długich, niekiedy nawet bardzo długich (kilkudziesięciowyrazowych). Są to przy tym zdania wielokrotnie złożone, zawierające liczne wtrącenia, nawiasy itp. Odtworzenie przez czytelnika relacji między członami takich zdań oraz właściwe ich zrozumienie sprawia niemałe trudności, wymaga czasu i wysiłku. Pierwsze zalecenie, pierwszą zasadę upraszczania tekstów można by zatem sformułować tak: „Używaj krótkich zdań”. Jeżeli jednak z jakichś przyczyn konieczne jest zastosowanie zdań złożonych, to nadawca musi bardzo wyraźnie, precyzyjnie wskazywać na relacje między nimi (np. dzięki użyciu odpowiednich wskaźników zespolenia czy odpowiednich struktur).

Drugą przyczyną trudności tekstów, o których mówimy, są używane w nich wyrazy. Często są to słowa długie, o skomplikowanej budowie. Tymczasem im dłuższy jest wyraz, tym trudniej go przeczytać, zrozumieć i zapamiętać. Kolejna rada mogłaby zatem brzmieć tak: „Używaj wyrazów krótkich, o prostej budowie”.

Nie tylko długość słów może stanowić dla odbiorcy problem, kłopotliwe są też ich nowe lub też specjalistyczne, środowiskowe znaczenia. Jeśli to możliwe, należy takich wyrazów unikać i stosować dobrze znane odpowiedniki z polszczyzny ogólnej. Jeśli jednak jest to niemożliwe, należy zadbać o to, by każdy wyraz mający w danym tekście nietypowe znaczenie został w tym samym tekście objaśniony. Trzecia zasada: „Używaj słów znanych odbiorcy, mających utrwalone znaczenia”.

Niewątpliwie problemem tekstów trudnych jest też to, że występuje w nich bardzo dużo rzeczowników. I są to nie tylko konieczne w takich sytuacjach komunikacyjnych terminy czy nazwy, których nie sposób uniknąć. Autorzy tekstów urzędowych mają tendencję do nadużywania rzeczowników także tam, gdzie można by użyć czasownika – chodzi mi o wyrazy typu składanie, wyliczanie, uiszczanie, pokrywanie. Tekst nasycony takimi rzeczownikami staje się statyczny, trudniejszy w odbiorze. Następna zasada mogłaby zatem brzmieć tak: „Używaj więcej czasowników”.

Podobnie jak nadmiar rzeczowników działa na tekst nadużywanie strony biernej. Zauważmy, że w codziennej komunikacji posługujemy się nią bardzo rzadko, nie jest zatem dla użytkowników polszczyzny czymś naturalnym. Tymczasem teksty urzędowe oraz prawne i prawnicze opierają się właśnie na stronie biernej. Rada piąta: „Używaj strony czynnej”.

Warto pamiętać jeszcze o jednej kwestii, natury bardziej redakcyjnej czy nawet graficznej. Otóż zamiast długich zdań niekiedy można zastosować wyliczenia, wypunktowania, tabele itp. Taki sposób przedstawiania treści niewątpliwie także przyczynia się do uproszczenia tekstów.

Idziemy nr 48/2022

PODZIEL SIĘ:
OCEŃ:
- Reklama -

DUCHOWY NIEZBĘDNIK - 28 marca

Wielki Czwartek
Daję wam przykazanie nowe,
abyście się wzajemnie miłowali,
tak jak Ja was umiłowałem.

+ Czytania liturgiczne (rok B, II): J 13, 1-15
+ Komentarz do czytań (Bractwo Słowa Bożego)

ZAPOWIADAMY, ZAPRASZAMY

Co? Gdzie? Kiedy?
chcesz dodać swoje wydarzenie - napisz
Blisko nas
chcesz dodać swoją informację - napisz



Najczęściej czytane artykuły



Najwyżej oceniane artykuły

Blog - Ksiądz z Warszawskiego Blokowiska

Reklama

Miejsce na Twoją reklamę
W tym miejscu może wyświetlać się reklama Twoich usług i produktów. Zapraszamy do kontaktu.



Newsletter